میلیونها متقاضی برای چند خودرو
به گزارش نبض بازار-. در جدیدترین طرح فروش محصولات ایرانخودرو، تقاضای بسیار بالایی ثبت شد که نشاندهنده ترافیک تقاضا در بازار خودرو و نیز محدود بودن عرضه است. محدودیت واردات و فاصله قیمتی بازار و کارخانه نیز انگیزه ثبت نامها را افزایش داده است. به طور کلی سوداگری مالی بیش از هرچیز در انگیزه ثبت نامکنندگان نقش دارد و مصرفکننده واقعی شاید سهم اندکی از این چند میلیون ثبت نام را به خود اختصاص دهد.
آمارها چه میگویند؟
در این دوره از ثبتنام، حدود ۶ میلیون نفر متقاضی خرید خودرو ثبتنام کردهاند. ظرفیت عرضه برای این دوره برابر با ۷۳٬۰۰۰ دستگاه خودرو بوده است؛ بنابراین شانس برنده شدن هر متقاضی در این دوره حدود ۱٫۲٪ اعلام شده است (معادل تقریباً ۱ نفر از هر ۸۳ نفر). در برخی گزارشها آمده است که گروه متقاضیان عادی سهم بسیار کمی از ظرفیت دریافت میکنند و شانس آنان کمتر از ۰٫۵٪ ارزیابی شده است؛ مثلاً در گزارشی آمده که از هر ۲۳۲ متقاضی عادی یک نفر موفق است. به طور کلی این دوره از ثبت نامهای ایران خودرو نسبت به دور قبل با ۱۷ درصد رشد مشارکتکننده مواجه شده است. این در حالی است که اگر بازار واردات خودروهای اقتصادی خارجی باز میشد، دیگر این صف کشیدنها برای خرید خودروهایی با پلتفرمهای قدیمی، مشاهده نمیشد. فقدان واردات نقش مستقیمی در رشد تقاضای کاذب در بازار خودرو و در مسیر سوداگری مالی دارد.
ثبت نامها چه پیامی به دنبال دارند؟
این سطح از ثبتنام حاکی از نیاز ساختگی در بازار خودرو است که به یک «صف میلیونی» تعبیر شده است. حجم عرضه نسبت به تقاضا بسیار کمتر است؛ تقریباً تعداد عرضه در حد یک درصد از میزان تقاضا (۷۳٬۰۰۰ در مقابل حدود ۶میلیون) قرار دارد. این باعث شده است فشار روی فرآیند قرعهکشی و تحلیل بازار خودرو افزایش یابد. شانس بسیار پایین متقاضیان عادی، نشاندهنده رقابت شدید است و این ممکن است به افزایش توقعات، افزایش قیمت در بازار آزاد و نیز ناراضیان از این فرآیند منجر شود. اگرچه برخی مدعیاند این میزان تقاضا ممکن است ناشی از بهبود شرایط ثبتنام، شرایط تسهیلی (مانند حذف برخی الزامات) یا افزایش انگیزه متقاضیان باشد که باعث شده است رکورد ثبت نام شکست بخورد.
در مجموع ایران خودرو با روشهای فعلی ثبت نام و رشد قیمتهای موازی، منجر به نوسان و آشفتگی در بازار آزاد خودرو شده است. سود ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیونی حاصل از خرید درب کارخانه گوشهای دلالان را تیز کرده و در این صحنه مبهم، مصرفکننده واقعی بدون نتیجه از گردانه خارج میشود.
تحویل خودرو؟
فارغ از نتایج اجتماعی و اقتصادی ثبت نام اخیر ایران خودرو، یکی از نگرانیهای جدی مخاطبان، تحویل دیرهنگام خودرو است. سایپا نیز تجربه مشترکی با ایران خودرو در تحویل چندین ماهه دارد و در این دور از ثبت نام هم بعید نیست که شهروندان ماهها پشت در ایران خودرو منتظر بمانند. همین احتمال باعث میشود برخی محاسبات افراد در بازار خودرو بهم بخورد. ایران خودرو در اصل یک کالا را به فروش میرساند، اما آن کالا ماهها طول میکشد که در بازار عرضه شود و تورم حاصل از این چند ماه نیز شرایط را برای مصرفکننده واقعی سختتر میکند. کسی که خودرو ثبت نامیاش در پارکینگ ایران خودرو خوابیده چندان نگران نیست، چون هیچوقت خودرو در ایران ارزان نمیشود، اما کسی که منتظر عرضه این خودروها برای خرید است، روز به روز نسبت به رشد قیمت و تورم آن خودرو نگرانتر میشود. در نتیجه تحویل خودروهای این دوره از ثبت نام، بیشتر از هر عامل دیگری دارای اهمیت و تأثیر در بازار است.