سیاهچاله ۵۰ هزار میلیارد ریالی در صورتهای مالی «سمایه»؛ وقتی هزینههای مالی ۴ برابر کل درآمد بانک است، مدیریت چه میکند؟
به گزارش نبض بازار- طبق مستندات منتشر شده، حجم «هزینههای مالی» بانک به تنهایی نزدیک به ۴ برابر کل درآمدهای محقق شده بانک است. این وضعیت فراتر از یک زیان عملیاتی ساده است و شبیه به یک «گودال مالی» عمل میکند که تمامی منابع ورودی بانک را میبلعد و همچنان بدهی خلق میکند.
تحلیل شکاف درآمد و هزینه: اعداد سخن میگویند
بررسی ردیفهای درآمدی گزارش ماهانه نشان میدهد که بانک سرمایه از ابتدای سال مالی تا پایان آبان ۱۴۰۴، مجموعاً موفق به کسب درآمدی معادل ۱۳،۱۵۷،۱۸۲ میلیون ریال شده است. این رقم شامل تمامی درآمدهای حاصل از تسهیلات اعطایی، سپردهگذاریها، اوراق بدهی و کارمزدهاست.
اما شوک اصلی زمانی وارد میشود که به ستون هزینهها در صفحه ۴ گزارش نگاه میکنیم. در این بخش، ردیفی تحت عنوان «هزینههای مالی» وجود دارد که مبلغ تجمیعی آن از ابتدای سال تا پایان آبان ماه، به رقم نجومی ۴۹،۵۵۲،۹۹۴ میلیون ریال رسیده است.
برای درک عمق فاجعه کافیست یک نسبتگیری ساده انجام دهیم: بانک سرمایه برای کسب هر ۱ ریال درآمد عملیاتی، حدود ۳.۸ ریال فقط «هزینه مالی» پرداخت کرده است. توجه داشته باشید که این هزینه، جدا از سود سپردههایی است که به مشتریان پرداخت میشود. ثبت چنین حجمی از هزینه مالی که معمولاً شامل جریمههای اضافه برداشت از بانک مرکزی یا هزینههای تامین مالی بینبانکی است، نشاندهنده یک ناتوانی مزمن در مدیریت نقدینگی است. تنها در یک ماه (آبان ۱۴۰۴)، بانک مبلغ ۶،۷۵۱،۱۴۵ میلیون ریال هزینه مالی متحمل شده است، در حالی که کل درآمد محقق شده بانک در همین ماه تنها ۵،۱۱۱،۸۳۲ میلیون ریال بوده است. به عبارتی، درآمد ماهانه بانک حتی کفاف پوشش هزینههای مالی همان ماه را هم نمیدهد، چه رسد به پوشش سود سپردهگذاران و هزینههای جاری.
ابهام در سرفصل «سایر هزینههای مالی»
نکته قابل تأمل دیگر در یادداشتهای این گزارش نهفته است. در جدول مربوط به ریز هزینههای مالی در صفحه ۷، بانک کل مبلغ ۴۹،۵۵۲،۹۹۴ میلیون ریال را در ردیف «سایر هزینههای مالی» طبقهبندی کرده است و ردیفهای مربوط به تسهیلات دریافتی از سایر بانکها یا بانک مرکزی خالی یا ادغام شده به نظر میرسند.
این شیوه طبقهبندی کلی، شفافیت را کاهش میدهد. سهامداران و ناظران بازار حق دارند بدانند که این حجم عظیم از «سایر هزینههای مالی» دقیقاً بابت چه چیزی پرداخت میشود؟ آیا این ارقام مربوط به جرایم تأخیر بدهیهای گذشته است یا هزینه خطوط اعتباری جدید؟ وقتی هزینهای به این بزرگی تحت عنوان کلی «سایر» ثبت میشود، امکان تحلیل دقیق کیفیت مدیریت بدهیها از تحلیلگران سلب میشود.
روند نگرانکننده اصلاحات در ستون اصلاحات گزارش نیز نکات قابل توجهی وجود دارد. بانک اعلام کرده است که مبلغ (۳،۲۴۴،۴۲۰) میلیون ریال اصلاحات کاهنده در هزینههای سود سپردهها اعمال کرده است. اگرچه کاهش هزینه روی کاغذ مثبت به نظر میرسد، اما حجم بالای اصلاحات در گزارشهای ماهانه (حدود ۳ هزار میلیارد ریال) میتواند نشاندهنده ضعف در سیستمهای محاسباتی یا تغییرات مکرر در رویههای شناسایی هزینه باشد که خود یک ریسک حسابرسی محسوب میشود.
نتیجهگیری و مطالبهگری
ترازنامه بانک سرمایه با استناد به این گزارش یک ماهه، وضعیت هشدارآمیزی را مخابره میکند. وقتی جمع درآمد ۱۳ هزار میلیارد ریالی در برابر جمع هزینههای سود سپرده و مالی (۲۲ هزار میلیارد + ۴۹ هزار میلیارد = ۷۱ هزار میلیارد ریال) قرار میگیرد، ما با کسری ۵۸ هزار میلیارد ریالی تنها در سرفصلهای عملیاتی مواجه هستیم. مدیریت بانک سرمایه باید پاسخ دهد که برنامه عملیاتی آنها برای توقف این عقبگرد مالی چیست؟ ادامه این روند که در آن هزینههای مالی به تنهایی چندین برابر کل درآمدهاست، نه تنها حقوق صاحبان سهام را فرسایش میدهد، بلکه پایداری بانک را نیز با چالشهای جدی حقوقی و اقتصادی مواجه میسازد. شفافسازی فوری در خصوص اجزای تشکیلدهنده «سایر هزینههای مالی» ۴۹ هزار میلیارد ریالی، اولین گام ضروری برای بازگرداندن اعتماد به تابلوی این نماد است.