ابهام در سود خالص سالانه ماشین‌سازی اراک

به گزارش نبض بازار-تحلیل داده‌های عملیاتی ماشین‌سازی اراک در آغاز سال مالی جدید (منتهی به ۱۴۰۵/۰۶/۳۱) نشان می‌دهد که شرکت درگیر یک نارسایی جدی در سیستم‌های گزارش‌دهی و مدیریت پروژه است. مجموع درآمد شناسایی شده در دو ماه ابتدایی سال مالی (مهر و آبان ۱۴۰۴) تنها ۴،۰۳۲ میلیون ریال است. این رقم بسیار ناچیز است؛ به‌ویژه زمانی که با درآمد کل سال مالی گذشته مقایسه شود.

این رکود درآمدی، به‌ویژه با توجیه شرکت مبنی بر "عدم امکان محاسبه دقیق درآمد پروژه‌ای به روش درصد پیشرفت کار به صورت ماهیانه" تشدید می‌شود. این نوع توجیه، اعتبار و شفافیت گزارش‌های ماهیانه شرکت را به طور کامل زیر سؤال می‌برد و نشان‌دهنده ضعف در کنترل پروژه، عدم تناسب سیستم‌های حسابداری با ماهیت پروژه‌محور شرکت، و عدم پاسخگویی مناسب به نیاز بازار سرمایه است.

بررسی جزئیات درآمد دو ماهه نشان می‌دهد که بخش‌های حیاتی نظیر مخازن و تجهیزات تحت فشار، قرارداد‌های نصب و پروژه‌های خاص (EPC)، که ستون‌های اصلی درآمدزایی فاراک هستند، در این دوره تقریباً هیچ‌گونه شناسایی درآمدی نداشته‌اند. این در حالی است که تا پایان سال مالی گذشته (۱۴۰۴/۰۶/۳۱)، درآمد تجمعی این بخش‌ها به ترتیب حدود ۱۸،۳۷۷ میلیون ریال (مخازن) و ۵،۰۴۵ میلیون ریال (نصب) بوده است. صفر بودن درآمد در این حوزه‌ها، زنگ خطر را برای جریان نقدی کوتاه‌مدت شرکت به صدا درمی‌آورد و نشان می‌دهد که یا پروژه‌های عظیم با موانع جدی اجرا مواجه‌اند، یا شرکت در وصول مطالبات و پیشرفت کار پیمانکاری با تأخیر‌های غیرقابل قبول روبه‌رو است.

واکاوی صورت سود و زیان سال مالی ۱۴۰۴: رشد درآمد در سایه هزینه‌های سرسام‌آور

بررسی صورت سود و زیان سال مالی منتهی به ۱۴۰۴/۰۶/۳۱، یک تصویر متناقض را آشکار می‌کند: رشد چشمگیر درآمد عملیاتی در کنار فرسایش کارایی عملیاتی.

الف) سودآوری عملیاتی ظاهری و واقعی:

درآمد عملیاتی شرکت با ۵۳ درصد افزایش به ۵۲،۳۳۵ میلیون ریال رسیده است. این رشد قابل قبول، اما در سایه افزایش تقریباً معادل در بهاء تمام شده درآمد‌های عملیاتی (با ۵۲ درصد رشد به ۴۰،۰۳۶ میلیون ریال) رخ داده است. این همبستگی بالا نشان می‌دهد که فاراک عملاً فاقد صرفه مقیاس لازم در پروژه‌های خود است و تورم هزینه‌های تولید و مدیریت نامناسب قرارداد‌های خرید، سود ناخالص را با وجود افزایش حجم کار، به شدت محدود کرده است. سود ناخالص با ۵۸ درصد رشد به ۱۲،۲۹۹ میلیون ریال رسیده است.

با این حال، کارایی عملیاتی واقعی به شدت تحت‌الشعاع هزینه‌های غیرعملیاتی قرار گرفته است:

افزایش ۲۰۰ درصدی سایر درآمد‌ها (۵،۲۰۹ میلیون ریال): این جهش شدید در درآمد‌های متفرقه، اغلب ناپایدار بوده و می‌تواند به طور موقت سود عملیاتی را پوشش دهد.
جهش ۳۳۹ درصدی سایر هزینه‌ها (۳،۲۳۸ میلیون ریال): این افزایش خیره‌کننده، نشان‌دهنده ضعف فاحش در کنترل هزینه‌های جانبی یا زیان‌های غیرقابل پیش‌بینی است که کارایی عملیاتی شرکت را از بین برده است.

ب) هزینه‌های مالی و فرسایش سود خالص:

علی‌رغم رشد در سود ناخالص، فشار هزینه‌های مالی همچنان یک عامل مخرب است. هزینه‌های مالی شرکت با ۱۰ درصد افزایش به ۸۶۱ میلیون ریال رسیده است. در صنعت پیمانکاری سنگین که نیاز به سرمایه در گردش بالا دارد، این افزایش هزینه‌های مالی ناشی از اتکاء به تسهیلات گران‌قیمت یا عدم توانایی در وصول به‌موقع مطالبات است.

سود عملیاتی شرکت با وجود این چالش‌ها، ۹۵ درصد رشد کرده و به ۹،۸۶۵ میلیون ریال رسیده است. با این حال، سود عملیات در حال تداوم قبل از مالیات با ۱۰۱ درصد رشد به ۹،۳۰۶ میلیون ریال بالغ شده که بخش عمده آن، مدیون درآمد‌های متفرقه است و نه کارایی اصلی تولید.

ج) تأثیر مالیات و سود هر سهم:

شوک نهایی به سودآوری شرکت از ناحیه مالیات وارد شده است. هزینه مالیات سال جاری با ۲،۱۵۰ درصد افزایش از ۶۹ میلیون ریال به ۱،۵۷۴ میلیون ریال جهش کرده است. این افزایش شدید مالیات، به طور مستقیم، تأثیر رشد درآمد عملیاتی را بر سود خالص خنثی کرده است.

در نتیجه، سود خالص شرکت با ۸۸ درصد رشد به ۷،۷۳۱ میلیون ریال رسیده است. اگرچه این یک رشد مثبت است، اما نرخ رشد سود خالص (۸۸ درصد) در مقایسه با نرخ رشد سایر هزینه‌ها (۳۳۹ درصد) و مالیات (۲،۱۵۰ درصد)، نشان می‌دهد که پایداری این سودآوری بسیار آسیب‌پذیر است.

تحلیل سود هر سهم و ریسک آتی

سود پایه هر سهم (EPS) شرکت با ۸۷ درصد رشد از ۱۶۷ ریال به ۳۱۳ ریال افزایش یافته است. اما نقدینگی ناشی از این سود، با توجه به حجم مطالبات وصول نشده از یک سو، و نیاز شدید به سرمایه در گردش برای اجرای پروژه‌های آتی، از سوی دیگر، کاملاً تحت فشار است.

سود عملیاتی هر سهم (۳۳۲ ریال): این رقم نشان می‌دهد که بیشترین سودآوری، مستقیماً از فعالیت‌های اصلی بوده است.
سود غیرعملیاتی هر سهم (-۱۹ ریال): منفی بودن سهم غیرعملیاتی، نشان‌دهنده آن است که درآمد‌های غیرعملیاتی (۵،۲۰۹ میلیون ریال) نتوانسته‌اند هزینه‌های غیرعملیاتی (۳،۲۳۸ میلیون ریال) و هزینه مالی (۸۶۱ میلیون ریال) را به طور کامل پوشش دهند. این نکته، به‌شدت بر ماهیت ناپایدار سودآوری فاراک تأکید می‌کند.

در نهایت، تحلیل عمیق داده‌ها، تصویر یک شرکت با ظرفیت‌های عظیم را نشان می‌دهد که با وجود رشد درآمد‌های عملیاتی، به دلیل فقدان کنترل بر هزینه‌های سربار، وابستگی به درآمد‌های ناپایدار متفرقه، و ضعف ساختاری در شناسایی درآمد پروژه‌ای در ابتدای سال مالی جدید، نتوانسته است یک سود خالص پایدار و باکیفیت ارائه دهد. ضرورت دارد تا مدیریت شرکت با بازنگری جدی در فرآیند‌های مالی و تمرکز بر کارایی عملیاتی، فاصله بین ظرفیت اسمی و بازدهی واقعی را کاهش دهد.