تنها نقطه ی اتکاء ما اقتصادِ نفتی خواهد بود

به گزارش نبض بازار به نقل از شفاف  تعرفه عبارت است از مالیات و عوارضی که دولت‌ها به دلایل حمایتی، مالی یا ترکیبی از آنها از کالاها اخذ می‌کنند. در کشور ما همواره مسئله ی تعرفه ی واردات جزو پرسش های اساسی بوده که چرا باوجود تعرفه ی بالای واردات حجم آن به کشور افزایش دارد؟

بر اساس تعریف سازمان تجارت جهانی سه نوع تعرفه ی واردات وجود دارد. تعرفه های حداکثری که معادل میزان تعرفه‌ای است که کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی برای واردات کالا ازدیگر اعضای این سازمان می‌پردازند. تعرفه های ترجیحی  تعرفه‌های وارداتی بین کشورهایی است که با هم توافقنامه تجاری دارند. تعرفه های محدود شده برای گروه‌های کالایی خاص وضع می‌شود و کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی می‌توانند نرخ تعرفه وارداتی کالاهای خود را کاهش یا افزایش دهند.

در این بین کشورمان با توجه به شرایطی که دارد معمولا از نوع دوم تعرفه ها استفاده می کند. موضوعی که فرصت و تهدید را همزمان روی میز اقتصاد کشور می گذارد.

شرایط ژئوپلیتیکی ایران در منطقه سبب شد که در پسابرجام شاهد حضور کشورهای صنعتی برای همکاریهای تجاری در ایران باشیم. هرچند که ما در امضای قراردادهای تجاری همواره یا چراغ روابط سیاسی حرکت می کنیم. موضوعی که بسیار حائز اهمیت خواهد بود کیفیت روابط تجاری است. بدون شک ما در دانش اجرایی در حوزه ی اقتصاد براساس مشاهده ی واقعیات ضعیف هستیم. مسئله ی فنآوری نکته ی نادیده گرفته شده در چندسال گذشته بوده و ما همواره نمودار با ثباتی در این زمینه داشتیم در حالیکه کشورهای منطقه و البته شرق آسیا بسیار فعال بودند.

روابط تجاری ما بر اساس رویکردهای سیاسی و جلب حمایتهای بین المللی سبب شد که ما با تعرفه های ترجیحی در واردات و صادرات گلوگاه رشد اقتصادی را فشار دهیم. تعرفه ی پائین واردات برای کالاهای مصرفی و تعرفه ی بالای واردات برای کالاهای لوکس سبب شد که ما در صنایع کشاورزی درجا بزنیم و کارخانجات صنعت کشاورزی در اکثر استانها با شرایط سخت سرشاخ شوند.

در چندسال گذشته همکاری ما با کشورهایی مانند قطر، روسیه، ترکیه و عراق اگرچه در برخی حوزه های محدود صادرات کمی آورده داشته اما اگر قرار باشد در مقایسه با سایر کشورها قرار بگیریم اوضاع اصلا مطلوب نیست. نگاهی کوتاه به برخی آمارها نشان می دهد صرف هزینه هایی که در همکاری تجاری با کشوری مانند ترکیه داشتیم به رشد توانیهای اقتصادی ما کمکی نکرده است. کشوری مانند روسیه که هم پیمان سیاسی ماست در سال بیش از 300 میلیارد دلار واردات دارد که از این مقدار 11 میلیارد دلار در صنایع پتروشیمی است و 7.6 میلیارد دلار واردات پروتئینی دارد. هدف از مطرح کردن دو محور وارداتی کشوری مانند روسیه در نظر گرفتن پتانسیل کشور در این دو زمینه است. ایران کشوری که در بسیاری از مناطق آن کشاورزی و دامداری به طرق مختلف انجام می شود و از این حیث شاید در مقایسه با کشورهای منطقه بسیار وضعیت مطلوبی داریم و در کل آسیا نیز حرفهای زیادی داریم اما میزان بهره وری در این سالها چگونه بوده چرا با وجود این ظرفیت کارخانجات لبنی و پروتئینی به جز چند مورد در سایر موارد اوضاع جالبی ندارند.

کشورهای قطر ، امارات ، عمان ، ژاپن و کویت در آسیا کمترین میزان تعرفه ی وارداتی را دارند و این بدان معناست که کالاهای داخلی و کارخانجات صنعتی آنان توان رقابت با با محصولات خارجی وارداتی از سایر کشورها را دارند. در حالیکه اگر قرار باشد خودمان را کنار آنها قرار دهیم می بینیم که در چندسال گذشته کالاهای تولید داخل به خاطر برآورد ناهمگون اقتصادی در امر واردات حسابی متضرر شدند و این درحالیست که ما  به جای اصلاح قانون تجارتمان به افزایش مالیات اصرار داشتیم و داریم.

نادیده انگاشتن ظرفیتهای بالفعل برای صادرات محصول یکی دیگر از مواردیست که ما از آن غفلت کردیم به عنوان مثال کشوری مانند کره جنوبی در حوزه ی کشاورزی اگرچه تعرفه ی وارداتش بالاست اما کشوری خوب برای وارد کردن محصولات کشاورزی می تواند باشد در حالیکه متولیان اقتصادی با کشورهای درجه چندم آسیایی دراین زمینه همکاری می کنند  و در مقیاس کلی هیچ بهره ای در صرفه جویی منابع از آنمان نمی شود.

رشد قریب به 7 درصدی واردات در کنار بالا بودن تعرفه ی واردات و عوارض گمرکی زنگ خطر را مدتهاست که به صدا درآورده و به معنی اینست که ما در چندسال گذشته تبدیل به یک کشور مصرف کننده شدیم.

واردات در حوزه ی کشاورزی و قطعات خودروسازی و البته پتروشیمی دقیقا ما را به اقتصاد نفتی دوخت و دوز می کند و سبب خواهد شد که ما همواره برای تقابل اقتصادی با سایر کشورها بیم هایمان در صادرات غیر نفتی زیاد باشد.

نرخ تورم 10.5 درصدی ، نرخ بیکاری آشکار 11.2 درصدی در کنار هم در کشوری که حدود 80 میلیون جمعیت دارد و دارای منابع انرژی بسیاریست انگشت ها را تنها به یک سمت نشانه می رود آن هم عدم عزم جدی برخی برای گذر از این شرایط است.

امین رجب خواه