عملیاتی کردن برنامه های بانکداری سبز در بانک کشاورزی

به گزارش نبض بازار، بانکداری سبز (Green banking) فعالیت‌های بانکی با در نظر گرفتن منافع اجتماعی و اقتصادی با هدف نگهداشت محیط و منابع طبیعی است. این حوزه با عنوان بانکداری اخلاقی یا بانکداری پایدار نیز شناخته می‌شود. پایداری و توسعه پایدار در کنار مفاهیمی، چون بازاریابی سبز و مسئولیت اجتماعی سازمان به صنعت بانکداری نیز راه پیدا کرده است. اکنون بانک‌ها می‌کوشند تا در راستای نگهداری و حفظ منابع زیست محیطی وارد عمل شوند.

مفهوم پایداری در بانکداری سبز، به عنوان رویکردی در کسب‌وکار مطرح است که به خلق ارزش‌های درازمدت برای مشتری و کارکنان از طریق استراتژی سبز و در نظر گرفتن تمامی ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی یک کسب‌وکار می‌پردازد. در سراسر جهان، بانک‌ها و موسسات مالی نیز همچون سایر ارگان‌ها، در مورد تاثیر بر محیط زیست نگران هستند.

بانک‌ها و موسسات مالی هم می‌توانند نقش تعیین کننده‌ای برای زندگی بهتر در سیاره زمین داشته باشند. نظر به اهمیت و نقش محوری که صنعت بانکداری در توسعه پایدار ایفا می‌کند در این مقاله به تشریح بانکداری سبز پرداخته شده است.

تعریف بانکداری سبز

بانکداری سبز اصطلاح کلی است که اشاره دارد به مجموعه‌ای از عملیات‌ها و دستورالعمل‌های مدون شده که بانک را از نظر اقتصادی، محیط زیست و اجتماعی پایدار می‌سازد. در این سیستم، فرآیند‌های بانکی ابزار‌های کارآمد و موثری هستند تا میزان تاثیر بر محیط زیست را صفر یا به حداقل برسانند. بطور کلی، فعالیت‌های بانکداری سبز مراقبت از محیط زیست، زیستگاه و منابع زمین است.

بانکداری سبز، بانکداری بدون کاغذ بدون سوخت و بدون اتلاف وقت و انرژی است. شیوه‌ای نوین از بانکداری که چنانچه به اولویت اصلی مصرف‌کنندگان خدمات بانکی تبدیل گردد؛ می‌تواند زمینه ساز توسعه پایدار در کشور شود. در واقع بانکداری سبز و توسعه پایدار به گونه‌ای با یکدیگر عجین هستند که یکی بدون دیگری بی مفهوم است. موضوع این پژوهش بررسی نقش بانکداری سبز بر رفتار مصرف‌کنندگان خدمات بانکی و تاثیر آن بر توسعه پایدار می‌باشد.

سبزبودن عملیات بانکی به عنوان یک اصطلاح چندین حوزه مختلف را در بر می‌گیرد. اما به طور کلی بر این موضوع اشاره دارد که بانک شما تا چه اندازه سازگار با محیط زیست است. همچنین چقدر به سیاست‌های سبز و اخلاقی متعهد است. برای سنجش این مقوله از پرسشنامه بانکداری سبز استفاده می‌شود.

تاریخچه بانکداری سبز

موضوع بانکداری سبز، از سال ۱۹۷۰ با بحث در مورد بانکداری و بازاریابی محیطی (ecological Banking) مطرح شد. به مرور زمان با توسعه پایدار که از دهه ۱۹۹۰ بر آن تاکید شده است، جنبه‌ای انسانی و مرتبط با محیط زیست و نسل‌های آینده یافت. در ایران نیز کوشش‌هایی در زمینه بانکداری سبز انجام شده است. امروزه بانک‌ها در هر کشوری به عنوان یکی ازحلقه‌های مهم زنجیره مدیریت مالی، جایگاه با اهمیتی در اقتصاد دارند. فضای رقابتی د راقتصادجهانی، بانک‌ها را به سمتی می‌برد تا از ابزار‌ها و شیوه‌های سبز بهره ببرند. بانک‌ها باید راه‌هایی بیابند که بتوانند استراتژی متمایزی را نسبت به دیگران برای ارائه خدمات بانکی استفاده کنند. یک روش کلیدی برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار استفاده از بانکداری سبز است.

چند دهه است که بانک‌ها متوجه شده اند که ذی‌نفعان آنها تن‌ها مشتریان، سهامداران و کارکنانشان نیستند. هر نیاز و خواسته‌ای که به دنبال پاسخگویی آن هستند بر جامعه و محیط زیست اثرات خاص خود را دارد؛ بنابراین باید به آن توجه داشت. بدین ترتیب باید ظرفیت‌های فکری و مدیریتی را در عرصه فعالیت بانکی توسعه داد. از سوی دیگر مسائل اخلاقی در اثر فشار رقابت، خواست مشتریان، جامعه و فشار‌های دولت افزایش یافته است. بانک‌ها امروزه نسبت به مسائل پیرامون خود دقیق، حساس و مسئولیت پذیرتر شده اند.

در دنیای رقابتی امروز، موضوع مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها نسبت به مردم و زیست کره تبدیل به یک مزیت رقابتی شده است. مبنای این مزیت رقابت، در ساخت برند‌هایی متعهد و لذا تاثیر مثبت بر افکار عمومی به عنوان مصرف‌کننده کالا و خدمات بنگاه هاست. یکی از ابعاد مهم مسئولیت اجتماعی، بحث بانکداری سبز است که با توجه به حساسیت روزافزون افکار عمومی نسبت به مسائل زیست محیطی، می‌تواند به عنوان مزیت رقابتی در جذب مشتری و لذا سود بیشتر موثر باشد.

بانکداری سبز در ایران

یک بانک سبز اهداف، سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها، ارزش‌ها، کارکنان، محیط کار، محصولات و خدمات، فعالیت‌های پیشبردی، روابط، تکنولوژی، فرهنگ سازمانی، شاخص‌های ارزیابی، پشتیبانی، قیمت‌گذاری، کیفیت و …. سبز دارد. بدین ترتیب بانک‌ها در بعد داخلی، فعالیت‌های بسیاری را در راستای استراتژی‌های کلی سبز بودن رعایت می‌کنند. آنها در انتخاب بازار هدف به سبز بودن بازار و مشتریان، ارایه خدمات و محصولات سبز اهمیت می‌دهند. فعالیت‌های بانک‌داری الکترونیک را از این منظر نیز می‌نگرند. کارکنانشان را برای پیگیری اهداف سبز آموزش می‌دهند. از فعالیت‌های گروهی، انجمن‌ها و ابتکارات آنها پشتیبانی می‌کنند. آنها همچنین به دنبال استفاده از تکنولوژی‌هایی هستند که ساختمان و شعب آنها را سبز نگه دارد. بانک کشاورزی اولین بانک ایرانی است که اصول نظام بانکداری سبز را در راهبرد‌ها و برنامه‌های عملیاتی خود به اجرا گذاشته است و در این راستا تلاش می‌کند.

اقدامات بانک کشاورزی برای رعایت اصول بانکداری سبز

بانک کشاورزی با اجرای راهبرد بانکداری سبز، تلاش می‌کند تا در حفظ محیط زیست و توسعه پایدار نقش موثری ایفا کند. این راهبرد شامل تحول سیستم‌های مالی، محصولات و خدمات سبز، کاهش اثرات زیست‌محیطی و ارتقاء آگاهی مشتریان و کارکنان در زمینه مسائل بانکداری سبز است. بانک کشاورزی با تامین مالی مسئولانه و پشتیبانی از پروژه‌های پایدار، سهم خود را در حفظ محیط زیست و توسعه پایدار جامعه بهبود می‌بخشد. این راهبرد نه تنها بهره‌وری بانک را افزایش می‌دهد، بلکه در قالب مسئولیت اجتماعی بانک موجب تعامل مثبت با مشتریان، جامعه و سایر ذینفعان می‌شود.

بانک کشاورزی برای اجرای راهبرد بانکداری سبز، از همکاری با سایر سازمان‌ها و نهاد‌ها بهره می‌برد. این همکاری‌ها شامل ارتباط و هماهنگی با سازمان‌های محیط زیست، وزارتخانه‌های ذی‌ربط، سازمان‌های بین‌المللی و نهاد‌های مربوط به توسعه پایدار است. با همکاری با این سازمان‌ها و نهادها، بانک کشاورزی توانایی به اشتراک گذاری دانش، منابع و تجارب در زمینه بانکداری سبز را دارا شده و از بهترین روش‌ها و استاندارد‌های بین‌المللی در اجرای راهبرد خود استفاده می‌کند. همچنین، این همکاری‌ها به بانک کشاورزی امکان می‌دهد تا از تجربیات دیگران در این حوزه بهره‌برداری کند و بهبود‌های لازم را در اجرای راهبرد بانکداری سبز خود اعمال نماید.

این بانک برای اجرای راهبرد بانکداری سبز، در خصوص استفاده از تجربیات سازمان‌های دیگر گام‌های مثبتی برداشته و کماکان راهبرد‌های ذیل را دنبال می‌کند:

استفاده از استاندارد‌ها و راهنماها: بانک کشاورزی از استاندارد‌ها و راهنما‌های تهیه شده توسط سازمان‌های محیط زیست استفاده می‌کند. این استاندارد‌ها شامل مباحثی مانند حفاظت از منابع طبیعی، کاهش اثرات زیست محیطی و مدیریت پسماند در بخش کشاورزی می‌شود.
به اشتراک گذاری دانش: بانک کشاورزی می‌تواند با سازمان‌های محیط زیست، دانش و تجربیات خود را در زمینه بانکداری سبز به اشتراک بگذارد و در مقابل، از دانش و تجربیات آنها در زمینه حفاظت از محیط زیست و استفاده پایدار از منابع طبیعی بهره‌برداری نماید.
همکاری در پروژه‌های مشترک: بانک کشاورزی با سازمان‌های مختلف نظیر محیط زیست و سازمان‌های بین المللی در پروژه‌های مشترک همکاری داشته است. این پروژه‌ها  شامل توسعه پروژه‌های نوآورانه و پایدار در حوزه کشاورزی، حفاظت از منابع طبیعی و ترویج توسعه پایدار و رشد فراگیر بوده است.

با استفاده از این روش‌ها، بانک کشاورزی  از تجربیات و دانش سازمان‌های داخلی و بین المللی برای بهبود راهبرد بانکداری سبز خود استفاده کرده و عملکرد پایدار و مسئولانه خود را تقویت نموده است.

وهب متقی نیا سرپرست و رئیس هیات مدیره بانک کشاورزی اظهار داشت: بانک کشاورزی اولین بانک ایرانی است که اصول نظام بانکداری سبز را در راهبرد‌ها و برنامه‌های عملیاتی خود به اجرا گذاشته و در همین راستا، با همکاری دفتر عمران سازمان ملل (UNDP) و تحت نظارت وزارت امور خارجه، پروژه بین المللی «بانکداری سبز در راستای رشد فراگیر و توسعه پایدار» را از سال ۱۳۹۲ آغاز و در سال ۱۳۹۷ با موفقیت به پایان رساند.

به گزارش روابط عمومی بانک کشاورزی، متقی نیا با بیان این مطلب اظهار داشت: رعایت اصول بانکداری سبز و حمایت از طرح‌ها و پروژه‌های دوستدار محیط زیست، گامی اثرگذار در مقابله با مشکل گرمایش زمین و مدیریت تغییرات اقلیمی و چالش‌های مرتبط با این پدیده است و در همین راستا، پروژه بانکداری سبز در بانک کشاورزی برای انطباق خط مشی اعتباری بانک با توصیه‌ها و الزامات زیست محیطی و معیار‌های بین المللی رشد فراگیر و توسعه پایدار و با هدف هدایت فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی کشور در مسیر توسعه پایدار از طریق پرداخت صحیح و نظارت شده تسهیلات و تصویب طرح‌های منطبق با استاندارد‌های بین المللی اجرا شد.

وی افزود: بانک کشاورزی همچنین در مسیر تحقق توسعه پایدار و به منظور مدیریت منابع آب، خاک و انرژی و افزایش راندمان تولید، از توسعه کشت‌های گلخانه ای، روش‌های نوین آبیاری، ترویج استفاده از بذور گواهی شده، افزایش ضریب مکانیزاسیون کشاورزی و طرح‌های دانش بنیان، حمایت و تسهیلات ویژه‌ای را با نرخ ترجیحی برای احداث و توسعه این طرح‌ها پرداخت می‌کند.

متقی نیا در ادامه با اشاره به ضرورت تحول دیجیتال در صنعت بانکداری و تاثیر مثبت آن بر سبک زندگی اقشار مختلف جامعه از جمله کشاورزان و دامداران، خاطر نشان کرد: حفاظت از محیط زیست، کاهش مصرف کاغذ، تقلیل تردد وسایل نقلیه در شهرها، کاستن از مراجعات حضوری به شعب بانک، سرعت و سهولت دسترسی جامعه به خدمات بانکی و کاهش تنش‌ها و استرس‌های مرتبط، از جمله مزایای اجرای سند تحول دیجیتال بانک کشاورزی است که با تفکر نوآوری باز، تدوین راهبرد‌های شعب، طراحی شعب فیجیتال، ایجاد خدمات غیرحضوری مبتنی بر پلتفرم و داده محور و بازنگری در برنامه راهبردی کسب و کار بانک، برنامه ریزی شده و درحال انجام است.

وی تصریح کرد: تحول دیجیتال جهشی نو در شیوه‌های ارزش آفرینی ایجاد کرده است و به طبع آن، تاثیر عمیقی بر زنجیره ارزش محصولات کشاورزی، روش‌های خرید و فروش و سبک زندگی اقشار مختلف جامعه (اعم از کشاورزان و دامداران) دارد. نسل جدید فعالان حوزه کشاورزی، به فعالیت در فضای کسب و کار دیجیتال علاقمند هستند و بانک کشاورزی با ارائه خدمات در این فضا، نظیر ایجاد پلتفرم پالیز و سوپراپلیکیشن باران و نیز تعریف خدمات بانکی دیجیتالی نظیر چک و سفته دیجیتال، می‌کوشد تا رضایت این دسته از مشتریان را فراهم کند.

شایان ذکر است بانک کشاورزی علاوه بر تلاش برای رعایت اصول بانکداری سبز و گسترش خدمات بانکداری الکترونیک، در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی خود نیز نگاه متعهدانه‌ای به حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار دارد و با حمایت مالی و کمک‌های بلاعوض، از توسعه این طرح‌ها پشتیبانی می‌کند.