پیشبینی تختروانچی از ادامه مذاکرات / توافق هستهای ممکن است؟
به گزارش نبض بازار، کمتر از سه ماه از آغاز مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا با وساطت سلطنت عمان میگذرد. تاکنون پنج دور از این مذاکرات در مسقط، پایتخت عمان و رم، پایتخت ایتالیا برگزار شده و به گفته ـ «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت خارجه دور ششم این رایزنی ها نیز روز یکشنبه ۲۵ خردادماه در مسقط برگزار خواهدشد. آنچه که دور ششم این مذاکرات را به سخت ترین و حساس ترین دور این مذاکرات تبدیل کرده اصرار هیات آمریکایی بر ضرورت غنی سازی صفر در ایران و تاکید تهران بر ثابت و غیرقابل تغییر بودن این خط قرمز است.
با «مجید تخت روانچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه که از اعضای هیات مذاکره کننده ایران با آمریکا نیز است یک روز پیش از مشخص شدن زمان و مکان دور ششم مذاکرات گفت و گوی تفصیلی درباره چند و چون پیشرفت این روند و چالش های پیش روی دو طرف داشتیم که مشروح آن را در زیر میخوانید:
آیا مذاکرات ایران و آمریکا به بنبست خورده است؟
خیر، من اصلاً اصطلاح بنبست را مناسب نمیبینم. در مذاکرات بینالمللی همیشه فراز و نشیب زیادی وجود دارد. یعنی چه در بحثهایی که مربوط به صلح و امنیت بینالمللی است و چه در حوزههایی مانند تجارت بینالملل، هر مذاکراتی که جنبه بینالمللی داشته باشد حساسیتهای خاص خود را دارد و حوصله و صبر زیادی لازم است تا این مذاکرات به نتیجه برسد. بنابراین اینکه بخواهیم زود درباره مذاکراتی که فقط چند ماه است شروع شده، نتیجهگیری کنیم، به نظر من کار مناسبی نیست. طبیعی است که در مذاکرات ما در دوران قبلی هم مراحل دشواری بوده که واقعاً فکر میکردیم به هیچ وجه به نتیجه نخواهیم رسید، اما آن مرحله را پشت سر گذاشتیم.
الان شرایطی است که هرچه جلوتر میرویم و به مطالب مکتوب بیشتری میرسیم، امکان وجود فراز و نشیب در مذاکرات بیشتر میشود. نکته مهم برای ما این است که بتوانیم از دل این مذاکرات منافع ملی کشور را حفظ کنیم و بر همان اساس پیش برویم. اینکه روند مذاکرات کمی کند یا تند شود برای ما اهمیت زیادی ندارد، مهم کسب منافع ملی است؛ چیزی که حق ماست و مردم ما به آن توجه دارند. این چیزی است که ما به آن اهمیت میدهیم و انشاءالله به نتیجه خواهیم رسید.
آیا پاسخ ایران به طرح مکتوب آمریکا که توسط وزیر خارجه عمان به همتای ایرانی تحویل داده شد، آماده شده است و چه زمانی این پاسخ را در اختیار طرف عمانی قرار خواهیم داد؟
ما در حال تهیه پاسخ هستیم که هنوز نهایی نشده است. کار خوبی روی آن انجام شده و فکر میکنیم پاسخی که ارائه خواهیم داد معقول باشد. امیدواریم ظرف چند روز آینده این کار نهایی شود و در اختیار وزیر خارجه عمان قرار گیرد تا از طریق ایشان به آمریکاییها منتقل شود.
وزیر خارجه تاکید داشتند که جزئیات مذاکرات براساس پروتکلهای دیپلماتیک محرمانه باقی خواهد ماند، اما انتشار جزئیاتی از طرح آمریکا، چه همه و چه بخشی از آن را قرین به صحت بدانیم، پرسشهایی را برای افکار عمومی ایجاد کرده است. در این راستا میتوانید بگوئید که پاسخ ایران چه کلیاتی را در بر میگیرد؟
طرح ما قطعاً یک جملهای یا یک پاراگرافی نیست که بتواند به سادگی از آن به یک نه رسید. حتماً مطالبی در آن هست که نشاندهنده جدیت ماست، نشان میدهد که حرف ما چارچوب دارد و ما میخواهیم بر اساس اصولی مشخص کار کنیم و کار ما منطق دارد. هر طرحی که ارائه میشود باید یک منطق درونی داشته باشد، باید شروع و پایان منطقی داشته باشد، به طوری که بخشهای مختلف آن همدیگر را نقض نکنند.
دلیل تاخیر در اعلام زمان برگزاری دور ششم مذاکرات چه بود؟
وقتی دوره پنجم در رم به پایان رسید، قرار گذاشتیم دور ششم برگزار شود، اما درباره زمان آن به تفاهم نرسیدیم. این موضوع اختلافی نبوده، بلکه درباره زمان با طرف عمانی توافق نکردیم. معمولاً عمانیها پیشنهاد زمان و مکان را میدهند. از آنجا که بعد از دوره پنجم، متن آمریکاییها به دست ما رسید، طبیعی بود که نتوانیم سریع اعلام آمادگی کنیم چون باید متن را دقیق بررسی میکردیم. بررسی ما اکنون به پایان رسیده و زمانی که طرح خودمان هم آماده شده باشد؛ به طرف عمانی اعلام خواهیم کرد که آمادهایم. پس از آن وزیر خارجه عمان نیز از طریق گفتگو با آمریکاییها زمان جدید را تعیین خواهد کرد.
دلیلی که زمان دور ششم در رم مشخص نشد، همین بود که هنوز نمیدانستیم چه اتفاقی خواهد افتاد. وقتی طرح آمریکاییها چند روز پس از آن به دست ما رسید، دیدیم که به زمان بیشتری برای بررسی و تصمیمگیری نیاز داریم.
در دور چهارم و پنجم مذاکرات غیرمستقیم، ناگهان مسئله غنیسازی صفر در ایران پررنگ شد، در حالی که فضای عمومی مذاکرات در سه دور نخست مثبت بود و به نظر میرسید دو طرف بر سر خطوط قرمز یکدیگر به درک مشترکی رسیدهاند. آیا در زمینه غنیسازی در داخل خاک ایران، هیئت آمریکایی و شخص استیو ویتکاف نظر اولیه خود را پس از دور سوم تغییر داد؟
در مورد آقای ویتکاف، خود ایشان دو نوع موضع داشتند. ابتدا درباره غنیسازی ۶۷/۳ درصد صحبت کردند؛ بعد از چند هفته، در مصاحبهای، حرف قبلی خود را نقض کرد و گفت ایران نیازی به غنیسازی ندارد. پس اینکه در مذاکرات چه گفته شده به کنار، حداقل موضع علنی خود آقای ویتکاف با آنچه قبلاً گفته بود متفاوت است. این تناقضها فضای مذاکرات را مبهم و تیره میکند؛ وقتی با مقام مسئول مذاکره میکنید و او صحبتهای متناقض دارد، طبیعتاً تأثیر منفی میگذارد.
آیا میتوان اینطور برداشت کرد که تا زمانی که هیئت آمریکایی پشت میز مذاکره روی غنیسازی صفر پافشاری کند، مذاکرات عملاً متوقف یا بسیار کند پیش خواهد رفت؟
دور بعدی مذاکرات دور مهمی است. ما در دور سوم چارچوب مطالبی را که میدانستیم میتواند مبنای کار باشد، به شکل مکتوب ارائه کردیم. طرف آمریکایی تا بعد از دور پنجم هیچ مطلب مکتوبی به ما ارائه نکرد. دور ششم اولین دوری است که ما نظرات خود را درباره مطالب مکتوب طرف آمریکایی خواهیم گفت. اگر بحث غنیسازی صفر که در مواضع علنی مطرح میشود در مذاکرات هم مطرح شود، مواضع ما روشن و پاسخ ما مشخص است. درباره آینده شاید زود باشد قضاوت کنیم، اما میتوانم به صراحت بگویم که مواضع علنی ما در گفتگوهای غیرمستقیم هم مطرح خواهد شد و درباره لزوم ادامه غنیسازی در ایران، دلایل خود را ارائه خواهیم داد.
منبع: ایرنا