تعدیل نیروی وسیع خودروسازها/ ترس از مکانیسم ماشه یا فرصت طلبی برای تعدیل نیرو؟
به گزارش نبض بازار-طبق شنیدهها نزدیک ۲۴۰۰ نفر از کارگران مدیران خودرو و کرمان موتور تعدیل شدهاند. کاهش تولید و بحران قطعات، بخشی از دلایلی است که برای این واقعه نام برده میشود. در ماههای اخیر، دو شرکت خودروسازی بزرگ ایران، کرمان موتور و مدیران خودرو، با بحرانهای جدی در زمینه تعدیل نیروی انسانی مواجه شدهاند که نه تنها بر اشتغال کارگران تأثیر گذاشته، بلکه تبعات اجتماعی و اقتصادی گستردهای را در منطقه شرق استان کرمان به همراه داشته است.
بی اعتمادی در اثر تعدیل
در خرداد ماه نیز ۱۹۰ نفر از نیروهای مدیران خودرو تعدیل شده بودند. این یعنی مونتاژکاران از ابتدای سال است که وضعیت مناسبی ندارند. حالا سیر تعدیلها با توجه به محدودیتهای مکانیسم ماشه به بیش از هزار نفر رسیده است. شرکت کرمان موتور، بزرگترین خودروساز خصوصی کشور، در روزهای ابتدایی مهرماه ۱۴۰۴ اقدام به تعدیل حدود ۶۴۰ نفر از کارگران خود کرد. این تصمیم به دلیل کاهش تولید، قطعیهای مکرر برق و افت شدید فروش خودرو اتخاذ شد. این تعدیل گسترده نه تنها زندگی صدها خانواده را تحتتأثیر قرار داده، بلکه نگرانیهایی جدی در خصوص امنیت اجتماعی و اقتصادی منطقه ایجاد کرده است. تداوم این روند اعتماد خریداران به خودروهای این شرکتها را نیز تا حد قابل توجهی کاهش میدهد. جامعه مخاطب وقتی نگاه میکند که شرکتها نیروی کار خود را نمیتوانند حفظ کنند، مسلماً در ارائه خدمات به مشتری نیز ضعفهای جدی پیدا خواهند کرد. برآیند این نگاه کاهش فروش این شرکتها و بی اعتمادی به خودروهای چینی است.
تعدیل یا فشار؟
یکی دیگر از سناریوهای تعدیل نیرو در خودروسازان، کسب امتیاز از دولت است. مونتاژیها میدانند که دولت در شرایط سخت تحریمی شیر دلار را باز نمیگذارد. نگرانی از بابت عدم ارائه ارز مستقیم، کمبود قطعات و سودآوری پایین، باعث شده خودروسازان به فکر کسب امتیاز از دولت باشند. امتیازاتی که مسلماً دولت در شرایط فعلی به آنها تن نمیدهد. چنین روندی باعث شده خودروسازان نیز دست روی نقطه ضعف دولت، یعنی تعدیل کارگران بگذارند. هرچند این گزاره صرفاً یک احتمال در شرایط فعلی است، اما با توجه به تجربههای قدیمی از سوی خودروسازان، بعید به نظر نمیآید.
کارشناسان چه میگویند؟
علیرضا محمدزاده، کارشناس خودرو، در رابطه با تعدیل نیرو خودروسازها به «نبض بازار» گفت:
وقتی ظرفیت خط تولید شما به خاطر فقدان قطعه کاهش پیدا میکند، نیروهای کارگری و اداری، مازاد میشوند. شما زمانی نیرو میگیرید که کارتان زیاد است؛ زمانیکه تولید کاهش پیدا کند اول از همه سراغ تعدیل نیرو میروند. قرارداد این کارگران نیز عمدتاً ۶ ماهه و ۱ ساله است. شرکتهای خودروسازی در برخی از نقاط قرارداد ۱ ماهه و ۳ ماهه هم دارند. قرارداد ۱ ساله در خودروییها سخت بسته میشود. طبق آنچه من شنیدم، مدیران خودرو ۱۶۰۰ نفر را تعدیل کرده است. کرمان موتور هم گویا ۸۰۰ نفر را تعدیل کرده است. این کارگران براساس این کار اقتصادشان را تنظیم کرده بودند و حالا مشخص نیست چه بازارکاری برای آنها باشد. ایران خودرو و سایپا یک زمانی ۴۰۰ هزار نیروی کار داشت و به طور کلی نیروی کار صنعت خودرو در ایران خیلی زیاد است.
خط تولید ظرفیت کمتری پیدا کرده و طبیعتا عرضه خودرو کم میشود. همین یک هفته اخیر قیمت خودروها را ببینید، مشخص است که توزیع کم شده است. تعداد زیادی از خودروهای چینی به مرور مشکل قطعه پیدا خواهند کرد. قطعات نیز قطعاً با افزایش قیمت مواجه میشوند.
در ادامه رحیمی نژاد، کارشناس خودرو درباره تعدیل خودروسازان گفت:
تعدیل نیرو یک اهرم فشار پیشبینی شده خودروسازان بوده است. هر وقت دولت نسبت به گران کردنها و یا هر شرایطی که میگذارند، مقاومت کند، از این اهرم استفاده میکنند. تعدیل نیرو برای دولت همیشه مسأله است و نمیگذارد تداوم یابد. احتمالاً خواسته اصلی خودروسازان از دولت است. خودروسازهای مونتاژی هم هیچوقت مشکل قطعه نداشتند، ارز هم همیشه دستشان بوده است. من فکر نمیکنم به خاطر مشکلات مکانیسم ماشه این اتفاق رخ داده باشد، شاید سودی که این شرکتها میبرند کاهش یافته و دنبال افزایش قیمتاند.