رشد ۱۰۰۰ درصدی قیمت خودرو در ۷ سال/ قطعات خودرو با قیمت خودرو در سال ۹۷ برابر شد
به گزارش نبض بازار- از زمان آغاز تحریمها تاکنون، خودروهای محبوب ایرانی تا ۱۰۰۰ درصد رشد قیمت را تجربه کردهاند. خودروهایی که زمانی بهعنوان «محصولات مردمی» شناخته میشدند، حالا در عرض کمتر از هفت سال به کالاهای سرمایهای تبدیل شدهاند. از پراید که روزگاری نماد خودروی ارزانقیمت بود گرفته تا پژو پارس و تندر ۹۰ که در خیابانهای ایران پرشمار دیده میشوند، همگی با رشد قیمتهای سرسامآوری مواجه شدهاند. در این گزارش، به بررسی روند قیمت چهار مدل پرتیراژ داخلی ــ پژو پارس، ال۹۰ (تندر ۹۰)، پژو ۴۰۵ و پراید ــ از سال ۱۳۹۷ تا مهرماه ۱۴۰۴ پرداختهایم تا ببینیم طی این سالها دقیقاً چه اتفاقی افتاده است.
پژو پارس؛ رکورددار جهش قیمتی
پژو پارس یکی از پرتیراژترین و محبوبترین خودروهای ایرانخودروست. این خودرو در سال ۱۳۹۷ در بازار با قیمتی حدود ۷۰میلیون تومان و در کارخانه۵۳ میلیون معامله میشد. اما در مهرماه ۱۴۰۴، قیمت ٔ آن در بازار به حدود ۹۴۰ میلیون تومان رسیده است.
به بیان دیگر، پژو پارس در فاصلهٔ هفت سال حدود ۱۶۰۰درصد افزایش قیمت داشته است. لازم به ذکر است که در سال ۹۶، پژوپارس در حدود ۴۰ میلیون معامله میشد و فاصله تورمی سال ۹۶ و ۹۷ نیز قابل مطالعه است. اگر بخواهیم رشد سالانهٔ میانگین CAGR را حساب کنیم، این خودرو هر سال بهطور متوسط بیش از ۵۰ درصد گرانتر شده است. چنین رشدی نشان میدهد پارس نه تنها از تورم عمومی اقتصاد جا نمانده، بلکه گوی سبقت را هم ربوده و به کالایی کاملاً سرمایهای تبدیل شده است. نکته قابل توجه اینجاست که پژوپارس دیگر تولید هم نمیشود و ما با یک پتلفرم قدیمی و پیش پاافتاده مواجه هستیم.
ال۹۰؛ خودروی کارمندی لوکس
ال۹۰ یا همان تندر ۹۰ در دههٔ ۸۰ به بازار ایران آمد و خیلی زود به یکی از قابلاعتمادترین خودروهای داخلی بدل شد. این خودرو در سال ۱۳۹۷ قیمتی در حدود ۵۰ میلیون تومان داشت. اما در مهرماه ۱۴۰۴، آگهیهای بازار رقمی نزدیک به یک میلیارد و دویست میلیون تومان را نشان میدهند.
به این ترتیب، قیمت ال۹۰ طی هفت سال بیش از ۱۹۰۰درصد رشد داشته و هر سال بهطور میانگین نزدیک به ۵۶ درصد افزایش یافته است. این جهش، ال۹۰ را از یک خودروی خانوادگی متوسط به کالایی نزدیک به یک میلیارد رسانده است. امروز خرید تندر ۹۰ برای بسیاری از خانوادهها چیزی شبیه رویا به نظر میرسد. خودرویی که از محبوبیت ظاهری برخوردار نیست اما از نظر قیمتی با خودروهای جدید چینی رقابت میکند. خودروهای چینی در بازار ایران هرچه نداشته باشند، ظاهر مطلوبی برای مخاطبان دارند.
پژو ۴۰۵؛ جهش هزار درصدی
پژو ۴۰۵ سالهاست که در خیابانهای ایران حضوری پررنگ دارد. این خودرو در سال ۱۳۹۷ حدود ۴۳میلیون تومان قیمت داشت. در مهرماه ۱۴۰۴، آگهیهای بازار آن را در حدود ۴۵۰ میلیون تومان نشان میدهند.
این یعنی طی هفت سال، پژو ۴۰۵ حدود ۱۱۵۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است؛ این یعنی قیمت پژو ۴۰۵ در طول این سالها با وجود خارج شدن از چرخه تولید ۱۰ برابر شده است. اگرچه این نرخ در مقایسه با پارس و ال۹۰ پایینتر است، اما همچنان نشاندهندهٔ رشدی نزدیک به دو برابر شدن قیمت است. نکتهٔ قابلتوجه این است که ۴۰۵ بهدلیل قدیمیتر بودن و توقف تدریجی تولید، بخشی از جذابیت سرمایهای خود را از دست داده و همین موضوع باعث شده افزایش قیمت آن کمی ملایمتر از رقبا باشد.
پراید؛ از «خودروی مردمی» تا کالای دستنیافتنی
پراید سالها بهعنوان ارزانترین خودروی بازار ایران شناخته میشد. در سال ۱۳۹۷، پراید حدود ۳۸ میلیون تومان قیمت داشت. اما در مهرماه ۱۴۰۴، این خودرو در آگهیهای بازار با قیمتی نزدیک به ۴۳۵ میلیون تومان معامله میشود.
این یعنی پراید طی هفت سال حدود ۱۰۴۴ درصد رشد قیمت داشته است و ۱۰ برابر شده است؛ شاید در مقایسه با دیگر خودروها این رشد کمتر به نظر برسد، اما واقعیت این است که پراید هم از «خودروی اقتصادی» فاصله گرفته و حالا خرید آن برای بسیاری از اقشار کمدرآمد دشوار شده است.
هفت سال، چند برابر شدن قیمتها
مقایسهٔ این چهار مدل پرتیراژ نشان میدهد که بازار خودرو در ایران از ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۴ رشدی بیوقفه را تجربه کرده است. پژو پارس و ال۹۰ در صدر جدول قرار دارند و بیش از دو برابر و نیم افزایش قیمت داشتهاند. پژو ۴۰۵ و پراید هم هرچند با شیب ملایمتر، اما باز هم رشد قیمتی فراتر از تورم رسمی کشور را تجربه کردهاند.
این اعداد بهخوبی نشان میدهند که خودرو در ایران نه تنها یک وسیلهٔ نقلیه نیست، بلکه به ابزاری برای حفظ ارزش پول تبدیل شده است. سرمایهگذاری در خودرو در این سالها برای بسیاری از مردم سودآورتر از بازارهای دیگر بوده و همین موضوع به چرخهٔ دلالی و التهاب در بازار دامنزده است. بحران قطعات نیز در این سالها باعث شدت گرفتن چالش نگهداری خودرو شده است. رشد قیمت قطعات به شکلی است که صدا مردم را درآورده است. امروز قیمت برخی از قطعات مصرفی خودرو به اندازه قیمت خرید آن در ۷ سال اخیر رسیده است.
چه باید کرد؟
سؤال اصلی اینجاست: آیا این روند ادامه خواهد داشت؟ کارشناسان معتقدند که اگر عرضهٔ خودرو افزایش نیابد و سیاستهای واردات و قیمتگذاری اصلاح نشود، بازار همچنان ملتهب باقی خواهد ماند. از سوی دیگر، با افزایش نرخ ارز و هزینههای تولید، بعید است قیمت خودرو کاهش چشمگیری پیدا کند. در بهترین حالت، ممکن است بازار در سالهای آینده به ثبات نسبی برسد، اما تجربهٔ سالهای اخیر نشان داده که پیشبینی این بازار چندان آسان نیست.
- منبع قیمتها، سایت دیوار و دیگر سایتهای مرسوم قیمتگذاری و گزارش روزنامهها در سال ۱۳۹۷ است. به همین خاطر احتمال اختلاف قیمت تا حدی وجود دارد.