پارادوکس در «بیمه نوین»؛ ۱۶۰۰ میلیارد ریال سود بالقوه در سایه ابهامات حاکمیتی
به گزارش نبض بازار- گزارش حسابرس مستقل با اظهارنظر مشروط، نشان میدهد که رویکرد محافظهکارانه شرکت در ذخیرهگیری و عدم شناسایی برخی درآمدها، اگرچه منجر به انباشت ذخایر شده، اما سود خالص دوره جاری را نسبت به پتانسیلهای واقعی عملیاتی، کمتر نشان داده است. این وضعیت در کنار چالشهای حاکمیت شرکتی، نیازمند شفافسازی دقیق از سوی نهاد ناظر و مدیریت شرکت است.
تعارض استانداردها و تأثیر آن بر کیفیت سود
یکی از محورهای اصلی گزارش حسابرس، نحوه شناسایی ذخایر فنی است که منجر به ایجاد یک «سود نهفته» در ترازنامه شده است. بر اساس بند ۳ گزارش حسابرس، شرکت مبلغ ۴،۶۸۹ میلیارد ریال را تحت عنوان «ذخایر حوادث فاجعهآمیز» در حسابها منظور کرده است. اگرچه این اقدام در راستای مصوبه شماره ۵۸ شورای عالی بیمه صورت گرفته، اما حسابرس مستقل تصریح کرده است که این رویه با استاندارد حسابداری شماره ۲۸ (فعالیتهای بیمه عمومی) انطباق ندارد. تحلیلهای مالی نشان میدهد در صورت تطبیق صورتهای مالی با استانداردهای حسابداری، سود خالص دوره جاری به میزان ۱،۰۶۳ میلیارد ریال و سود انباشته ابتدای دوره به مبلغ ۳،۶۲۶ میلیارد ریال افزایش مییافت. این اختلاف معنادار، لزوم وحدت رویه در گزارشگری مالی صنعت بیمه را بیشازپیش نمایان میکند.
عدم شناسایی درآمد سرمایهگذاریها
علاوه بر موضوع ذخایر، بند ۴ گزارش به عدم شناسایی کامل درآمدهای حاصل از سرمایهگذاری در صندوقهای با درآمد ثابت اشاره دارد. مطابق استانداردهای حسابداری، درآمدهای تحققیافته باید بر اساس نرخ سود مؤثر شناسایی شوند. عدم رعایت این رویه باعث شده است که سود خالص گروه و شرکت به میزان ۵۷۴ میلیارد ریال کمتر از واقعیت گزارش شود. مجموع این دو بند (بند ۳ و ۴) نشاندهنده ظرفیت سودآوری عملیاتی شرکت است که به دلیل قیود حسابداری و مقرراتی، در ردیف نهایی سود خالص منعکس نشده است.
ریسک تمرکز منابع و انحراف از آییننامه سرمایهگذاری
در بخش مدیریت ریسک و سرمایهگذاری، بررسیها حاکی از انحراف شرکت از مفاد آییننامه ۱۰۴ شورای عالی بیمه است. مطابق بند ۱۲ گزارش (ردیف ۴)، حجم سپردهگذاری شرکت نزد بانک اقتصاد نوین (سهامدار عمده) از حد نصاب مجاز ۳۰ درصد تجاوز کرده است. در ادبیات مدیریت ریسک، این وضعیت تحت عنوان «ریسک تمرکز» طبقهبندی میشود که میتواند استقلال مدیریت سرمایهگذاری شرکت را تحتالشعاع قرار دهد. همچنین عدم رعایت حد نصاب سرمایهگذاری در اوراق مالی اسلامی (ردیف ۵)، از دیگر موارد عدم انطباق با ضوابط نهاد ناظر است.
چالشهای حاکمیت شرکتی و بلاتکلیفیهای حقوقی
در حوزه شفافیت اداری و حاکمیت شرکتی، گزارش حسابرس حاوی نکاتی است که نیازمند اقدام فوری هیئتمدیره میباشد:
• وضعیت ثبتی مدیران (بند ۱۰): تا تاریخ انتشار گزارش، صورتجلسه مربوط به تعیین سمت اعضای حقوقی هیئتمدیره و انتخاب مدیرعامل، همچنین تعیین حدود اختیارات و حقالزحمه ایشان، در مرجع ثبت شرکتها به ثبت نرسیده است. تداوم این وضعیت میتواند وجاهت قانونی امضاها و تعهدات شرکت را با ریسک حقوقی مواجه سازد.
• عدم انتقال مالکیت دارایی ثابت (بند ۸): ساختمان اداری شرکت در کرج که در سال ۱۳۹۳ از بانک اقتصاد نوین خریداری شده، با گذشت بیش از یک دهه، همچنان فاقد سند مالکیت رسمی به نام شرکت است و موانع دریافت پایانکار مرتفع نگردیده است.
تلاش برای اصلاح ساختار سرمایه
در کنار موارد فوق، توجه به اقدامات اصلاحی شرکت نیز ضروری است. بر اساس بند ۵ گزارش، شرکت در سنوات گذشته (سال ۱۳۹۸) اقدام به تجدید ارزیابی داراییها و انتقال مازاد آن به حساب سرمایه نموده است. حسابرس مستقل ضمن تأیید ضرورت انجام این کار در آن مقطع، این اقدام را گامی در جهت اصلاح ساختار مالی ارزیابی کرده است که نشاندهنده توجه مدیریت به واقعیسازی ارزش داراییها در ترازنامه است.
نتیجهگیری
صورتهای مالی «بیمه نوین» تصویری از یک شرکت با پتانسیل عملیاتی بالاست که خروجی نهایی سود آن تحت تأثیر تعارضات میان «استانداردهای حسابداری» و «الزامات بیمه مرکزی» محدود شده است. با این حال، موضوعاتی نظیر عدم ثبت قانونی مدیران و تمرکز بیشازحد منابع در بانکِ سهامدار، نقاط ضعفی است که از منظر استانداردهای حاکمیت شرکتی قابل پذیرش نیست. انتظار میرود مدیریت شرکت و سهامدار عمده، ضمن تعیین تکلیف سریع وضعیت ثبتی مدیران، در خصوص نحوه گزارشگری سود و مدیریت ریسک سرمایهگذاریها، شفافسازی لازم را برای سهامداران انجام دهند.