اقتصاد فوتبال در خاورمیانه/ چگونه کشورهای عربی با سرمایهگذاری ورزشی اقتصاد خود را متحول کردند؟
به گزارش نبض بازار، ورود ستارگانی مانند کریستیانو رونالدو به لیگهای این کشورها توانست رشد قابل توجه در شبکههای اجتماعی، قراردادهای پخش تلویزیونی و جذب اسپانسری ایجاد کند. این اعداد و ارقام نشان میدهد چگونه سرمایهگذاری استراتژیک، تحولاتی چند بعدی و فوری را در اقتصادان منطقه ایجاد کرده است.
عربستان سعودی: سرمایهگذاری جسورانه و بازدهای چندوجهی
در میان این سه کشور، عربستان سعودی شاهد تحول رادیکالی در عرصه فوتبال است. اوایل دهه ۲۰۰۰، باشگاههای سعودی دارای بودجههای محدود و زیرساختهای ضعیفی بودند؛ اما طی دو دهه اخیر، لیگ حرفهای سعودی به یک اکوسیستم تجاری پویا تبدیل شده است. تأمین مالی عظیم از طریق نهادهایی مانند صندوق سرمایهگذاری عمومی (PIF) منجر به جذب ستارگان برجسته بینالمللی شده است. هنگام انضمام کریستیانو رونالدو به النصر، تعداد دنبالکنندگان این باشگاه در شبکههای اجتماعی از کمتر از یک میلیون به پانزده میلیون نفر افزایش یافت و قراردادهای پخش تلویزیونی در عرض مدت کوتاهی به ۳۶ قلمرو بینالمللی گسترش یافتند. این رشد نمایان در درآمد از فروش بلیط، کالاهای مرتبط و اسپانسری، نشان میدهد چنین سرمایهگذاریهایی چگونه موجب بازدهی همهجانبه اقتصادی میشوند. در برخی بازههای زمانی، درآمد باشگاهها بیش از ۱۲۰ درصد افزایش یافته است.
این رویکرد بخشی از برنامه کلان «چشمانداز ۲۰۳۰» است که هدف آن کاهش وابستگی به نفت و تنوعبخشی به اقتصاد است. استفاده از فوتبال به عنوان ابزاری برای برندسازی جهانی، عربستان را به عنوان کشور مدرن و متنوع اقتصادی معرفی کرده است. نشان میدهد سرمایهگذاریهای عظیم ورزشی از طریق درآمدهای ناشی از حق پخش، جذب اسپانسری، افزایش گردشگری و بهبود بخشهای مهم اقتصادی، به رشد پایدار در بلندمدت منجر میشوند.
قطر: همافزایی میزبانی رویدادها و تقویت لیگ داخلی
الگوی او تلفیقی از سرمایهگذاری در لیگ داخلی و میزبانی رویدادهای بینالمللی بزرگ است. میزبانی از جام جهانی ۲۰۲۲ نه تنها به عنوان نمایش ورزشی بزرگ، که محرکی برای رشد اقتصادی ست. لیگ ستارههای قطر با افزایش نمایندگان خارجی به میزان ۴۰ درصد از ۲۰۱۰ و افزایش سرمایهگذاریهای ساخت و ساز و زیرساختها تا ۱۵۰ درصد نسبت به اوایل دهه ۲۰۰۰ بهبود یافته است. این سرمایهگذاریها در ترکیب با میزبانی رویدادهای بزرگ، موجبات جهشهای قابل توجه در بخش گردشگری، هتلسازی و حمل و نقل را فراهم کردهاند؛ از جمله افزایش ۴۰ درصدی درآمدهای گردشگری طی دورههای رویدادهای مهم.
در حالی که قطر استراتژی جذب ستارگان به آن اندازه عربستان را دنبال نکرده، اما تمرکز بر زیرساختهای جامع و میزبانی از رویدادهای جهانی، باعث شده تا تأثیرات مثبت این کشور تنها به لیگ داخلی محدود نشود، حوزههای گردشگری، حمل و نقل و مهماننوازی نیز بهبود یابند. چنین رویکردی نمونهای از استفاده از رویدادهای یکباره برای ایجاد تأثیرات بلندمدت در اقتصاد است.
امارات: رویکرد متعادل توسعه بومی و جذب بینالمللی
امارات همچنان رویکردی متعادل را اتخاذ کرده؛ تمرکزش بر تقویت استعدادهای بومی و توسعه زیرساختهاست به همراه مشارکتهای انتخابی با شرکتهای بینالمللی. سرمایهگذاریهای عمده در لیگهای داخلی، بهبود امکانات ورزشگاهی و تأسیس آکادمیهای جوانان منجر به افزایش حضار تماشاگران مسابقات به میزان ۷۵ درصد شده. همچنین، فروش بلیط و قراردادهای اسپانسری در این کشور از اوایل دهه ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۵ با رشد ۱۵۰ درصد روبهرو شدهاند.
مشارکتهای استراتژیک با باشگاهها و نهادهای بینالمللی، باعث افزایش ارزشهای اقتصادی و اعتبار لیگهای امارات شده است. این مدل رویکرد به شکل سالانه ۵۰۰ میلیون دلار به اقتصاد محلی اضافه کرده. اگرچه امارات از نظر جذب ستارگان بینالمللی به اندازه عربستان نبوده، مدل رشد پایدار و متعادل آن از نظر ثبات اقتصادی و ایجاد ارزشهای بلندمدت مورد تحسین قرار گرفته است.
20 نکته کلیدی درباره اقتصاد فوتبال
۱. رشد شبکههای اجتماعی از کمتر از ۱ میلیون به ۱۵ میلیون دنبالکننده (افزایش ~۱۴۰۰درصدی). امضای ستارگان (مانند کریستیانو رونالدو) موجب رشد چشمگیر دنبالکنندگان دیجیتال شده است.
۲. گسترش پوشش پخش تلویزیونی قراردادهای پخش کنونی در ۳۶ منطقه بینالمللی اطلاعات موجود نیست اطلاعات موجود نیست قراردادهای استراتژیک پخش، دسترسی جهانی به مسابقات را افزایش دادهاند.
۳. افزایش درآمد باشگاهی در برخی دورهها افزایش بیش از ۱۲۰ درصدی درآمد باشگاهی افزایش ~۱۰۰ درصدی درآمد (به ویژه در دورههای رویدادهای بزرگ) افزایش ۱۵۰درصدی در فروش بلیط و قراردادهای حمایت مالی سرمایهگذاریهای گسترده و جذابیت جهانی، رشد چندمنظوره درآمد باشگاهی را به همراه داشته است.
۴. جذب بازیکنان برجسته جذب ۴ بازیکن برجسته (مثلاً: رونالدو، بنزما، کانته، مانه). حضور آیکونهای جهانی ارزش لیگ و جذابیت تجاری آن را افزایش داده است.
۵. سرمایهگذاری نهادین (دلار آمریکا) برآورد بیش از ۵ میلیارد دلار تزریق به اکوسیستم فوتبال بیش از ۳ میلیارد دلار سرمایهگذاری در لیگ و زیرساختها ۱ میلیارد دلار سرمایهگذاری در امکانات و توسعه آکادمیها تأمین مالی نهادین، بخش حیاتی طرح "ویژن ۲۰۳۰" و اهداف کاهش وابستگی به نفت است.
۶. رشد سرمایهگذاری در زیرساختها افزایش ۸۰ درصدی در زیرساختها طی ۲۵ سال گذشته افزایش ۱۵۰درصدی در سرمایهگذاریهای ساختوساز و زیرساختها از اوایل دهه ۲۰۰۰ بهبود ۱۰۰درصدی در استادیومها و امکانات تمرینی ارتقای زیرساختهای ورزشی، پایهای برای رشد پایدار اقتصادی ست.
۷. افزایش درآمد گردشگری رشد غیرمستقیم گردشگری به میزان ۵۰درصد. در این دوره افزایش ۴۰درصدی درآمد گردشگری در دورههای رویدادهای بزرگ (مانند جام جهانی) افزایش ۶۰درصدی به واسطه ابتکارات گردشگری ورزشی رویدادهای فوتبال نقش در جذب گردشگران و رشد اقتصاد مرتبط دارند.
۸. افزایش ارزش قراردادهای حق پخش ارزش قراردادهای پخش ۲۰۰ درصد افزایش یافته در دو دهه افزایش ۱۵۰درصد در قراردادهای پخش (ناشی از میزبانی رویدادها) رشد ۱۵۰درصدی در قراردادهای پخش، همراه با افزایش فروش بلیط قراردادهای پخش تلویزیونی و دیجیتال به نفوذ و درآمد لیگ کمک میکنند.
۹. رشد قراردادهای حمایت مالی افزایش ۱۲۰درصدی در درآمد حمایتهای مالی در دورههای خاص افزایش ۱۰۰درصدی در قراردادهای حمایت مالی رشد ۱۵۰درصدی در حمایتهای مالی و فروش بلیط شراکتهای استراتژیک با برندهای بینالمللی، درآمد باشگاهی و تجاری را بالا بردهاند.
۱۰. تعداد توافقهای شراکتی بینالمللی ۴۸ توافقنامه همکاری با فدراسیونهای فوتبالی جهانی ۲۰ توافقنامه برآورد شده ۱۵ همکاری استراتژیک بینالمللی این توافقها برای تبادل تجربیات و ارتقای استانداردهای لیگ اهمیت دارند.
۱۱. فعالیت اقتصادی ناشی از رویدادهای بزرگ با مناقصههای میزبانی رویدادهای بزرگ (جام جهانی ۲۰۳۴) به بیش از ۱۷ میلیارد دلار رسیده جام جهانی ۲۰۲۲، ۱۷ میلیارد دلار فعالیت اقتصادی ایجاد کرد در مجموع رویدادهای بزرگ بیش از ۱۰ میلیارد دلار به اقتصاد افزودهاند رویدادهای بزرگ به عنوان ضربهدهندههای اقتصادی با تأثیر چندگانه عمل میکنند.
۱۲. افزایش تماشاگران در استادیومها بهبود ۶۰٪ به دلیل بهبود تجربه هواداری افزایش ۴۰درصد به همراه بهبود کیفیت لیگ افزایش ثبت شده ۷۵ درصد در تعداد تماشاگران بهبود تجربه حضوری در استادیومها، منجر به جذب بیشتر مخاطب شده است.
۱۳. رشد برنامههای توسعه جوانان افزایش ۳۵۰ درصد در ثبتنام آکادمیهای جوانان (توسعه استعدادهای بومی) رشد ۲۰۰ درصد در برنامههای جوانان افزایش ۲۵۰درصد در برنامههای آموزش و توسعه جوانان سرمایهگذاری روی برنامههای جوانان، تضمینکننده تولید استعدادهای آینده است.
۱۴. نوسازی استادیومها نوسازی ۱۵ استادیوم بزرگ در این دوره ۱۰ استادیوم برای میزبانی رویدادهای بینالمللی نوسازی شدند ۱۲ استادیوم یا نوسازی شدند یا به صورت جدید ساخته شدند زیرساختهای مدرن سبب بهبود امنیت و تجربه هواداران میشوند.
۱۵. تأثیر بر تنوعبخشی اقتصادی درجه "بالا" – سرمایهگذاریهای فوتبالی نقش اساسی در کاهش وابستگی به نفت دارند درجه "متوسط تا بالا" – رویدادهای بزرگ رشد در بخشهای غیر نفتی را به همراه داشتهاند درجه "بالا" – رشد مداوم در گردشگری ورزشی و لیگهای محلی، اقتصاد را متنوع کرده است سرمایهگذاریهای ورزشی جزء استراتژیهای کلان جهت تنوعبخشی اقتصاد محسوب میشوند.
۱۶. ایجاد اشتغال مرتبط با فوتبال ایجاد ۲۰،۰۰۰ شغل در صنایع و خدمات وابسته به فوتبال ۱۵،۰۰۰ شغل مرتبط با رویدادها و پروژههای زیرساختی ۱۰،۰۰۰ شغل ایجاد شده در بخشهای ورزشی، مهماننوازی و صنایع همپیمان بخش فوتبال به عنوان یک موتور ایجاد اشتغال در اقتصاد شناخته میشود.
۱۷. افزایش پوشش رسانهای بینالمللی افزایش پوشش رسانهای به ۳۰۰درصد افزایش ۲۰۰درصد در پوشش جهانی افزایش ۱۵۰درصد در پوشش رسانهای بینالمللی افزایش پوشش رسانهای نقش مهمی در ارتقای شهرت و دیدهشدن جهانی دارد.
۱۸. سرمایهگذاری مستقیم خارجی (FDI) در فوتبال بیش از ۲ میلیارد دلار از طریق ورود سرمایههای خارجی استراتژیک ۱.۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری در پروژههای مرتبط با فوتبال ۱ میلیارد دلار ورودی سرمایهگذاری خارجی جذب سرمایه مستقیم خارجی نشانهی اعتماد بینالمللی به بخش فوتبال.
۱۹. رشد در تعاملات دیجیتال افزایش ۱۴۰۰درصد در پلتفرمهای آنلاین (پخش، شبکههای اجتماعی) رشد دیجیتال ۵۰۰درصدی به واسطه هیجان ناشی از رویدادها افزایش ۶۰۰درصدی در معیارهای تعامل دیجیتال گسترش مخاطبان آنلاین، کلید موفقیت قراردادهای پخش و جذب تبلیغات.
۲۰. کسب حق میزبانی رویدادهای بینالمللی در حال پیگیری مناقصههایی مانند جام جهانی ۲۰۳۴ و سایر رویدادهای بزرگ موفق به میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ شده طی این دوره میزبان ۵ رویداد بینالمللی بزرگ بوده میزبانی رویدادهای بینالمللی، اعتبار جهانی و درآمدزایی کشور را افزایش میدهد.