نمیشود همه چیز را گردن اقتصاد انداخت/ اگر فقر عامل اصلی جرم بود هند و پاکستان باید فرو می پاشید

به گزارش نبض بازار،در سالهای اخیر افزایش بیکاری، فشار معیشتی و تورم، بسیاری را به این باور رسانده که فقر اقتصادی مهمترین عامل رشد آسیبهای اجتماعی در کشور است. اما مجید ابهری، آسیبشناس اجتماعی و استاد دانشگاه، در گفتوگو با نبض بازار دیدگاه متفاوتی دارد.
وی با استناد به بررسیهای میدانی و تحلیلی تأکید میکند:«برآوردها نشان میدهد حدود ۳۰ درصد از آسیبهای اجتماعی از بیکاری، فقر یا فشارهای مالی ناشی میشود. اما ۷۰ درصد دیگر، به عواملی مانند ضعف تربیت خانوادگی، ناتوانی در کنترل هیجانات، خلأ آموزشهای مهارتی و اخلاقی مربوط است.»
وی افزود: «عدهای سعی میکنند فقر و ناداری را عامل اصلی جرم جلوه دهند، در حالی که مردم ما در برهههای تاریخی سختتری زندگی کردهاند، اما نهتنها خلافی مرتکب نشدند، بلکه اجازه تخلف هم ندادند. نمیشود همه چیز را گردن اقتصاد انداخت.»
دکتر ابهری با اشاره به مقایسه شرایط ایران با کشورهایی مانند هند و پاکستان اظهار داشت: «اگر قرار بود فقر و تورم بهتنهایی عامل اصلی جرم باشد، کشورهای بسیار فقیرتر از ما مثل هند و پاکستان باید شاهد فروپاشی امنیت اجتماعی میبودند. در حالیکه در بسیاری از این کشورها، با وجود بحران اقتصادی، نظم عمومی برقرار است.»
ایجاد ناامیدی اقتصادی؛ آسیبی خطرناک برای جوانان
او با تأکید بر اینکه ناامیدی اقتصادی نسبت به آینده در حال تبدیلشدن به یک آسیب مستقل است، توضیح میدهد:«جوانی که شغل ندارد، درآمدی ندارد، و آیندهای نمیبیند، دچار بحران معنا میشود. این ناامیدی میتواند به اعتیاد، پرخاشگری، طلاق یا حتی گرایش به رفتارهای مجرمانه منجر شود.دشمنان با بزرگنمایی مشکلات اقتصادی تلاش دارند جوانان را نسبت به آینده ناامید کنند؛ این در حالی است که حتی در کشورهایی مانند هند و پاکستان که از نظر شاخصهای اقتصادی شرایط سختتری دارند، مردم با امید و انسجام زندگی میکنند.»
دکتر ابهری تأکید میکند:«برای کاهش آسیبها، نباید فقط روی اقتصاد تمرکز کرد. باید آموزش مهارتهای زندگی، بازسازی نظام تربیتی خانواده، اصلاح الگوهای رسانهای و تقویت امید در نسل جوان را جدی بگیریم.»
نقش واقعی اقتصاد در آسیب های اجتماعی
وی با اشاره به خبر قتل الهه حسین نژاد که در فضای مجازی با عنوان «مسافر اسنپ» شناخته شد، اظهار داشت :«اولین آسیب این حادثه، ضربه به اعتماد عمومی نسبت به سرویسهای خدماتی مثل حملونقل اینترنتی یا شهری است که بهویژه زنان و نوجوانان از آن استفاده میکنند. مردم دچار تردید میشوند که آیا فرزندانشان سالم به خانه بازخواهند گشت یا نه.متأسفانه برخی رسانههای معاند و صفحات مجازی با بزرگنمایی ماجرا و روایتهای احساسی، فضا را امنیتزدایی میکنند. حتی خروج ساده از خانه برای برخی افراد با ترس همراه شده است.»
وی افزود: «نهادهای امنیتی و انتظامی باید بدون واسطه با مردم صحبت کنند. اطلاعرسانی بهموقع و بیپرده، جلوی شایعهسازی و ناامیدی را میگیرد. مدارس و دانشگاهها نیز باید فضای روانی جامعه را با آموزش و آگاهیبخشی مدیریت کنند.پروژه ترسافکنی، بزرگنمایی حوادث، و امنیتزدایی از جامعه، بخشی از یک جنگ نرم پیچیده است که هدفش کاهش سرمایه اجتماعی، بیاعتمادسازی مردم نسبت به نهادهای کشور و ضربه به امنیت ملی است.»
وی ادامه داد:« اتفاقات تلخ و مجرمانه، بخشی اجتنابناپذیر از هر جامعه است، اما نحوه بازتاب آن در رسانهها و واکنش افکار عمومی، تعیینکننده سلامت روانی یک ملت خواهد بود. بهگفته دکتر ابهری، نباید اجازه داد امنیت ذهنی جامعه قربانی شایعات و روایتسازیهای مخرب شود.قتلهای تکاندهندهای مثل حادثه اخیر، قطعاً باید بررسی، شفافسازی و پیگیری شوند. اما نباید اجازه داد که این حوادث، بهانهای برای تخریب ساختار روانی جامعه و بیاعتماد کردن مردم به کشور و نهادهایش شود. اگر امروز در مقابل روایتسازیهای مخرب نایستیم، فردا ممکن است خود جامعه قربانی ترس خودساختهاش شود.»
در پایان، ابهری با این هشدار که پروژه سیاهنمایی و بزرگنمایی اخبار جنایت، تصادفی و خودجوش نیست، تصریح کرد:«چه در خارج از کشور و چه بخشی در داخل، عدهای تلاش میکنند با تمرکز بر حوادث تکاندهنده، تصویری از فروپاشی اجتماعی و اقتصادی ارائه دهند. هدف نهایی آنها، کمرنگ کردن تلاشهای خستگیناپذیر نهادهای امنیتی و در نهایت تضعیف سرمایه اجتماعی ، اقتصادی و امنیت ملی است.»