دام جدید کلاهبرداران تلگرامی برای مشتریان ارزهای دیجیتال / هانیپات میلیونها دلار سرمایه مردم را قفل کرد!
به گزارش نبض بازار، ارزهای دیجیتال، به پدیدهای گسترده تبدیل شدهاند که دیگر نمیتوان آنها را حذف کرد یا نادیده گرفت. پدیدهای که هر چند کاربردهای مختلفی در پرداخت و سرمایهگذاری دارد، اما میتواند بستری برای کلاهبرداری هم باشد.
در شرایطی که بیشتر اقدامات نهادهای ناظر و سیاستگذار در ایران، در ممنوعیتهای ناگهانی و زیرزمینی کردن معاملات ارزهای دیجیتال، خلاصه میشود، آگاهیبخشی، هشدار به دیگران و افزایش اطلاعات در مورد انواع کلاهبردیهایی که در این بستر انجام میشود، یکی از راههای موثر برای جلوگیری از مالباختگی است.
هانیپات؛ روش رایج کلاهبرداری در بستر ارزهای دیجیتال
در همین راستا، اخیرا محمد جرجندی، یکی از فعالان و کارشناسان شناخته شده حوزه فناوری اطلاعات، کارزاری را برای مقابله با نوع جدیدی از کلاهبرداری با استفاده از رمزارزها راه انداخته است؛ روشی که این روزها در بستر تلگرام رواج زیادی دارد.
کلاهبرداران در روش جدید هانیپات (Honeypot Scam)، وعدههای فریبندهای را برای کسب سود سریع و آسان از طریق خرید توکن تبلیغ میکنند. نمودارهایی نیز ساخته میشود که رشد ارزش این ارزهای دیجیتال را نشان میدهند؛ اما همه چیز مصنوعی است.
سودجویان در واقعیت، با دعوت کاربران به سمت دام یا قفسی در قالب قرارداد هوشمند، به آنها توکن بیارزش و ناشناختهای را میفروشند؛ در ادامه، اما سرمایه خریداران را به صورت کامل قفل میکنند.
در واقع، حتی اگر ارزش توکن عرضه شده روی کاغذ افزایش یابد، مالباختگان قادر به فروش یا انتقال دارایی خود نیستند؛ چرا که قرارداد هوشمند از ابتدا بهگونهای برنامهریزی شده است که تنها سازندگان آن، امکان برداشت یا نقد کردن دارایی را داشته باشند.
جرجندی، هشدار میدهد شبکههای کلاهبردار تلگرامی، روزانه میلیونها دلار از سرمایه مردم را به تاراج میبرند؛ در حالی که هیچ نهاد و سازمان دولتی و بینالمللی نیز نمیتواند به قربانیان کمک کند.
کانالهای تلگرامی؛ محل سودجویی کلاهبرداران
به گزارش نبض بازار، امروزه، بخش عمدهای از پروژههای هانیپات در کانالهای تلگرامی تبلیغ و عرضه میشوند. در شرایطی که ترکیبی از تورم فراینده و ناامیدی نسبت به آینده اقتصاد کشور، در کنار ناآگاهی، افراد را به کسب سودهای یکشبه و بادآورده از طریق ارزهای دیجیتال تشویق میکند، کلاهبرداران به آنها وعده سودهای نجومی میدهند.
انتشار نمودارهای جعلی از رشد ارزش توکن و ویدیوهای «رضایت مشتریان» نیز، ابزار اصلی این کانالها برای جذب سرمایهگذاران جدید است؛ ویدئوهایی که یا سرمایهگذاران همچنان ناآگاه ارسال میکنند یا مالباختگان مستاصلی که بار دیگر فریب کلاهبرداران را میخورند و با امید آزاد شدن دارایی خود، برای آنها ادعای رضایت جعلی میفرستند.
سرقت روزانه میلیاردها دلار سرمایه از طریق کلاهبرداریهای ارز دیجیتال
آنگونه که سایت چینالیسیس (Chainalysis)، پلتفرمی برای تجزیه و تحلیل دادهها در صنعت ارزهای دیجیتال و مسائل امنیتی این حوزه، گزارش داده است، کلاهبرداران تنها در سال ۲۰۲۴، بیش از ۱.۶ میلیارد دلار را از طریق طرحهای مشابه هانیپات به سرقت بردهاند. بخش قابل توجهی از این رقم به فعالیت شبکههای کلاهبرداری در پیامرسانها مربوط میشود.
همچنین شرکت سرتیک (CertiK)، فعال در حوزه امنیت بلاکچین، گزارش داده است که در سهماهه نخست سال ۲۰۲۵، سودجویان از طریق پروژههای جعلی و قراردادهای مخرب، بیش از ۵۰۰ میلیون دلار خسارت را به کاربران وارد کردهاند.
در عین حال، ویژگی غیرمتمرکز و ناشناس ارزهای دیجیتال، معمولا پیگیری حقوقی این نوع کلاهبرداریها از جمله پروژههای هانیپات را تقریبا ناممکن میکند. به ویژه که بسیاری از طرحهای مشکوک این حوزه، در کشورهایی عرضه میشوند که قوانین روشنی درباره داراییهای دیجیتال ندارند و همکاری بینالمللی آنها با دیگر دولتها در حوزه قضایی، ضعیف است.
افزایش آگاهی و هشیاری؛ راهکار محافظت کاربران در برابر سودجویان
در چنین شرایطی، بهترین راه برای جلوگیری از بر باد رفتن سرمایههای افراد، افزایش آگاهی و هشیاری است. کارشناسان حوزه ارزهای دیجیتال میگویند، پروژههای کلاهبرداری از جمله هانیپات معمولا نشانههایی دارند که کاربران باید به آنها توجه کنند.
از جمله مهمترین نشانهها و ریسکهای موجود، «نبود امکان فروش در صرافیهای معتبر» است؛ به گونهای که یک توکن فقط در پلتفرمهای ناشناس عرضه میشود.
وعده رشدهای نجومی، سودهای غیرواقعی و بازدهی تضمینی، مورد دیگری است که کاربران باید به آن توجه کنند. همچنین نامشخص بودن تیم توسعهدهنده یا نبود شفافیت و معرفی اشخاص جعلی نیز، یکی از ریسکهای مهم در پروژههای مرتبط با ارزهای دیجیتال است. برنامههای معتبر این حوزه، اطلاعات روشنی از اعضای تیم خود و سوابق آنها ارائه میکنند.
در این میان، صرف تبلیغ یک پروژه در شبکههای اجتماعی؛ از جمله تلگرام و نداشتن وبسایت یا مستندات رسمی نیز، میتواند نشانهای جدی از وجود یک خطر باشد.
راهکار صحیح برای مقابله با تبلیغات فریبنده تلگرامی
اما در برابر بستری که کلاهبرداران ارزهای دیجیتال، برای ارائه تبلیغات فریبنده خود از آن بهره میگیرند، باید چه رفتاری نشان داد؟ راهکار نهادهای رگولاتور در ایران در برابر چنین مواردی، معمولا فیلترینگ است؛ یا به عبارتی پاک کردن صورت مساله. چنین روشهایی نه تنها مانع کلاهبرداری نمیشود که فضا را زیرزمینی و در نتیجه غیرقابل نظارتتر میکند.
فعالان فناوری اطلاعات توصیه میکنند، کاربران، در صورت برخورد با کانالهای هانیپات، آنها را به تلگرام گزارش دهند؛ اگر تعداد گزارشها زیاد باشد، این کانالها، برچسب کلاهبرداری یا Scam Tag دریافت میکنند.
برچسب یادشده چند نتیجه دارد؛ از جمله اینکه، کانالها در نتایج جستوجو نمایش داده نمیشوند، محتوای آنها قابل بازنشر نیست، امکان دریافت تبلیغات رسمی از سوی تلگرام را ندارند و هشدار صریحی درباره ماهیت جعلی در توضیحات آنها درج میشود.
کلاهبرداری هانیپات نمونهای روشن از خطراتی است که در دل بازار ازرهای دیجیتال پنهان شدهاند. این ترفند اگرچه در ابتدا همانند فرصتی طلایی جلوه میکند، اما در عمل قفسی است که راه خروج ندارد. کارشناسان تأکید دارند، در بازاری که نظارت رسمی وجود ندارد، آگاهی و احتیاط تنها ابزار واقعی برای حفاظت از سرمایه کاربران است.