علت انتخاب پیکان به جای شورلت

به گزارش نبض بازار علی سرزعیم در مقاله ای نوشت: در دهه ۶۰ خودروی پیکان تولید می‌شد؛ در عین حال که خودروهای آمریکایی نظیر بیوک و شورولت وجود داشت. عموم مردم خرید پیکان با وجود کیفیت پایین آن را به خودروهای آمریکایی راحت ترجیح می‌دادند؛ زیرا گفته می‌شد که خودروهای آمریکا مصرف بالایی دارند؛ اما پیکان مصرف کمتری داشت.

اگر از قضیه سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها و آلایندگی صنایع اطراف شهرهای بزرگ بگذریم، توده مردم علت اصلی را در کیفیت پایین خودروهای ساخت داخل و فرسوده بودن ناوگان حمل‌ونقل شهری و باری می‌دانند. اقتصادخوانده‌ها اگرچه بر کیفیت پایین خودروها و آلاینده بودن ناوگان حمل‌ونقل شهری و باری تاکید دارند، اما متهم اصلی را قیمت پایین بنزین و گازوئیل می‌دانند.

اقتصاددانان فکر می‌کنند افزایش قیمت انرژی می‌تواند اهرمی باشد تا انتخاب شغل‌هایی که مستلزم تردد در مسافت‌های طولانی است به‌تدریج زیان‌بار شوند، انتخاب محل سکونتی که خیلی دور از محل کار است، محل شرکتی که هزینه بالایی به کارکنان تحمیل کند، محل ایجاد مراکز خریدی که دور از دسترس است و انتخاب خودروهای آلاینده زیان‌بار شود.

از وقتی که قیمت بنزین نسبت به تورم پایین نگه داشته شد، مشکل شروع شد و تولید و خرید خودروهای بی‌کیفیت داخلی توجیه یافت. وقتی گازوئیل قیمت نازلی دارد هیچ راننده اتوبوس، مینی‌بوس و کامیونی انگیزه ندارد تا خودروی آلاینده و فرسوده خود را با خودروی جدیدی که کم‌مصرف‌تر و کمتر آلاینده است جایگزین کند.

این استدلال که چون خودروهای داخل پرمصرف‌تر هستند، پس نباید قیمت بنزین افزایش یابد، استدلال صحیحی نیست. مقدمه استدلال اگرچه صحیح است اما نتیجه آن،  نادرست است. اگر خودروهای داخل دو برابر خودروهای رایج در جهان مصرف دارند، قیمت بنزین باید نصف قیمت بنزین در خارج از ایران باشد نه یک‌بیستم آن! وضعیت درباره گازوئیل که به مراتب اسفبارتر و قیمت گازوئیل تقریبا رایگان است. در چنین شرایطی یک صاحب کامیون فرسوده چه دلیلی می‌تواند داشته باشد که کامیون خود را عوض کند.

مخلص کلام آنکه اقتصاددانان و توده مردم در این تحلیل‌ها با هم تفاوت دارند. توده مردم شرایط موجود را قطعی تلقی می‌کنند؛ اما اقتصاددانان آنها را قابل تغییر و مرهون کنش و واکنش نظام اقتصادی می‌دانند؛ یعنی درون‌زا می‌دانند و برون‌زا. مشکل این است که جاانداختن این موضوع نه‌تنها برای توده مردم، بلکه برای سیاستمداران و حتی برخی اقتصادخوانده‌ها دشوار است.

منبع دنیای اقتصاد