چرا نظر سنجی‌های انتخابات ترکیه غلط از آب درآمد؟
به گزارش نبض بازار، یکشنبه ۱۴ می‌با روشن شدن نتایج انتخابات، ترکیه در شوک فرو رفت؛ اما بزرگ‌ترین شوک نصیب اپوزیسیون ترکیه شد.
تقریبا اغلب نظرسنجی‌ها و تحلیلگران روز قبل از انتخابات به این اجماع نظر دست یافته بودند که پیروز نهایی این انتخابات کلیچداراوغلو خواهد بود.
ما با اعلام نتیجه، دقیقا برعکس چیزی اتفاق افتاد که همه در انتظار آن بودند: پیشتازی حدود ۵درصدی اردوغان از رقیب سکولارش. اما چه شد که رای‌دهندگان با وجود تورم افسارگسیخته و ویرانی شهر‌ها در زلزله اخیر دوباره ترجیح دادند به اردوغان فرصت دهند؟
نتایج انتخابات نشان داد که نه فاجعه زلزله نه تورم ۸۰درصد، نمی‌تواند اردوغان را در انتخابات ترکیه عقب براند. حتی فردی همچون کلیچداراوغلو که به ساده‌زیستی شهرت دارد، نتوانست مردم ترکیه را مجاب کند که به او رای دهند.
المانیتور در تحلیل انتخابات روز یکشنبه نوشت: درحالی‌که کمتر از دو هفته دیگر ترکیه برای دور دوم انتخابات آماده می‌شود، رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه بار دیگر ثابت کرد که او و حزب عدالت و توسعه (AKP) شکست‌ناپذیر هستند.
اپوزیسیون نیز در شوک و آشفتگی به سر می‌برد و احتمالا آرزوی حکمرانی برای آن‌ها در صدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه در حد آرزو باقی بمانند و شاید این اردوغان باشد که شمع صد سالگی جمهوری ترکیه را فوت کند. البته حزب عدالت و توسعه و شرکایش موسوم به ائتلاف جمهور توانستند پارلمان را از آن خود کنند و به این ترتیب یک-هیچ از ائتلاف ملت جلو افتادند.
المانتیور در ادامه می‌نویسد: حتی معتبرترین صاحب‌نظران هم اشتباه کردند و در آخرین روز‌های قبل از انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری پیش‌بینی کرده بودند که کمال کلیچداراوغلو، نامزد اصلی اپوزیسیون ریاست‌جمهوری، شاید در دور اول پیروز شود. اما نه تنها این اتفاق رخ نداد، بلکه آرای آن‌ها نسبت به نظرسنجی‌ها افت محسوسی داشت.
انتظار می‌رود با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در دور اول، اردوغان آماده رهبری این کشور برای سومین دهه باشد. رهبر ۶۹ساله ترکیه در پایان اعلام نتایج انتخابات گفت: «این مردم و کشور ما بودند که پیروز شدند. ما مثل آن‌هایی نیستیم که می‌خواستند مردم ما را گول بزنند. ما فرسنگ‌ها از آن‌ها جلوتر هستیم.»
همچنین حزب عدالت و توسعه و شرکای راست‌افراطی‌اش حزب حرکت ملی نیز در پارلمان ۶۰۰عضوی با ۳۲۲کرسی پیروز شدند. حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) به رهبری کلیچداراوغلو و پنج حزب مخالف دیگر متحد تحت عنوان ائتلاف ملت با ۲۱۳کرسی در جایگاه دوم قرار گرفتند و یک بلوک چپ به رهبری کرد‌ها (YSP) با ۶۵کرسی در جایگاه سوم قرار گرفتند.
اینکه چگونه اردوغان با وجود ناملایمات عظیم، موفق به کسب یک پیروزی دیگر شد، سال‌ها مورد بررسی کارشناسان قرار خواهد گرفت. اقتصاد در حال فروپاشی است و تورم سرسام‌آور باعث شده است میلیون‌ها ترک حتی برای تامین هزینه‌های پیاز دست و پنجه نرم کنند.
زمین‌لرزه‌های عظیمی که بخش‌های وسیعی از جنوب ترکیه را نابود کرد، بدبختی آن‌ها را چند برابر کرده است. این در حالی است که رئیس‌جمهور ترکیه و خانواده‌اش که در یک کاخ ۱۱۰۰اتاقی زندگی می‌کنند، با اتهامات گسترده‌ای از فساد بی‌سابقه روبه‌رو هستند. افزون بر این ده‌ها هزار مخالف هم در زندان به سر می‌برند.
درک نتایج روز یکشنبه باید به ویژه برای عثمان کاوالا، فعال حقوق مدنی و صلاح‌الدین دمیرتاش، محبوب‌ترین سیاستمدار کرد کشور که به اتهامات واهی پشت میله‌های زندان است، سخت بوده باشد. نتایج در حالی رقم خورده که اردوغان قول داده است، آن‌ها را در زندان نگه دارد.
تیموتی اش، یک استراتژیست سرمایه‌گذاری در «RBC» در یادداشتی نوشت: «شوک وارده تا حدی به این دلیل است که به نظر می‌رسد اردوغان واقعا در این انتخابات پیروز شده است؛ چرا که پیش‌تر فکر می‌کردند اردوغان قرار است نتایج انتخابات را بدزدد؛ اما او پیروز شده است. او را دوست داشته باشید یا از او متنفر باشید، اردوغان موفق‌ترین سیاستمدار و در عین حال بی‌رحم‌ترین سیاستمدار جهان در چند وقت اخیر است.»
نتیجه دور دوم چه خواهد شد؟
به نظر می‌رسد اردوغان در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری که کمتر از دو هفته دیگر در ۲۸ ماه مه برگزار می‌شود، دست برتر را دارد. تحلیلگران به واشنگتن‌پست گفتند که بعید به نظر می‌رسد که کلیچداراوغلو زمینه کافی برای پیروزی در دور دوم را فراهم کند. انتظار می‌رود که آرای حامیان اوغان، نامزد حزب ثالث، بین دو رقیب اصلی تقسیم شود.
نقشه انتخاباتی چه می‌گوید؟
نقشه انتخاباتی ترکیه نشان می‌دهد که پایگاه حزب عدالت و توسعه دست نخورده باقی مانده است. همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، کمال کلیچداراوغلو رهبر اپوزیسیون در استان‌های دارای بزرگ‌ترین شهر‌های کشور، در امتداد سواحل مدیترانه و در جنوب شرقی، جایی که اکثر جمعیت کرد زندگی می‌کنند، رای بیشتری به‌دست آورده است. اما آرای اردوغان نشان می‌دهد که مناطق مرکزی دربست در اختیار او و حزب عدالت و توسعه بوده است. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، استان‌هایی که شامل استانبول و آنکارا، دو شهر بزرگ ترکیه هستند، پس از رای دادن هر دو به اردوغان در سال ۲۰۱۸، در این دوره به کمال کلیچداراوغلو رای دادند. همچنین مناطق ساحلی مرفه این کشور مانند گذشته به سود اپوزیسیون رای داد. جمعیت کرد ترکیه نیز که اکثرا در جنوب شرقی زندگی می‌کنند، با اکثریت قاطع به حمایت از مخالفان رای دادند. البته بررسی‌های واشنگتن‌پست نشان می‌دهد که اردوغان همچنین بخشی از آرای کرد‌ها را در حساب خود داشته است.
تحلیلگران می‌گویند که حامیان راست‌گرای سومین نامزد، سینان اوغان، در دور دوم به اردوغان رای می‌دهند. چنانچه از آرای اردوغان در دوم کاسته نشود، (که بعید نیز است) بخشی از آرای سینان اوغان به اردوغان خواهد رسید و او برای دهمین بار خواهد توانست کمال کلیچداراغلو را شکست دهد. رهبر اپوزیسیون ترکیه تاکنون ۹ بار در رقابت‌های انتخاباتی گوناگون از رهبر حزب عدالت و توسعه شکست خورده است.
