دمشق کجاست؟
به گزارش نبض بازار، شهر دمشق، پایتخت سوریه، یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان به شمار می‌آید و دارای آثار باستانی، مساجد، زیارتگاه‌ها و مقبره‌های فراوانی است. از جمله مکان‌های زیارتی مهم در دمشق می‌توان به مرقد حضرت زینب (علیهاالسلام) و مسجد جامع اموی اشاره کرد.
شهر دمشق پایتخت سیاسی کشور سوریه است و یکی از قدیمی‌ترین پایتخت‌های دنیاست. در قرن سوم قبل از میلاد دمشق یکی از مهم‌ترین مراکزِ علوم و فنون آن دوران بود، و در سال ۶۶۱ میلادی دمشق پایتخت دولت اسلامی دوران بنی‌امیه شد. دمشق زمانی نیز پایتخت صلاح الدین ایوبی (قهرمان مسلمانان در جنگهای صلیبی) بوده است.
بسیاری از تاریخ نویسان معتقدند که تاریخ بنای شهر دمشق به هزاره سوم قبل از میلاد بازمی گردد و قدیمی‌ترین اسناد برجای مانده در این خصوص متعلق به تمدن باستانی ایبلا (تپه مریدخ) است که در سال ۱۹۷۵ م. کشف شد و در الواح گلی برجای مانده از این دوران نام شهر دمشق به صورت «دمشقی» آمده است. هیچ گونه اطلاعات مستندی درباره شکل ظاهری شهر در هزار سوم قبل از میلاد و نقش و اهمیت این شهر در آن روزگار وجود ندارد.
تاریخ مکتوب شهر دمشق در نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد در دوران آموریان آغاز شده است و شهر دمشق در پایان هزاره دوم قبل از میلاد به عنوان پایتخت دولت کوچک آرامی‌ها وارد عرصه تاریخ می‌شود. فراوانی آب و زمین‌های حاصلخیز و آب و هوای معتدل باعث شد که آرامی‌ها حکومت‌های محلی کوچک در مناطق مختلف سوریه به وجود آورند. از جمله آن‌ها حکومت محلی دمشق بود و شهر دمشق به علت وجود رودخانه بردی و مناطق پرباران مورد توجه آرامی‌ها بود به گونه‌ای که آرامی‌ها به آن «دارمیسق» می‌گفتند که به معنی محل پرآب بوده است.
توسعه شهر دمشق از دوران آرامی‌ها به تدریج آغاز گردید و روز به روز بر جمعیت و آبادانی آن افزوده شد. در نیمه هزاره اول قبل از میلاد به تدریج آشوری‌ها قدرت گرفته و امپراتوری خود را بنا نهادند و این امپراتوری توانست دولت کوچک آرامی را در معرض تهدید قرار دهد و بین برخی از پادشاهان آرامی و پادشاهان آشوری جنگ‌هایی روی داد و عاقبت آشوری‌ها موفق شدند در سال ۸۴۱ ق. م بسیاری از زمین‌های شام را تصرف کرده و خود را به ساحل فنیقیه برسانند و دمشق پس از مدتی محاصره، عاقبت در سال ۷۳۴ ق. م توسط «آدد نیراری سوم» سقوط کرد.
در قرن هفتم قبل از میلاد کلدانی‌ها بر شهر دمشق سلطه یافتند و چندی نگذشت که در سال ۵۳۸ ق. م این شهر به تصرف ایرانیان درآمد و در حدود دویست سال در تحت سیطره هخامنشیان قرار داشت و یکی از ایالت‌های ایران به شمار می‌رفت تا این که عاقبت در سال ۳۳۳ ق. م اسکندر مقدونی این شهر را به تصرف خود درآورد و پس از وی این شهر در تحت سیطره جانشینان اسکندر یعنی سلوکیان قرار گرفت و آنان توجه زیادی به دمشق داشتند هر چند که پایتخت سلوکیان، شهر انطاکیه بود.
در این دوره فرهنگ هلنیستی بر شهر دمشق حاکم بوده و شاهد آمیختگی فرهنگ شرق و غرب در این شهر بوده ایم و در همین دوران زبان یونانی در این شهر رایج و متداول بود. در اواخر دوران یونانی در جنوب سرزمین شام دولت عربی نبطیان که پایتخت آن شهر البتراء بود شکل گرفت، محدوده این دولت شامل زمین‌های اردن و حوران بود و این دولت موفق شد که در سال ۸۵ ق. م در دوران حکمرانی حارث سوم و در سال ۳۷ م. در دوران حکمرانی حارث چهارم شهر دمشق را به تصرف درآورد.
در سال ۶۴ ق. م سپاهیان رومی وارد دمشق شدند و از این دوره به بعد دمشق یکی از شهرهای وابسته به امپراتوری روم گردید و این شهر در دوران امپراتوری «هادریان» به لقب متروپول یا شهر اصلی دست یافت و بعد‌ها در دوران حکمرانی امپراتوری «سفتیم سیفر» به عنوان مستعمره‌ای رومی انتخاب شد.
در اواخر قرن چهارم میلادی امپراتوری روم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد و دمشق به همراهی سایر شهرهای سرزمین شام در بخش شرقی امپراتوری روم که به امپراتوری بیزانس مشهور شد، واقع گردید. در سال ۶۱۲ م. این شهر به تصرف سپاهیان ساسانی درآمد و مدت پانزده سال در تحت تصرف ایرانیان بود و عاقبت در سال ۶۲۷ م. به وسیله «هرکول» از دست ایرانیان خارج و مجددا به تصرف امپراتوری روم شرقی درآمد، اما چندی نگذشت که در سال ۱۴ قمری (۶۳۵ م.) لشکریان مسلمان به رهبری ابوعبیده جراح و خالد بن ولید این شهر را فتح کردند و این شهر یکی از شهرهای خلافت اسلامی شد.
معاویه در دوران پادشاهی خود این شهر را به عنوان پایتخت حکومت اموی برگزید و در آن قصری به نام قصر سبز بنا کرد. شهر دمشق در طول حکومت اموی‌ها به عنوان پایتخت به شمار می‌رفت و پادشاهان اموی به توسعه و عمران شهر پرداخته و قصر‌های متعددی در آن بنا کردند و در همین دوران مسجد جامع شهر که به مسجد اموی معروف است ساخته شد.
در سال ۱۳۲ قمری (۷۵۰ م.) حکومت اموی توسط عباسیان منقرض گردید و پایتخت از دمشق به بغداد منتقل گردید و از اهمیت دمشق کاسته شد. در سال ۲۵۴ قمری (۸۶۸ م.) دمشق وابسته به دولت طولونی‌ها شد که یکی از دولت‌های وابسته به خلافت عباسی بود و در کشور مصر حکومت می‌کرد. پس از سقوط حکومت طولونی‌ها در سال ۲۹۲ قمری (۹۰۴ م.) دمشق دوباره تحت سیطره عباسی‌ها قرار گرفت و در سال ۳۲۳ قمری (۹۳۴ م.) دولت اخشیدی در مصر و شام قدرت گرفته و دمشق تحت سیطره این دولت قرار گرفت و عاقبت در سال ۳۵۸ قمری (۹۶۸ م.) سپاهیان دولت فاطمی وارد دمشق شدند و این شهر بخشی از امپراتوری فاطمیون شد که پایتخت خود از مهدیه را به شهر قاهره در مصر منتقل کردند.
