علت افزایش قیمت دلار چیست؟
به گزارش نبض بازار ، نوسانات اخیر بازار ارز بار دیگر توجه افکار عمومی و فعالان اقتصادی را به خود جلب کرده است؛ بازاری که طی روزهای گذشته با عبور نرخ دلار از مرز 100 هزار تومان، به یکی از اصلیترین دغدغههای مردم و سیاستگذاران تبدیل شده است. رشد انتظارات تورمی، فشار تحریمها و ابهامهای سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی، همگی دست به دست هم دادهاند تا چشمانداز آینده بازار بیش از پیش مبهم شود.
در چنین فضایی، نگاهها به عملکرد نهادهای پولی و سیاستگذار دوخته شده است؛ جایی که سیاستهای تثبیتی بانک مرکزی، در کنار فشارهای بیرونی، نقشی تعیینکننده در جهتدهی به بازار ایفا میکند. تحلیلگران معتقدند که گرچه بخشی از فشارها اجتنابناپذیر است، اما مدیریت انتظارات و موازنه عرضه و تقاضا میتواند مسیر حرکت بازار ارز را کنترل کند.
شایان آرانی، کارشناس بازارهای مالی در گفتوگو با نبض بازار به بررسی روند فعلی بازار ارز پرداخت و عوامل مؤثر بر افزایش اخیر قیمت دلار را تشریح کرد. وی تأکید کرد که پیشبینی عددی نرخ ارز غیرحرفهای است و تمرکز خود را بر تحلیل روندها و عوامل بنیادین قرار داد. این مصاحبه در حالی انجام شد که قیمت دلار در روزهای اخیر به محدوده 100 هزار تومان رسیده و بحثهایی پیرامون فعالسازی مکانیزم ماشه مطرح شده است.
عوامل اصلی جهش نرخ ارز
آرانی در ارزیابی خود از وضعیت کنونی بازار ارز، عوامل متعددی را برشمرد که فشار افزایشی بر نرخ ارز وارد میکنند. وی تحریمها را به عنوان یکی از اصلیترین عوامل توصیف کرد که بر اقتصاد کشور فشار میآورد و نرخ ارز را به سمت بالا سوق میدهد. تورم مزمن نیز به عنوان عامل دوم، تأثیر گستردهای بر تمام حوزههای اقتصادی دارد. سومین عامل، بلاتکلیفی نسبت به آینده اقتصاد است که انتظارات تورمی را افزایش میدهد و کنشگران اقتصادی را با وحشت از آینده روبهرو میکند. علاوه بر این، مسائل داخلی اخیر مانند خاموشیها و مشکلات نیز به طور غیرمستقیم بر انتظارات تورمی اثر منفی میگذارند.
ارزیابی عملکرد بانک مرکزی
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد که این عوامل به یکدیگر مرتبط هستند و اثرات مضاعفی ایجاد میکنند: “عوامل متعددی دست به دست هم دادهاند تا فشار افزایش نرخ ارز را ایجاد کنند. ” با این حال، آرانی عملکرد بانک مرکزی را در مهار این فشارها مثبت ارزیابی کرد و گفت: “علیرغم افزایش نرخ ارز، بانک مرکزی بد کار نکرده است. اگر اقدامات لازم انجام نمیشد، نرخ ارز خیلی بالاتر از سطح فعلی میبود. ” وی افزود که بانک مرکزی تا کنون توانسته بازار را “جمع و جور” نگه دارد، هرچند نتیجه نهایی رضایتبخش نیست، اما با توجه به محیط اقتصادی فعلی، عملکرد نسبی خوبی داشته است.
اثرگذاری مکانیزم ماشه بر بازار ارز
آرانی بر تأثیر فعالسازی مکانیزم ماشه بر بازار ارز تأیید کرد و گفت : این مکانیزم به عنوان عامل تحریککننده، انتظارات تورمی را افزایش میدهد و فشار بیشتری بر نرخ ارز وارد میکند. با این وجود، وی معتقد است که بخش عمدهای از این انتظارات در نرخهای فعلی لحاظ شده و بازار به طور نسبی هوشمند عمل کرده است: “اگر مکانیزم ماشه فعال شود، فشار بیشتری وارد میشود، اما بانک مرکزی احتمالاً اقدامات خنثیکنندهای انجام خواهد داد، زیرا ابزارهای بازار در دستش است. ” آرانی نرخ تعادلی را نتیجه موازنه عرضه و تقاضا دانست و گفت که بانک مرکزی اجازه نخواهد داد بازار به امان خدا رها شود.
سیاستهای تثبیتی و ضرورت اصلاحات ساختاری
در پاسخ به سؤال درباره پایداری سیاستهای تثبیتی بانک مرکزی بدون اصلاح ساختارهایی مانند بودجه و تجارت خارجی، آرانی نرخ ارز را به “فشار خون” یا “ضربان قلب” اقتصاد تشبیه کرد که نیاز به رصد مداوم دارد. وی تأکید کرد که سیاستهای تثبیتی بانک مرکزی محرمانه هستند و افشای آنها میتواند به سوداگران فرصت سوءاستفاده دهد: “بانک مرکزی میداند چگونه بازار را مدیریت کند. تئوریهای اقتصادی پایه هستند، اما در عمل متفاوت اجرا میشوند. ”
چشمانداز بازار تا پایان سال
در نهایت، آرانی محتملترین وضعیت بازار ارز تا پایان سال را ادامه فشارهای افزایشی دانست، اما با خنثیسازی بخشی از آن توسط بانک مرکزی: “عوامل فشار به سمت بالا مانند تحریمها، تورم و بلاتکلیفی وجود دارند و اگر مکانیزم ماشه فعال شود، شدت میگیرد. اما بانک مرکزی بخش عمدهای را خنثی خواهد کرد و بازار را به هم نخواهد ریخت. ”