آیا شرکت چادرملو در مسیر رکورد تاریخی است؟ سودآوری روی کاغذ، بحران نقدینگی در عمل

طبق گزارش نبض بازار- چادرملو در نیمه نخست ۱۴۰۴ بیش از ۳۶ هزار میلیارد تومان سود خالص ثبت کرده؛ رقمی معادل ۴۲ درصد بیشتر از دوره مشابه سال گذشته. در همین بازه، میزان تولید کنسانتره سنگ‌آهن تنها ۲ درصد افزایش و تولید فولاد خام حدود ۴ درصد کاهش یافته است.
به بیان ساده، تولید تقریباً ثابت مانده، اما سود جهش کرده — تناقضی که به روشنی نشان می‌دهد منبع رشد، نه عملکرد عملیاتی، بلکه متغیر‌های مالی و حسابداری است.
داده‌های فروش داخلی شرکت نیز این نکته را تأیید می‌کند: حجم فروش ریالی حدود ۲۹ درصد بالا رفته ولی مقدار واقعی فروش تنها ۳ درصد افزایش یافته است. عامل اصلی، رشد نرخ ارز نیمایی و تغییر مبنای تسعیر در گزارش‌های جدید است که درآمد اسمی را بالا برده است.

بازی سود تسعیر؛ درآمد از نوسان، نه از تولید
در یادداشت توضیحی صورت مالی، بخشی از رشد سود ناشی از «ارزش‌گذاری مجدد دارایی‌های ارزی و سرمایه‌گذاری‌های بورسی» عنوان شده است. به بیان ساده‌تر، شرکت از محل رشد قیمت دلار و افزایش ارزش سهام زیرمجموعه‌ها، سود شناسایی کرده، نه از فروش کالا یا افزایش بهره‌وری.
این الگو در بسیاری از بنگاه‌های صادرات‌محور معدنی تکرار شده: رشد نرخ دلار، در گزارش‌های ریالی، خود را به‌عنوان افزایش درآمد نشان می‌دهد، درحالی‌که هیچ پول جدیدی وارد حساب شرکت نمی‌شود.
در نتیجه، همان‌طور که در صورت جریان وجوه نقد قابل مشاهده است، «وجوه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی» چادرملو نسبت به سال گذشته حدود ۲۵ درصد کاهش یافته؛ یعنی سود اسمی بالا رفته، اما پول واقعی کمتر وارد شده است.

نقدینگی رو به زوال؛ بدهی‌های در حال رشد
در بخش بدهی‌ها، افزایش قابل توجه وام‌های کوتاه‌مدت و بدهی‌های جاری مشهود است. چادرملو برای تأمین سرمایه در گردش خود، در سه‌ماهه دوم سال به استقراض از بانک‌ها و انتشار اوراق جدید روی آورده است. این موضوع نشان می‌دهد علی‌رغم گزارش‌های درخشان سود، شرکت در تأمین نقدینگی دچار تنگناست.
نکته دیگر، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش توسعه‌ای است. پروژه‌های جدید احیای مستقیم و گندله‌سازی دوم، که قرار بود در نیمه دوم ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسند، طبق آخرین گزارش پیشرفت فیزیکی کمتر از ۶۵ درصد دارند. منابع مالی وعده داده‌شده از محل سود سال گذشته هنوز تخصیص نیافته، و این تأخیر می‌تواند تولید آینده را تهدید کند.

اثرات تورم و انرژی؛ تهدید پنهان سودآوری
چادرملو از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان برق و گاز صنعتی کشور است. افزایش نرخ حامل‌های انرژی در بودجه ۱۴۰۴، اگر اجرا شود، می‌تواند حدود ۱۵ درصد از حاشیه سود شرکت را کاهش دهد. به گفته تحلیلگران بورس کالا، افزایش نرخ انرژی در کنار مالیات صادرات مواد خام، دو عاملی هستند که از نیمه دوم امسال سودآوری واقعی را محدود خواهند کرد.
با این حال، در گزارش‌های رسمی شرکت هیچ اشاره‌ای به ریسک افزایش بهای انرژی یا تأثیر سیاست‌های جدید مالیاتی نشده است؛ سکوتی که باعث شده ترازنامه شرکت بیش از پیش به نوسانات قیمتی وابسته باشد.

سیاست تقسیم سود؛ ظاهر فریبنده، واقعیت متزلزل
چادرملو در مجمع عمومی امسال تصمیم گرفت بیش از ۹۰ درصد سود خالص سال ۱۴۰۳ را بین سهامداران تقسیم کند. این تصمیم در حالی گرفته شد که جریان نقدی عملیاتی منفی و هزینه‌های جاری در حال افزایش است. چنین سیاستی اگرچه در کوتاه‌مدت باعث جذابیت سهم در بازار می‌شود، اما در بلندمدت به تضعیف توان توسعه‌ای شرکت منجر خواهد شد.
در واقع، شرکت با توزیع گسترده سود، از منابع نقد خود تهی شده و برای ادامه پروژه‌ها ناچار به استقراض است. این چرخه، سودآوری اسمی را بالا نگه می‌دارد، اما ریسک مالی را افزایش می‌دهد؛ الگویی که در اغلب شرکت‌های فولادی و معدنی بورسی مشاهده می‌شود.

جمع‌بندی: رشد اسمی، رکود واقعی
چادرملو امروز یکی از سودآورترین شرکت‌های بورس است، اما پشت این سودآوری ظاهری، ساختار شکننده‌ای پنهان شده است: وابستگی شدید به نرخ ارز، کاهش نقدینگی، توقف پروژه‌های توسعه‌ای و فشار هزینه‌های انرژی.
اگر این شرکت نتواند منابع مالی خود را از سود حسابداری به جریان نقدی واقعی تبدیل کند، در سال آینده ممکن است با همان بحرانی روبه‌رو شود که فولادسازان دولتی تجربه کردند — سود بالا روی کاغذ، اما ناتوانی در پرداخت بدهی‌ها و تأمین سرمایه.
صنعت معدن و فولاد ایران تا زمانی که بر پایه تورم و نرخ ارز می‌چرخد، نه‌تنها توسعه نمی‌یابد، بلکه در هر چرخه ارزی، بخشی از توان واقعی خود را از دست می‌دهد. چادرملو امروز در ظاهر رکورد زده، اما در واقع روی مرز ناترازی ایستاده است.