لحظه تحویل سال ۱۴۰۳ اعلام شد/نوروز از چه زمانی آغاز می‌شود؟
به گزارش نبض بازار، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، لحظه تحویل سال ۱۴۰۳ را به صورت رسمی و دقیق اعلام کرد.
به ساعت رسمی جمهوری اسلامی ایران ساعت ۶ و ۳۶ دقیقه و ۲۶ ثانیه روز چهارشنبه ۱ فروردین ۱۴۰۳ هجری شمسی مطابق ۹ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری و ۲۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی است.
براساس این اعلام، آغاز سال یا لحظه تحویل سال، لحظه عبور مرکز خورشید از نقطه اعتدال بهاری نیمکره شمالی است. همیشه نوروز (اول ماه فروردین) بر روز اول بهار منطبق است. این لحظه، به‌طور دقیق و بر اساس محاسبات نجومی تعیین می‌شود. تقویم‌نویسان برای تثبیت دائمی نوروز بر روز اول بهار از «روش تعیین تاریخ نوروز تحویلی» استفاده می‌کنند. در این روش ابتدا لحظه‌های ظهر حقیقی (ظهر شرعی) و لحظۀ تحویل سال حقیقی (لحظۀ اعتدال بهاری) را برای نصف‌النهار رسمی ایران (۵/۵۲ درجۀ شرقی نصف‌النهار گرینویچ) که در شرق تهران واقع است، محاسبه و سپس آن‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کنند.
اگر لحظه تحویل سال، بین بعد از ظهر سیصد و شصت و پنجمین و قبل از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و ششمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را عادی به حساب می‌آورند و اگر لحظه تحویل سال، در بعد از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و هفتمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را کبیسه به حساب می‌آورند.
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که کبیسه‌های تقویم هجری شمسی تثبیت شده نیستند و به‌صورت هر چهار و گاهی هر پنج سال یکبار اتفاق می‌افتند.
براساس اعلام مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، نوع سال، شمسی حقیقی است. سال شمسی حقیقی، مدت زمان بین دو عبور متوالی مرکز خورشید از نقطه اعتدال بهاری است. مدت سال شمسی حقیقی، یا مدت زمان بین دو لحظه تحویل سال پیایی، به دلیل تغییر مشخصه‌های مداری زمین بر اثر اختلالات گرانشی ناشی از سایر اجرام منظومه شمسی، ثابت نیست و تغییرات نامنظمی دارد.
تقویم هجری شمسی دارای دوازده ماه به نام‌های فارسی به‌ترتیب فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، آمرداد، شهریور، مهر، آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند است. نام ماه‌های این تقویم، ریشه اوستایی دارند. به این صورت که نام ماه فروردین به معنی نیروی پیشرفت و پیشبرنده، نام ماه دی، لقب اهورامزدا، نام ماه‌های اردیبهشت، خرداد، آمرداد، شهریور، بهمن و اسفند، صفت‌های اهورامزدا و ماه‌های تیر، مهر، آبان و آذر به نام‌های ایزدان و فرشتگان آیین زرتشتی است.
ماه‌های این تقویم قراردادی است. به این صورت که ماه‌های فروردین تا شهریور، ۳۱ شبانه‌روز، ماه‌های مهر تا بهمن، ۳۰ شبانه‌روز و ماه اسفند در سال‌های عادی ۲۹ و در سال‌های کبیسه ۳۰ شبانه‌روز است.
تقویم هجری شمسی از لحاظ نجومی و طبیعی، از بهترین و دقیق‌ترین تقویم‌های جهان است.
مدت سال شمسی، نوروز و کبیسه‌های تقویم هجری شمسی، دقیقاً بر مبنای محاسبات نجومی تعیین می‌شود. تقویم هجری شمسی، تنها تقویم متداول در جهان است که علاوه‌بر کبیسه‌های چهارساله، کبیسه پنج ساله نیز دارد. وجود کبیسه‌های پنج ساله، باعث انطباق دائمی و دقیقتر تقویم هجری شمسی با فصول طبیعی می‌شود.
هم‌چنین تعداد روز‌های ماه‌های تقویم هجری شمسی مبنای نجومی و طبیعی دارد. به‌عبارت دقیقتر، تعداد روز‌های ماه‌ها با مدت حرکت ظاهری غیریکنواخت مرکز خورشید روی دایره البروج و عبور از دوازده صورت فلکی منطقه البروج، هماهنگی کامل دارد. مرکز خورشید، نیمه اول مدار ظاهری خود (شامل فصول بهار و تابستان) را در مدت ۱۸۶ شبانه‌روز و نیمه دوم مدار ظاهری خود (شامل فصول پاییز و زمستان) را در سال‌های عادی و کبیسه، به ترتیب در ۱۷۹ و ۱۸۰ شبانه‌روز طی می‌کند؛ و بالاخره این‌که آغاز سال تقویم هجری شمسی، با سالگرد تولد بهار و آغاز شکوفایی دوباره طبیعت شروع می‌شود. در سیر تاریخچه تحول تقویم در جهان، هرگز تقویمی که آغاز سال آن همواره با آغاز بهار شروع شود، در هیچ مدرک و سند و یا ماخذ نجومی، تاریخی، دینی و ... ذکر نشده است.
در پایان از محمدجواد کلائی، رئیس مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و محمد عبادی، کارشناس مسئول مرکز تقویم این موسسه، که این اطلاعات را در اختیار ایسنا قرار دادند تشکر و قدردانی می‌شود.
