شدیدترین زلزله‌های تاریخ/رتبه زلزله ترکیه
به گزارش نبض بازار، این روزها همه جا صحبت از زلزله مهیب ترکیه و سوره است، چند روز قبل از آن نیز مردم خوی با یک زلزله ویرانگر مواجه شدند.
به بهانه رخ دادن زلزله‌های غم‌انگیز اخیر در خوی، ترکیه و سوریه، امروز نگاهی خواهیم داشته به بدترین زلزله‌های ثبت شده جهان در تاریخ. همچنین در پایان نیز به مقایسه شدت و تلفات زمین لرزه‌های خوی و ترکیه با مرگبارترین نمونه‌ها خواهیم پرداخت.
زلزله، یکی از رخداد‌های طبیعی اجتناب‌ناپذیر کره زمین است که هر از گاهی در گوشه‌ای از جهان رخ داده و تلفاتی را به بار می‌آورد. در سال‌های گذشته، زلزله‌های مهیبی در نقاط مختلفی از جهان به وقوع پیوسته و بسته به ایمنی شهری یا روستایی باعث از بین رفتن عده‌ای شد.
با رخ دادن زلزله اخیر خوی و نیز زمین لرزه‌های هولناک اخیر در سوریه و ترکیه، مساله زلزله‌های مهیب و هولناک در سطح زمین بار دیگر به مساله‌ای داغ تبدیل شده است. به همین جهت، امروز ضمن همدردی با آسیب‌دیدگان زلزله خوی و ترکیه، نگاهی خواهیم داشت به تعدادی از بدترین زلزله‌هایی که تا به امروز در طول تاریخ رخ داده است.
بدترین زلزله‌های رخ داده در جهان تا به امروز
۱۰-زلزله سوماترا اندونزی
در روز یازدهم آوریل ۲۰۱۲ ساعت ۱۵:۳۸ به وقت محلی، زلزله‌ای مهیب با شدت ۸.۶ ریشتر در اعماق اقیانوس آرام و در نزدیکی شهر آکه در اندونزی رخ داد.
به دنبال وقوع این زلزله، نیرو‌هایی امدادی در آماده‌باش سونامی قرار گرفتند. با این وجود، اعلام اضطرار سونامی کمی بعد پس گرفته شد. زلزله سوماترا عنوان شدیدترین زمین لرزه رخ داده با بیشترین لغزش امتدادی در تاریخ را از آن خود می‌کند.
خوشبختانه مرکز این زلزله در فاصله بسیار زیادی از نواحی مسکونی اندونزی قرار داشت و سونامی حاصل از آن (بین ۱۰ سانتیمتر تا ۰.۸ متر) باعث بروز اثرات مخرب چندان زیادی نشد. این زلزله به‌طور کلی ۱۰ فوتی و ۱۲ آسیب‌دیده داشت که اکثر آن‌ها به دلیل حمله قلبی ناشی از ترس رخ داده بود.
۹-زلزله تبت (سال ۱۹۵۰)
شدت: ۸.۶ ریشتر
در روز پانزدهم آگوست سال ۱۹۵۰ زلزله شدیدی در مرز چین و هند (منطقه شیژانگ) به وقوع پیوست. مرکز این زلزله نزدیک به ریما در تبت بود و در نتیجه آن ساختمان‌های فراوانی نابود شده و بین ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر از بین رفتند.
علاوه بر این، پس از اتمام این زلزله، تکه‌های بزرگ خاک که از زمین کنده شده بودند، مانع عبور آب از رودخانه سوبانسیری شدند. این سد طبیعی هم هشت روز بعد در هم شکست و سیل ناشی از آن به از بین رفتن ۵۳۶ روستایی منجر شد.
در نتیجه این زلزله مهیب همچنین حدود پنج میلیون نفر بی‌خانمان شدند.
۸-زلزله رت آیلندز (سال ۱۹۶۵)
شدت: ۸.۷ ریشتر
زلزله سال ۱۹۶۵ رت آیلندز در ساعت ۰۵:۰۱ بامداد به وقت محلی رخ داد و باعث شکل‌گیری سونامی هولناکی به ارتفاع ۱۰ متر در شیما در آلاسکا شد. با این وجود، فاصله زیاد آن در مناطق مسکونی باعث شد که این سونامی تلفات جانی چندان به همراه نداشته باشد.
۷-زلزله اکوادور کلمبیا (سال ۱۹۰۶)
شدت: ۸.۸ ریشتر
زلزله ۸.۸ ریشتری اکوادور کلمبیا در سال ۱۹۰۶ در نزدیکی شهر ساحلی ازمازالداس در شمال غربی اکوادور به وقوع پیوست. این زلزله منجر به تشکیل یک سونامی با ارتفاع حداقل ۵ متری شد که تلفات زیادی به همراه داشت.
۶-زلزله شیلی (سال ۲۰۱۰)
شدت: ۸.۸ ریشتر
یکی دیگر از بدترین زلزله‌های جهان نیز در روز ۲۷ فوریه سال ۲۰۱۰ در کشور شیلی و در فاصله سه کیلومتری از ساحل پلوخوئه در استان ماوله به وقوع پیوست. این زلزله به مدت سه دقیقه به طول انجامید و در اثر سونامی تشکیل شده به واسطه آن، بسیاری شهر‌های ساحلی جنوبی و مرکز شیلی به‌طور کامل تخریب شدند.
در این زلزله و سونامی پس از آن، حتی بندر مهم تالکاخوانو نیز به‌طور جدی آسیب دید. همچنین ساختمان‌های بسیاری شهر‌های شیلی، منجمله پایتخت این کشور، سانتیاگو هم در اثر این زلزله فرو ریخته و تلفات فراوانی را به بار آوردند.
آمار رسمی تلفات این زلزله حاکی از فوت ۵۲۵ نفر و گم شدن ۲۵ نفر در اثر این سانحه بود.
۵-زلزله کامچاتکا – روسیه (سال ۱۹۵۲)
شدت: ۹.۰ ریشتر
روز چهارم نوامبر سال ۱۹۵۲ ساعت ۴:۵۸ به وقت محلی زلزله‌ای هولناک شبه جزیره کامچاتکا در شرق روسیه را لرزاند. این زلزله باعث شکل‌گیری سونامی وحشتناکی شد که ارتفاع امواج آن به ۱۵ متر می‌رسید و آسیب شدیدی را به شبه جزیره کامچاتکا و جزایر کوریل وارد می‌کرد.
بر اساس گزارشات موجود، آمار تلف‌شدگان این سونامی برابر با ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار نفر بود.
سونامی ناشی از این زلزله وحشتناک همچنین در سواحل هاوایی نیز آثار مخرب فراوانی به جای گذاشت؛ هرچند که هیچ تلفات انسانی در این منطقه گزارش نشد. علاوه بر این، دامنه این سونامی به کشور‌های دیگری مثل پرو، شیلی و نیوزلند هم کشیده شد.
۴-زلزله توهوکو (سال ۲۰۱۱)
شدت: ۹.۱ ریشتر
در روز ۱۱ مارس ۲۰۱۱، زلزله‌ای مهیب در زیر دریای مجاور خلیج ژاپن رخ داد و باعث شکل‌گیری سونامی بسیار وحشتناکی با ارتفاع ۴۰.۵ متر شد! این زلزله یکی از مرگبارترین فجایع تاریخ کره زمین به شمار می‌رود و امواج ناشی از آن آسیب‌هایی باورنکردنی را به ساختمان‌های بخش شمال شرقی ژاپن وارد کردند.
در اثر این زلزله هولناک فرودگاه‌ها و جاده‌های بسیاری نابود شدند و بیش از ۱۲۷ هزار ساختمان به‌طور کامل تخریب شدند. همچنین بیش از ۲۷۲ هزار ساختمان هم به‌طور نصفه و نیمه تخریب شده و حدود ۷۴۸ هزار ساختمان نیز آسیب‌هایی جزیی دیدند.
این زلزله همچنین یک سد را هم تخریب کرده و باعث رخ دادن حادثه‌هایی اتمی سطح ۷ در سه رآکتور نیروگاه فوکوشیما دایچی شد.
در سال ۲۰۱۵، آمار رسمی تلفات این زلزله حاکی از ۱۵۸۹۴ کشته و ۲۵۶۲ مفقودی بود.
۳-زلزله سوماترا (۲۰۰۴)
شدت: ۹.۱ ریشتر
یکی دیگر از بدترین زلزله‌های جهان در تاریخ، زلزله سوماتراست که با نام زلزله اقیانوس هند هم شناخته می‌شود. مرکز این زمین لرزه در غرب شهر سوماترا در اندونزی بود و بزرگ‌ترین طول گسل در میان تمامی زلزله‌های تاریخ بشر را به نام خود ثبت کرد. این زلزله مسافتی به‌طول ۱۵۰۰ کیلومتر را طی کرد و امواج به طول سی متر حدود ۲۵۰ هزار نفر کشته بر جای گذاشت!
این زلزله همچنین به‌مدت حدود ده دقیقه ادامه داشت و رکورد طولانی‌ترین زلزله ثبت‌شده در تاریخ را نیز به نام خود ثبت می‌کند.
زلزله سوماترا باعث شد که کل کره زمین به‌اندازه یک سانتیمتر ارتعاش کند. انرژی آزاد شده توسط این زلزله برابر با انفجار ۹۶۰۰ گیگاتن تی ان تی و ۵۵۰ میلیون بار قوی‌تر از بمب اتمی هیروشیما بود. البته بخش بزرگی از این انرژی به لایه‌های زیرزمینی منتقل شد؛ به‌طوری‌که انرژی منتقل شده توسط این زلزله به سطح زمین برابر با انفجار ۲۶ مگاتن تی ان تی بوده است. این انرژی ۱۵۰۰ برابر انرژی بمب اتمی هیروشیما بوده؛ اما پایین‌تر از انرژی بمب تزار، بزرگ‌ترین بمب اتمی منفجر شده در تاریخ است.
سونامی ناشی از این زلزله با نام‌های مختلفی از جمله سونامی اقیانوس هند، سونامی جنوب آسیا، سونامی اندونزی و… شناخته شد.
۲-زلزله بزرگ آلاسکا (سال ۱۹۶۴)
شدت: ۹.۲ ریشتر
زلزله بزرگ آلاسکا در تاریخ ۲۷ مارس ۱۹۶۴ در آلاسکا رخ داد و به مدت ۴.۵ دقیقه در حال وقوع بود. این زلزله بزرگ‌ترین زلزله ثبت‌شده در تاریخ آمریکاست!
زلزله بزرگ آلاسکا باعث شکل‌گیری یک سونامی با ارتفاع امواج ۸.۲ متری شد که ۲۳ نفر از ۶۸ نفر ساکن روستای چننگا را از بین برد. این زلزله همچنین تلفات سنگینی هم به شهر پورت والداز و بنادر آن وارد کرد و باعث از بین رفتن حدود سی نفر در این منطقه شد.
به‌طور کلی، آمار‌های رسمی به از بین رفتن ۱۳۹ نفر در اثر این زلزله اشاره دارند. از این تعداد، ۱۵ نفر در اثر خود زلزله از بین رفته و ۱۰۶ نفر توسط سونامی حاصل از آن کشته شدند. سونامی حاصل از این زلزله همچنین پنج نفر را در اورگان و ۱۳ نفر را در کالیفرنیا به کام مرگ کشید.
۱-زلزله والدیویا (سال ۱۹۶۰)
شدت: ۹.۵ ریشتر
زلزله بزرگ شیلی هم بدترین نمونه ثبت شده در جهان است که در روز ۲۲ می‌سال ۱۹۶۰ در فاصله ۱۶۰ کیلومتری شهر بندری وادیویا در شیلی به وقوع پیوست. این زلزله هولناک ۹.۵ ریشتری به مدت ده دقیقه در جریان بود و منجر به ایجاد یک سونامی مهیب با ارتفاع ۲۵ متری امواج شد.
سونامی اصلی سواحل شیلی را نابود کرد و دامنه آن به هاوایی و برخی مناطق دیگر مجاور اقیانوس آرام رسید. در اثر این زلزله حتی در مناطقی نظیر ژاپن و فیلیپین هم امواجی با طول ۱۰.۷ متر مشاهده شدند.
آمار کشته‌های زلزله بزرگ شیلی به‌طور دقیق مشخص نیست. با این حال تلفات این سانحه دلخراش بین ۱۰۰۰ تا ۶۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود. همچنین ۳۰۰۰ نفر هم در اثر این زلزله آسیب دیده‌اند.
زلزله اخیر ترکیه شدتی ۷.۵ ریشتری داشته و به‌جز ترکیه، کشور‌های قبرس، اردن، لبنان، سوریه، عراق؛ گرجستان و ارمنستان را هم تحت‌الشعاع قرار داده است.
بر اساس آمار رسمی اعلام‌شده تا این لحظه، تعداد کشته‌شده‌ها در کشور ترکیه برابر با ۲۳۷۹ نفر و در سوریه برابر با ۱۴۴۴ نفر بوده است. به این ترتیب آمار تلفات این زلزله هولناک تا به امروز برابر با ۴۳۶۵ نفر است.
همچنین زلزله خوی نیز شدتی ۵.۹ ریشتری داشته و خوشبختانه در مقایسه با زلزله ترکیه و دیگر زلزله‌های شدید تاریخ، تلفات جانی بسیار کمتری به همراه داشته است.
زلزله ترکیه علی رغم شدت بالای آن در دسته شدیدترین زلزله‌های جهان قرار نمی‌گیرد.
