تشریح بیست چالش برای مدیریت “ریسک‌های عملیاتی” / مدل فعلی کسب و کار منسوخ شده است
به گزارش نبض بازار , لیلا اکبرپور: آیین نامه نسبت توانگری مالی شرکت‌های بیمه که سال ۱۳۹۱ توسط بیمه مرکزی ابلاغ و مقرر شد در آن شرکت‌های بیمه از نظر توانگری ایفای تعهدات رتبه‌بندی شوند ، درسال ۱۳۹۹ دربیمه مرکزی ایران مورد بازنگری قرار گرفته و حتی شنیده شده بیمه مرکزی درحال تهیه آیین نامه جدیدی است . اما برخی از مدیران خواستار اجرای آیین نامه قبلی شده اند و علت این درخواست را روان نبودن اجرای آیین نامه فعلی در برخی شرکت ها عنوان کرده اند.
هرچند ابتدای تهیه پیش نویس آیین نامه بیمه مرکزی اعلام کرد تدوین و تصویب هر آئین نامه باید بر پایه استفاده از دستاوردهای علمی و جهانی باشد و پژوهشکده بیمه ، “طرح مطالعه و طراحی سیستم نظارت مالی برای موسسات بیمه ایرانی با استفاده از تجربه سایر کشورها” را در دستور کار قرار داد اما “ریسک عملیاتی” که درسالونسی ۲ اتحادیه اروپا برای ارزیابی شرکت های بیمه لحاظ می شود ، درآیین نامه توانگری داخلی نیست .
دراین خصوص گفته می شود این ارزیابی سخت است و فاکتورهای سنجشی برای آن دردست نیست و به همین خاطر شورای عالی بیمه ریسک های عملیاتی را دراین رتبه بندی نادیده گرفته است .
موضوع ریسک های عملیاتی به عنوان یکی از چالش های مدیریت درصنعت بیمه در گفت وگو با محمد رضا کشاورز مدیرعامل شرکت بیمه دی و عضو کمیسیون مالی سندیکای بیمه گران ایران بررسی شد. کشاورز دراین گفت و گو بیست مورد را به عنوان ریسک عملیاتی شرکت های بیمه نام برد و تشریح کرد.
کشاورز گفت : مطابق با مبحث توانگری مالی، شرکت های بیمه با ریسک بیمه گری مانند ریسک بازار، نقدینگی و اعتباری مواجه هستند وعلاوه برآنها ، ریسک های کسب و کار و عملیاتی نیزجزو این گروه هستند و در مدل توانگری ۲ اتحادیه اروپا نیز مورد اشاره واقع شده است . مدیریت ریسک عملیاتی در شرکت های بیمه با چالش های زیادی همراه است که دراین گفت وگودرمورد آنها توضیح خواهم داد.
عدم تمایز بین محصولات وخدمات
مدیرعامل بیمه دی ، عدم تمایز بین محصولات وخدمات و عدم اتکا بر ارائه خدمات نوآورانه و تمرکز بر کاهش قیمت جهت توسعه سهم بازاررا اولین چالش عنوان کرد و گفت : عدم توجه شرکت های بیمه به نیازهای در حال تغییر مشتریان و عدم سرمایه گذاری کافی در توسعه محصولات و پوشش های جدید و متمایز، منجر به عرضه محصولات تقریبا مشابهی به بازار شده است. بنابراین، بیمه گران برای کسب سهمی از بازار و ایجاد مزیت، بر کاهش قیمت تمرکز کرده اند.
کشاورزافزود : با توجه به اینکه به علت تورم تناسب بین حق بیمه و تعهدات بیمه گران یا سرمایه تحت پوشش در حال به هم خوردن است، شرکت ها جهت فعالیت طولانی مدت در بازار می بایست با انجام محاسبات اکچوئری این تناسب را برقرار نمایند.
وی ادامه داد: اما با توجه به محدود بودن ظرفیت بازار بیمه کشور، افزایش شرکت های بیمه و تقریبا مشابه بودن محصولات و خدمات و همچنین قدرت چانه زنی مشتریان، شرکت های بیمه به خصوص شرکت ها کوچکتر ممکن است سیاست کوتاه مدت کاهش قیمت جهت جذب پرتفوها را اتخاذ نمایند.
عدم امکان انتقال ریسک به بیمه گران اتکایی بین المللی
مدیرعامل بیمه دی عدم امکان انتقال ریسک به بیمه گران اتکایی بین المللی را چالش بعدی درمحاسبه ریسک عملیاتی عنوان کرد و گفت : با توجه به عدم ارتباط صنعت بیمه کشور با بیمه گران اتکایی بین المللی جهت انتقال ریسک، تقریبا تمام ریسک های موجود درکشور که در حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد می شود، توسط شرکت های بیمه ای مستقیم و اتکایی و همچنین بیمه مرکزی تحت پوشش قراردارند.
کشاورز تاکید کرد : این عدد بسیار بالاست که هیچ تناسبی با سرمایه و ظرفیت نگهداری ریسک شرکت های بیمه ندارد.
افزایش مطالبات و کاهش نقدی فروشی
کشاورز افزایش مطالبات شرکت های بیمه و کاهش نقد فروشی را چالش دیگری عنوان کرد و گفت : با توجه به شرایط اقتصادی کشور و رکود کسب و کارها وصول حق بیمه به یکی از چالش های شرکت های بیمه تبدیل شده است و درآمد اصلی شرکت های بیمه میبایست از محل درآمدهای سرمایه گذاری حاصل از حق بیمه های وصول شده باشد.
وی افزود : علاوه براین، به علت عدم وجود یک پایگاه داده منسجم درخصوص میزان بدهکاری بیمه گذاران بزرگ به صنعت بیمه، پوتفوی بیمه ای بیمه گذاران بدحساب طی سال های متمادی بین شرکت های بیمه در حال چرخش و ایجاد آسیب بوده است.
نرخ تورم
او درباره افزایش نرخ تورم یاد آورشد : افزایش نرخ تورم و سطح عمومی قیمت ها منجر به افزایش هزینه های خسارت شده، در صورتیکه با افزایش متناسب حق بیمه ها همراه نباشد منجر به کاهش سود عملیاتی شرکت ها خواهد شد.
کشاورز ادامه داد : با توجه به شرایط تورمی ارزش مورد بیمه با شیب تندی افزایش یافته است، چنانچه بیمه گذاران مورد بیمه را با ارزش واقعی بیمه نکنند، شرکت ها مجبور به اعمال ماده ۱۰ می شوند که باعث نارضایتی بیمه گذاران می شود .
مدیرعامل بیمه دی گفت : علاوه بر این موارد ، کسری بودجه که عموما اثر مستقیمی بر افزایش پایه پولی و متعاقب آن کاهش ارزش پول ملی دارد موجب آسیب های اساسی به خصوص در کاهش فروش یا افزایش بازخرید بیمه نامه های زندگی، کاهش قدرت خرید خانوار و در نتیجه کاهش فروش بیمه های اختیاری و خروج این بیمه ها از سبد خانوار خواهد شد.
افزایش هزینه های خسارات
محمد رضا کشاورزبا اشاره به افزایش هزینه های خسارتی در رشته های با حاشیه سود پایین ، گفت : با وجود اینکه رشته های ثالث و درمان دارای زیان یا حاشیه سود بسیار پایین هستند، افزایش دیه و تعرفه ها و هزینه های درمانی به طور نامتناسب با حق بیمه ها، ریسک بیمه گری شرکت های بیمه را افزایش خواهد داد و شرکت های بیمه باید در ارائه نرخ های منطقی و معقول قراردادهای بیمه درمان در سال ۱۴۰۰ توجه جدی داشته باشند.
فقر استعداد و مهارت های کارکنان
مدیرعامل بیمه دی گفت : با توجه به اتوماسیونی بودن بسیاری از فرآیندهای بیمه گری، تغییر ماهیت ریسک ها و همچنین نیازهای مشتریان، صنعت بیمه درسال های آتی به ترکیب متفاوتی از مهارت ها در نیروی انسانی شامل مهارت های تکنولوژی، تفکر نقادانه، هوش هیجانی و خلاقیت نیازمند است.
کشاورز فقر استعداد و مهارت های کارکنان با روندهای صنعت بیمه در جهان را چالش جدیدی خواند و اظهارداشت : این موضوع از سوی شرکت های بیمه و موسسات آموزش عالی مورد بی توجهی واقع شده است. درحالی که مطابق با بررسی های مککنزی تا سال ۲۰۳۰ ،بیش از ۵۰ %فرآیندهای مالی، پرداخت خسارات و ارتباط با مشتریان و ۳۰ %فرآیند صدور اتوماسیون خواهد شد.
علاوه بر این، عدم انتقال دانش از کشورها و شرکت های پیشروی بین المللی در صنعت بیمه به بیمه گران داخلی ، از دیگر چالش هایی است که می تواند موجب توسعه نیافتگی نیروی انسانی در صنعت بیمه کشور باشد.
تصویب قوانین بدون کارایی
وی تغییر در قوانین و مقررات ، عدم اجرای صحیح قوانین و مقررات و تصویب قوانین بدون کارایی را چالش دیگر صنعت بیمه کشور دانست و گفت: تصویب قوانینی مانند مالیات بر ارزش افزوده در رشته درمان تکمیلی به عنوان فشار مضاعفی بر صنعت بیمه و مانعی بر سر راه افزایش ضریب نفوذ بیمه برآورد می شود.
کشاورزاز عوارض رشته شخص ثالث مانند عوارض پرداختی به وزارت بهداشت، نیروی انتظامی و صندوق تامین خسارت های بدنی و عدم شفاف سازی در خصوص نحوه هزینه کرد این منابع ، به عنوان نمونه ای دیگراز قوانین دارای آسیب و عدم اجرای صحیح قانون دانست.
او قانون خودروهای متعارف و غیر متعارف با توجه به افزایش قیمت خودرو و تعیین معیار نصف دیه ماه حرام برای خودروهای متعارف، را نمونه تصویب قانون بدون کارایی دانست که عملا کارایی ندارد.
افزایش نرخ ارز و نرخ تسعیر ارز
مدیرعامل بیمه دی با بیان اینکه مدیریت دارایی ها و بدهی های ارزی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. گفت : در صورتی که تعهدات ارزی بیش از دارایی های ارزی باشد، افزایش نرخ ارز به ضرر شرکت بیمه خواهد بود.
کشاورز به صراحت گفت : درحالی که شرکت های بیمه در خصوص تامین ارز با مشکل مواجه هستند،
با افزایش نرخ ارز، تسعیر با نرخ بالا صرفا باعث شناسایی سود و پرداخت مالیات خواهد شد.
عدم وجود چشم انداز شفاف اقتصادی
کشاورز نبود دورنمای اقتصادی مشخص برای فضای کسب و کار و همچنین شاخص های کلان اقتصادی را موجب افزایش ریسک سیستماتیک سرمایه گذاری شرکت های بیمه دانست .
امنیت سایبری
امنیت سایبری موضوع دیگری بود که مدیرعامل بیمه دی به آن اشاره کرد وگفت : نگرانی بیمه گران در مورد امنیت اطلاعات و حملات سایبری بیش از سایر کسب و کارها است. زیرا علاوه بر ریسک های
سایبری مستقیم در کسب و کار خود، بیمه گران ممکن است مجبور به پرداخت خسارات وارده به بیمه شدگان خود به دلیل پوشش های خاص سایبری یا زیان هایی با منشاء سایبری که در قالب پوشش های عمومی تر ایجاد شده باشند.
کشاورز سه دلیل را موجب بزرگ شدن انفجاری ریسک های سایبری در آینده عنوان کرد و گفت : اول اینکه وابستگی به فناوری دیجیتال به طور چشمگیری درحال رشد است. دوم اینکه اینترنت هیچ مرز جغرافیایی ندارد ، همه چیز بهم پیوسته است و سوم اینکه جدید، پیچیده و ناشناخته بودن ابعاد ریسک های سایبری موجب بزرگ شدن ریسک های سایبری است .
نا متناسب بودن ترکیب پرتفوی
نا متناسب بودن ترکیب پرتفوی صنعت بیمه و تمرکز و فروش رشته های زیانده چالش دیگری است که مدیرعامل بیمه دی به آن اشاره کرد و گفت : طبق آمار عملکرد صنعت بیمه، سهم بیمه های زندگی در کشورمان بسیار پایین تر از متوسط جهانی و سهم بیمه های اتومبیل بسیاربالاتر از متوسط جهانی است . طبق آمارها در سال ۲۰۱۹ سهم بیمه های زندگی از پرتفوی بیمه جهان 46 % بوده است.
افزایش خسارت های ساختگی و تقلبی
مدیرعامل بیمه دی پرداخت خسارات تقلبی به خصوص در رشته های ثالث و درمان تکمیلی که در حال حاضر در مجموع ۵۶ درصد از حق بیمه تولیدی صنعت را تشکیل میدهند و دارای ضریب خسارت ۱۰۷ و ۸۵ درصدی در سال ۱۳۹۸ هستند ، را تهدید جدی حاشیه سود شرکت های بیمه دانست و علاوه براین، شرکت های بیمه نیز عمدتا در ایجاد زیرساخت های داده ای مناسب و بکارگیری روش های داده کاوی در شناسایی تقلبات بیمه ای توفیق چندانی نداشته اند و در حال حاضر آماراین تقلبات آماربالایی است.
لزوم توسعه مدل های مبتنی بر خدمات
کشاورز گفت : توسعه مدل های مبتنی برخدمات یک الزام است . در این مدل ها محصول بیمه ای در قلب طیفی از خدمات مکمل و محافظتی قرار دارد. به عبارت دیگر، یک محصول بیمه ای به همراه مجموعه ای از خدمات به فروش می رسد.
وی افزود : ۳۵ درصد ازبیمه گران در دنیا بیش از۳۰ درصد از درآمد خود را ازبیزینس های مبتنی
بر خدمات به جای محصولات مستقیم بیمه ای تولید می کنند و بررسی ها نشان می دهد که این سهم در آینده افزایش خواهد یافت.
او “کمک رسانی در محل حادثه یا خرابی”، “دسترسی سریع وآسان مشتریان به مشاوره آن لاین حوزه سلامت و بهداشت از طریق پلتفرم تشخیص و درمان”، “خدمات و مشاوره مرتبط با سرمایه گذاری به مشتریان”، “خدمات آموزشی و اطلاعاتی مکمل بیمه های امنیت سایبری به شرکت ها برای جلوگیری از حمله سایبری در وهله اول” و غیره را نمونه هایی از این خدمات عنوان کرد.
منسوخ شدن مدل فعلی کسب و کار
کشاورز تغییر مدل کسب و کار بیمه گری و منسوخ شدن مدل فعلی کسب و کاررا شاخص دیگری درریسک عملیاتی شرکت های بیمه دانست و گفت : تحولات مهمی مانند دیجیتالی شدن کانال های فروش، توسعه مدل های مبتنی بر خدمات در کنار مدل های مبتنی بر محصولات،اتوماسیون و برون سپاری فرآیندها، شخصی سازی محصولات و نرخ ها، قرار گرفتن اینشورتک ها، پلت فرم ها و tpa ها در زنجیره ارزش بیمه گری، توسعه فناوری های نو مانند پردازش ابری، هوش مصنوعی، بالک چین، اینترنت اشیا، تلماتیکس، تکنولوژی های پوشیدنی، سنسورهای خانه های هوشمند، پهپادها و … که شرکت های پیشرو در حال پیاده سازی آنها هستند، بیانگر تغییرات اساسی در مدل کسب و کار شرکت های بیمه در آینده خواهد بود و همه این موارد حکایت از منسوخ شدن مدل فعلی کسب و کاردرکشورمان دارد .
توسعه نیافتگی فرهنگ بیمه درکشور
مدیرعامل بیمه دی توسعه نیافتگی فرهنگ بیمه درکشوررا چالشی قدیمی نام برد وگفت : نبود نگرش بلند مدت و تمرکز بر بازده کوتاه مدت بین عموم مردم که ناشی از ریسک های متعدد سیاسی و اقتصادی است، موجب شده ضریب نفوذ بیمه رشد مورد انتظار را نداشته باشد. صنعت بیمه ایران باوجودسابقه طولانی خود حتی در مقام مقایسه با کشور چین که بیمه را از سال ۱۹۸۰ آغاز کرده توسعه نیافته به نظر می رسد.
تغییرهرم سنی
کشاورز برنامه ریزی در خصوص تغییرهرم سنی و حرکت جامعه به سمت پیری را یکی از ضرورت ها دانست ویادآورشد: با جابجایی هرم سنی از سنین جوانی به کهنسالی و افزایش مرگ و میر و از کارافتادگی و بیماری ها، خسارات پرداختی شرکت های بیمه در بیمه های اشخاص افزایش خواهد یافت. وی ادامه داد : ترکیب سنی پورتفوی شرکت ها پر ریسک تر خواهد شد، مگر اینکه با جذب پوشش های جدید و طراحی محصولات جدید، سهم کم ریسکت ر پورتفوی زیادتر شود.
آمادگی برای مدیریت ریسک های نوظهور
مدیرعامل بیمه دی درباره ریسک های نوظهور گفت : ریسک های نوظهور معمولا بسیار شدید و با فرکانس کم هستند. نمونه هایی از این ریسک ها، ریسک های امنیت سایبری، فجایع طبیعی، پاندمی ها، فروپاشی اقتصادی یا تورم های غیر قابل کنترل وغیره می باشد.
کشاورز با بیان اینکه به دلیل ماهیت این ریسک ها، شرکت های بیمه نیازمند سناریو سازی و افزایش تاب آوری خود در برابر این ریسک ها می باشند. یاد آورشد : لویدز لندن هر ساله سناریوهای اجباری و اختیاری را جهت تست تاب آوری سندیکاهای زیر مجموعه خود در مقابل فجایع بیمه ای ارسال می کند. طوفان در ژاپن، زلزله کالیفرنیا از جمله این تست ها هستند.
عد م چابکی ارائه کنندگان
کشاورزدرباره سامانه های بیمه گری دربرآورده سازی نیازهای آتی بیمه گران گفت: ارائه دهندگان سامانه های بیمه گری از چابکی و انعطاف پذیری لازم و متناسب با تغییرات سریع نیازهای مشتریان، محصولات وخدمات جدید شرکت های بیمه و همچنین تغییرات سریع در سایر فناوری های در حال توسعه برخوردار نیستند.
وی یکی از دلایل این امر را محدود بودن ارائه دهندگان این سامانه ها، عدم رقابت کافی و افزایش قدرت چانه زنی آنها در برابر بیمه گران عنوان کرد .
ناکافی بودن ظرفیت نگهداری
مدیرعامل بیمه دی ناکافی بودن ظرفیت نگهداری ریسک شرکت های بیمه را چالش دیگر بیمه گران در ریسک عملیاتی دانست و توضیح داد : با توجه به افزایش تورم و افزایش تعهدات بیمه گران، شرکت های بیمه نیازمند افزایش سرمایه و افزایش ظرفیت نگهداری ریسک هستند .
کشاورز ادامه داد : با توجه به حاشیه سود و بازده مورد انتظار سهامداران، افزایش سرمایه شرکت های بیمه معمولا از طریق تجدید ارزیابی دارایی ها و سود انباشته ایجاد شده است و افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی بسیار کمتر رخ می دهد.
منسوخ شدن روشهای فعلی
مدیرعامل بیمه دی منسوخ شدن روشهای فعلی جمع آوری و تجزیه و تحلیل دیتا را بیستمین چالش نامبرد و گفت : روش های جمع آوری و تجزیه و تحلیل دیتا به کلی در حال تغییر می باشد ، در کنار روش های سنتی که بیمه گذار اطلاعات خود را ازطریق فرم ها در اختیار بیمه گر قرار می دهد، منابع داده ای مختلف و غیر متقارنی برای جمع آوری دیتا برای بیمه گران در حال توسعه است.
کشاورز فزود : زمانی که اینترنت اشیا، تلماتیکس و تکنولوژی های پوشیدنی مورد استفاده قرار بگیرند، سرعت، حجم و عمق پردازش دیتا به اندازه چندین برابر افزایش می یابد که با الگوریتم های یادگیرنده منجر به ارزیابی بهتری از ریسک و در نتیجه قیمت گذاری بهترمی شود .
وی درخاتمه گفت : متاسفانه شرکت های بیمه سرمایه گذاری مناسبی در موضوع کاوش و پردازش داده ها انجام نداده اند.
