آغازی بر بازتعریف معادلات منطقهای/ از توافق جدید آمریکا، سوریه، قطر و ترکیه چه میدانیم؟
به گزارش نبض بازار، نخست از منظر سیاسی، این توافق نشانهای از نرمش محتاطانه دمشق در قبال کشورهایی است که در جریان بحران ۲۰۱۱ نقش مهمی در حمایت از مخالفان دولت سوریه داشتند. قطر و ترکیه از جمله حامیان اصلی اپوزیسیون سوریه بودند و ایالات متحده نیز در قالب تحریمها و حمایت از نیروهای کرد در شمال سوریه، عملاً با دولت اسد در تقابل بود. اکنون، همکاری مشترک این بازیگران با دمشق در حوزه انرژی، میتواند نشانهای از تغییر تدریجی در استراتژیهای منطقهای و تمایل به تعامل بهجای تقابل باشد.
دوم، از منظر اقتصادی، این توافق فرصتی بیسابقه برای بازسازی زیرساختهای ویرانشده سوریه پس از بیش از یک دهه جنگ داخلی است. بخش انرژی سوریه بهشدت آسیب دیده و نیازمند سرمایهگذاریهای عظیم برای احیا و توسعه است. در این میان قطر به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز جهان، با منابع مالی و تجربیات فنیاش میتواند نقش کلیدی در این بازسازی ایفا کند. ترکیه نیز به واسطه موقعیت جغرافیاییاش میتواند مسیر مهمی برای انتقال انرژی به اروپا باشد.
اما این توافق همچنین نگرانیهایی را در میان برخی بازیگران منطقهای بهویژه ایران و روسیه برانگیخته است. تهران و مسکو که از اصلیترین متحدان نظامی و سیاسی دمشق بودهاند، ممکن است این نزدیکی سوریه با محور غربی-خلیجی را به منزله تضعیف نفوذ خود در سوریه تلقی کنند. به ویژه ایران که به دنبال تقویت جایگاه اقتصادی خود در سوریه پس از جنگ بوده، اکنون ممکن است با رقبای قدرتمند اقتصادی مواجه شود.
در نهایت، این توافق میتواند آغازگر مرحلهای جدید در بازتعریف سیاست خارجی سوریه و جهتگیریهای آن باشد. اگرچه هنوز جزئیات اجرایی آن روشن نیست و احتمال موانع جدی در مسیر تحقق آن وجود دارد، اما صرف اعلام چنین همکاریای نشان میدهد که دولت سوریه بهدنبال بازگشت به صحنه دیپلماسی و اقتصاد جهانی از مسیری متفاوت با گذشته است.