برکت از پیشا کرونا تا پساکرونا/ شرکت داروسازی برکت از کرونا تا امروز چگونه پیش رفت؟
به گزارش نبض بازار-گروه دارویی برکت طی سالهای اخیر، سرمایهگذاریهای خود را به شکل متمرکز در دو صنعت اصلی دارویی و شیمیایی هدایت کرده است. بررسی دادههای سال ۱۳۹۷ نشان میدهد که از مجموع سرمایهگذاریهای شرکت، حدود ۵۶ درصد در شرکتهای دارویی پذیرفته شده در بورس و ۴۱ درصد در صنایع شیمیایی خارج از بورس متمرکز بوده است. سایر صنایع سهمی کمتر از دو درصد پرتفوی را در اختیار داشتند و عملاً تأثیر معنیداری بر عملکرد مالی شرکت نداشتند.
ساختار اولیه (سال ۱۳۹۷): دادههای اولیه نشان میدهد که در سال ۱۳۹۷، سهم صنعت دارویی از مجموع سرمایهگذاریهای شرکت، حدود ۵۶ درصد و سهم صنایع شیمیایی (خارج از بورس) ۴۱ درصد بوده است. سهم سایر صنایع در پرتفوی کمتر از دو درصد بوده و عملاً تأثیر معناداری بر عملکرد کلی مالی شرکت نداشته است. این تقسیمبندی، وابستگی تقریباً کامل پرتفوی به نوسانات و مقررات حاکم بر این دو صنعت را از همان ابتدا آشکار میسازد.
ثبات ساختار (۱۳۹۸ تا ۱۴۰۴): این الگوی تمرکز در سالهای بعدی نیز با پایداری ادامه یافته است. برای مثال، در سال ۱۳۹۸، سهم دارویی ۵۶.۹۳ درصد و سهم شیمیایی ۴۲.۵۶ درصد بود که تقریباً هیچ تغییر ساختاری مهمی را نشان نمیدهد. حتی در سالهای اخیر مانند ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، بخش اعظم پرتفوی در صنایع دارویی متمرکز باقی مانده و سهم صنایع شیمیایی حدود ۴۳ درصد بوده است. این تداوم در عدم تنوعبخشی، نشاندهنده اتکای شدید شرکت به دو حوزه اصلی است و هرگونه رکود یا تغییرات منفی قیمتگذاری در این بازارها، میتواند تأثیر مستقیم و بحرانی بر ارزش پرتفوی بگذارد. مقایسه دادهها نشان میدهد که شرکت هیچ اقدام جدی برای افزایش تنوع پرتفوی به سمت صنایع مکمل یا کمریسک در طول این دوره هفت ساله نداشته است.
تحلیل رشد سرمایهگذاریها و تأثیر دوران پاندمی
دوران شیوع کرونا ۱۳۹۹-۱۴۰۰ یک نقطه عطف و جهش تاریخی در عملکرد گروه دارویی برکت محسوب میشود. فعالیتهای تولیدی شرکت در زمینه عرضه واکسن انحصاری، مستقیماً بر ارزش بازار سرمایهگذاریها تأثیر گذاشت و سود قابل توجهی برای سهامداران ایجاد کرد.
-جهش ارزش بازار در ۱۳۹۹: بررسی آمار سال ۱۳۹۹ نشان میدهد که پرتفوی دارویی با بهای تمام شده ۳،۸۴۹،۸۷۹ میلیون ریال، ارزش بازار خیرهکننده ۱۲،۵۸۷،۳۱۲ میلیون ریال را تجربه کرد. این رقم نشاندهنده بازدهی تقریباً سه برابری نسبت به بهای تمام شده اولیه است. این جهش، بازتابدهنده تأثیر مستقیم فعالیت تولیدی انحصاری شرکت بر عملکرد سرمایهگذاری است و قدرت شرکت در جذب سرمایه و ایجاد بازدهی بالا در شرایط خاص بازار را تأکید میکند.
-نوسانات ارزش بازار و ریسک نقدشوندگی: در مقابل این رشد چشمگیر، نوسانات قابل توجهی در ارزش بازار دیده میشود. بهطوری که در سال ۱۳۹۷، ارزش بازار دارویی نسبت به بهای تمام شده، کاهش حدود ۴۷۹،۶۹۱ میلیون ریال را تجربه کرده بود. این نوسانات، ریسک نقدشوندگی و بازدهی آتی شرکت را تحت فشار قرار میدهد، بهویژه با توجه به وابستگی مطلق پرتفوی به ارزش بازار دارویی.
-ثبات نسبی پس از اوج: پس از عبور از اوج دوران کرونا، روند رشد ارزش بازار و بهای تمام شده کند شده و تغییرات سالهای ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴ به مراتب کمتر بوده و به نوعی به ثبات نسبی رسیدهاند. این ثبات میتواند نشانهای از مدیریت محافظهکارانه باشد، اما در عین حال، محدودیت در توسعه و تنوع سرمایهگذاریهای جدید را نیز نشان میدهد.
ساختار درآمدهای عملیاتی: وابستگی به سود سهام
تحلیل دقیق درآمدهای عملیاتی گروه دارویی برکت نشان میدهد که ساختار درآمدزایی شرکت وابستگی بالایی به درآمدهای غیرمستقیم دارد که این خود یکی از نشانههای کمبود تنوع در فعالیتهای شرکتهای هلدینگ است.
غلبه سود سهام: بخش اعظم درآمد شرکت از محل سود سهام و سایر درآمدها حاصل شده است و درآمد حاصل از سود تضمینشده و فروش سرمایهگذاریها سهم ناچیزی داشته است. این ساختار نشان میدهد که شرکت ماهیت «هلدینگ سرمایهگذاری» را حفظ کرده و تمرکز بر درآمدزایی از محل بازدهی شرکتهای زیرمجموعه است.
آمار سالهای اخیر: در سال ۱۴۰۴، درآمد سود سهام ۳۱۴،۴۹۲ میلیون ریال و سود تضمینشده تنها ۳،۷۹۴ میلیون ریال گزارش شده است. این روند در سال ۱۴۰۳ نیز مشابه بوده است. این آمارها تأیید میکنند که شرکت هنوز وابستگی بالایی به سود سهام دارد و امکان افزایش درآمد از فعالیتهای عملیاتی مستقیم یا فروش سرمایهگذاریها، محدود است. این وابستگی بالا، شرکت را در معرض ریسکهای سیستماتیک ناشی از نوسانات بازدهی بازار دارویی قرار میدهد.
چه باید کرد؟
در مجموع، بررسی تحلیلی دادههای سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۴ نشان میدهد که گروه دارویی برکت موفق شده است با تمرکز استراتژیک بر صنایع دارویی و شیمیایی و بهرهگیری از فرصتهای بیسابقه دوران کرونا، ارزش قابل توجهی (به ویژه در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰) برای سهامداران خود ایجاد کند.
گاهی به روند بهای تمام شده و ارزش بازار نشان میدهد که از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹، رشد پرتفوی قابل توجه بوده و با عرضه واکسن و افزایش ارزش بازار دارویی، شرکت توانست سود قابل توجهی برای سهامداران ایجاد کند. در سالهای بعد، یعنی ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴، بهای تمام شده و ارزش بازار نسبتاً ثابت مانده است و افزایش قابل توجهی در پرتفوی دیده نمیشود. این ثبات نسبی میتواند نشانهای از مدیریت محافظهکارانه و تمرکز بر سودآوری مستمر باشد، اما از سوی دیگر محدودیت در توسعه و تنوع سرمایهگذاریهای جدید را نیز نشان میدهد.
با این حال، تمرکز شدید پرتفوی، نوسانات ارزش بازار و کمبود تنوع سرمایهگذاریها، ریسکهای سیستماتیک و نقدشوندگی را افزایش داده است. برای رشد پایدار و کاهش ریسک، کارشناسان توصیه میکنند شرکت به گسترش پرتفوی، تنوعبخشی به صنایع مکمل و افزایش منابع درآمد عملیاتی مستقیم توجه کند.