پتروشیمی در بنبست صادرات به چین / صادرات نفت فدای صادرات محصولات پتروشیمی شد!
به گزارش نبض بازار، چین با توجه به سیاستهای راهبردی خود، به کاهش واردات محصولات پتروشیمی و مترکز بر تولیدات خود روی آورده است. با توجه به تحریمها و شرایط موجود، ایران به چین وابستگی زیادی پیدا کرده است؛ از یک سو نفت خام را به میزان قابل توجهی خریداری میکند و از سوی دیگر، بازار بسیار بزرگی برای محصولات پتروشیمی ایران محسوب میشود.
حال باید دید با توجه به سیاست جدید چین و این واقعیت که ایران حتی نفت خام را به این کشور میدهد تا بهویژه در اختیار پتروشیمیهای کوچک آن قرار گیرد، این روند چه تاثیری بر صادرات محصولات پتروشیمی میگذارد؟ بهعبارت دیگر، با تمرکز بیش از حد صادرات بر یک بازار یعنی چین و حرکت این کشور به سمت خودکفایی در تولید محصولات پتروشیمی، چه آیندهای برای صادرات پتروشیمی ایران میتوان متصور شد؟
بازارهای صادراتی ایران از بین رفتهاند و جایگزینی آنها جز با چین ممکن نشده است!
در همین زمینه، علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی ایران، در گفتوگو با نبض بازار عنوان کرد: موضوع صادرات نفت مبحثی است که در آن، نوع نفت تعیین میکند که بازار هدف کجا باشد. بسیاری از کشورها مصرفکننده نفت ایران نیستند و این ویژگی فنی نفت است که مشتریان خاص خود را مشخص میکند. فارغ از بحثهای تکنیکال مصرفی، آنچه امروز شاهد هستیم تا حد زیادی از برکات تحریمهاست! بسیاری از بازارهای صادراتی محصولات پتروشیمی ایران که پیشتر به اروپا، اقتصادهای نوظهور مانند اندونزی و کشورهای خاور دور صادر میشد، اکنون عملا از دست رفته و جایگزینی آنها جز با چین ممکن نشده است.
وی ادامه داد: متاسفانه، به دلیل نداشتن امکان مبادلات بانکی و تداوم تحریمها، ایران نمیتواند تصمیمگیر باشد و بازارها را متنوع و گسترده کند. در واقع، ناچار است بر اساس اجبار و با فشار شرایط تحریمی و با اتکا به داشتههای موجود عمل کند. این نکتهای است که کشور اکنون در آن گرفتار شده است. شما میبینید که حتی در زمان جنگ ۱۲ روزه، کشوری مانند چین کشتی الکترونیک پیشرفته خود را به خلیج فارس میآورد، اما نه برای دفاع از ما، بلکه برای اینکه مسیر صادرات نفت خودشان بسته نشود. در هر حال، چین این اقدامات را انجام میدهد تا نفت مورد نیازش را بدون مشکل حمل کند.
کل منازعات منطقه به چین و آمریکا بازمیگردد
شریعتی توضیح داد: به اعتقاد من، در یک سطح بالاتر، کل منازعاتی که امروز در منطقه جریان دارد، به اقتصادهای اول و دوم دنیا یعنی آمریکا و چین بازمیگردد. آمریکا میخواهد با نقشه جدید در خاورمیانه، دسترسی چین به منابع ارزان، مانند نفت ایران، را محدود و پرهزینه کند. در مقابل، چین نیز به دلیل نیاز به منابع ارزان، بهویژه نفت، تمایل دارد نفت ایران را با قیمت پایین خریداری و سپس محصولات پتروشیمی خود را در داخل تولید کند.
به گفته او، شاید یکی از علل اصلی این رویکرد چین، شرایط خاص ایران باشد؛ چرا که نفت ایران در دریا معلق است و پیدا کردن مشتری برای آن دشوار شده است. از سوی دیگر، ایران تخفیفات خاصی به چین ارائه میدهد که گاهی به ۱۰ تا ۱۲ درصد قیمت روز نفت میرسد و این رقم در مقیاس معاملات نفتی، عدد بسیار بزرگی است. طبیعی است که چین جدا از سایر سیاستهای زیرساختی و صنعتی خود، در این شرایط ترجیح دهد نفت ارزانتر بخرد و صنایع پتروشیمی خود را تقویت کند.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: به طور کلی، برای چین نفت ارزان در شرایط کنونی بازار، جذابترین گزینه است. به دلیل اینکه چین بزرگترین شریک تجاری ایران محسوب میشود و تعاملات گستردهای با آن داریم، ناچار به پذیرش این شرایط هستیم.
دولت میخواهد تحت هر شرایطی فروش نفت خود را حفظ کند
وی درنهایت گفت: از این منظر، باید توجه داشت که خط اول ارزآوری اقتصاد کشور، یعنی دولت، همچنان متکی بر فروش نفت است. دولت میخواهد تحت هر شرایطی فروش نفت خود را حفظ کند، چراکه اقتصاد ایران، با وجود شعارهای مختلف، هنوز اقتصادی نفتی است. اگر فروش نفت با مشکل مواجه شود یا دچار اختلال گردد، مشکلات اقتصادی ایران چند برابر خواهد شد. در شرایط فعلی نیز عمده صادرات نفت ایران به چین میرود و این وابستگی، نتیجه مستقیم تحریمهاست.