صادرات بحرانی فولاد/ صادرات فولاد به ۶ میلیارد دلار کاهش مییابد؟
به گزارش نبض بازار- نگاهی آماری به صنعت فولاد ایران نشان میدهد که صادرات بر پاشنه خام فروشی میچرخد. صادراتی که اگرچه رشد داشته، اما رشدی که باز هم ناشی از صدور مواد اولیه است. محصول نهایی فولاد نیز رقبای زیادی دارد و ایران دیگر نمیتواند مانند گذشته محصول خروجی را صادر کند. با توجه به شرایط خاص تولید از جمله ناترازی و محدودیتهای مکانیسم ماشه و رکود بازار، به نظر میرسد مانند سال گذشته باز هم شاهد کاهش ارزی صادرات باشیم.
نوسانات صادرات فولاد
تیرآهن و میلگرد از نظر حجمی دچار کاهش شده است. تیرآهن با ۲۶ درصد و میلگرد با ۳۱ درصد کاهش بالاترین کاهش صادرات حجمی در مقاطع طویل فولادی را تجربه کردهاند. از نظر ارزش صادراتی نیز تیرآهن و میگلرد ۳۷ و ۲۶ درصد معادل ۲۲۹ میلیون کاهش صادرات داشتهاند. اگرچه نبشی و ناودانی و سایر مقاطع ۱۴ میلیون دلار رشد صادرات داشتهاند که ۳۰ درصد رشد را نشان میدهد.
در مقاطع تخت فولادی رشد صادرات از نظر حجمی و ارزی رخ داده است. ورق گرم با ۱۹۵ درصد رشد صادرات حجمی و ۱۳۳ درصد رشد ارزی، پیشرفت چشمگیری در صادرات داشته است. ورق سرد نیز با ۶۹۶ درصد از ۲.۱ هزار تن به ۱۷ هزار تن و در حدود ۱۰ میلیون دلار رسیده است. ورق پوششدار با ۵۱ درصد رشد حجمی و ۳۴ درصد رشد ارزی، فصل مهم دیگری از رشد صادرات مقاطع تخت فولادی است. ۱۲۲ میلیون دلار رشد صادرات مقاطع تخت، نشان از موفقیت این بخش از فولاد کشور طی ۵ ماه اخیر است. هرچند در دیگر بخشهای دیگر فولاد موفقیت چشمگیری دیده نمیشود.
در بخش فولاد میانی هم بیلت و اسلب ۱۴ و ۶۴ درصد رشد حجمی را تجربه کردند که به طور کلی ۱۴۴ میلیون دلار رشد صادرات داشته است. اما بخش قابل توجهی این آمارها، مربوط به آهن اسفنجی و کنستانتره سنگ آهن است که ۸۰ و ۵۳ درصد رشد حجمی را تجربه کرده است. در مجموع کل زنجیره فولاد ایران در ۵ ماه اخیر نسبت به ۵ ماه سال گذشته، ۳۰ درصد رشد حجمی و ۳۰ درصد رشد ارزی داشته است.
سناریوهای مقابل صنعت فولاد
شش ماه پیش روی صنعت فولاد قطعاً با شش ماه اول سال متفاوت خواهد بود. آمارهای فوق نیز متعلق به دورهای است که هنوز مکانیسم ماشه فعال نشده بود. رشد ناترازی و اضافه شدن قطعی گاز در کنار سختتر شدن روند صادرات، باعث زیان جدی به درآمد دلاری فولادیها خواهد شد. به طور کلی سه سناریو در مقابل صنعت فولاد ایران قرار دارد.
نخستین احتمال گویای خام فروشی است. صادرات خام فروشی فولاد آن هم به کشورهایی مانند چین زیاد میشود، اما محصول نهایی فولاد مشتری کمتری داشته باشد. سناریوی دوم، مربوط به سناریوی تخفیف حداکثری است. سناریویی که بیان میکند فولاد ایران از نظر حجمی، صادرات خود را حفظ خواهد کرد، اما از نظر دلاری با ارائه تخفیفهای بالا، دچار مشکل میشود. سومین سناریو کمی خوشبینانه است. برخی از کارشناسان مدعیاند که به علت عدم وابستگی تعیینکننده میان ایران و اروپا، صنعت فولاد هم چندان دچار مشکلات تحریمی اروپا نخواهد شد. مراودات فولادی ایران عموماً با شرق آسیا است که آنها هم قاعدتاً نباید از تحریمهای فوق هراسی داشته باشند. تنها مشکل ایران مسأله کنترل ارسال کالاهای صنعتی است که میتواند در مسیر دچار محدودیتهایی شود. هرچند این نگرانی نیز وجود دارد که چینیها مکانیسم ماشه را بهانه تخفیف بیشتر کنند، در حالیکه مکانیسم ماشه علت محدودیت صادرات نیست بلکه بهانه ارزان خریدن چینیها است.
کاهش یک میلیارد دلاری
سال ۱۴۰۳ سال خوبی برای صادرات فولاد ایران نبود. یک میلیارد دلار کاهش صادرات نسبت به سال ۱۴۰۲ نشان داد که بحرانهای فولادی دیگر شوخی ندارند. سال ۱۴۰۴ وضعیت بدتر است. اگرچه در ابتدای سال خام فروشی توانست بخشی از کمبودهای صادراتی را جبران کند، اما به طور کلی با روند پیش رو، به نظر نمیرسد تا اسفند ۱۴۰۴، صنایع فولادی بتوانند رشدی بیشتر از سال گذشته داشته باشند. سال ۱۴۰۴ ارزش زنجیره صادراتی آهن و فولادی کشور ۶.۶ میلیارد دلار برآورد شد که با توجه به ناترازیها و رکود بازار و محدودیتهای مکانیسم ماشه، احتمالاً به ۶ میلیارد دلار کاهش یابد.