طرح رویش چیست؟ ۷۰ میلیارد دلار سرمایه راکد چگونه با طرح رویش وارد اقتصاد میشود؟
به گزارش نبض بازار،«طرح رویش» بهعنوان یکی از شش ابرپروژه وزارت امور اقتصادی و دارایی، رسماً وارد مرحله معرفی و آمادهسازی برای اجرا شده است؛ طرحی که به گفته مسئولان ارشد اقتصادی، میتواند حلقه مفقوده تأمین مالی پایدار در ایران را تکمیل کند و مسیر جدیدی برای مشارکت مردم در پروژههای ملی و صادراتمحور ایجاد کند. بسیاری از کارشناسان معتقدند «رویش» اگر درست اجرا شود، شاید یکی از اثرگذارترین پروژههای اقتصادی سالهای اخیر باشد؛ زیرا مستقیماً به سراغ بزرگترین ظرفیت بلااستفاده کشور یعنی سرمایههای پنهان مردم میرود.
سرمایههایی که سالها در رکود ماندهاند
برآوردهای رسمی نشان میدهد که بیش از ۷۰ میلیارد دلار سرمایه پنهان در اختیار مردم قرار دارد؛ سرمایههایی که عمدتاً در قالب طلا، ارز، رمزارز و داراییهای غیرمولد نگهداری میشود. این حجم منابع، معادل چند سال بودجه عمرانی کشور است، اما به دلیل نبود سازوکارهای مطمئن، هرگز وارد چرخه تولید نشده است. رویش درواقع تلاشی است برای تبدیل این داراییهای راکد به ابزارهای مالی شفاف و قابلردگیری، تا از این طریق پروژههای بزرگ، بهویژه در حوزه صادرات و تولید ارزآور، تأمین مالی شوند.
هدف اصلی: پیوند دادن داراییهای مردم با پروژههای پیشران
وزارت اقتصاد میگوید در شرایطی که بسیاری از بنگاههای کوچک و متوسط برای تأمین منابع ارزی دچار مشکلاند، استفاده از این سرمایههای راکد میتواند به تحولی جدی در اقتصاد کشور تبدیل شود. «رویش» بهدنبال آن است که با طراحی ابزارهای مالی نوین، داراییهای خرد و کلان مردم را با پروژههای صادراتی و تولیدی پیوند دهد؛ پیوندی که هم برای مردم بازدهی ملموس ایجاد میکند و هم چرخ تولید را سرعت میبخشد.
به بیان دیگر، رویش طرحی است که مسیر سنتی و کمبازده نگهداری داراییها را به مسیر سرمایهگذاری مولد تغییر میدهد؛ تغییری که در بلندمدت میتواند بنیانهای تولید و صادرات را تقویت کند.
ابزارهای اصلی طرح؛ اوراق ارزی، صندوق تضمین و سامانه وثایق
بر اساس اطلاعات منتشرشده، سه ابزار کلیدی قلب تپنده طرح رویش را تشکیل میدهند:
۱. اوراق مرابحه ارزی
این اوراق قرار است داراییهای ارزی مردم را به پروژههای صادراتی متصل کند. مردم بهجای نگهداری ارز در قالب رکود، میتوانند آن را در قالب اوراق رسمی و قابل معامله وارد تولید کنند و از بازدهی آن بهرهمند شوند.
اوراق مرابحه ارزی همچنین شفافیت جریانهای مالی مرتبط با ارز را افزایش میدهد و امکان برنامهریزی بلندمدت را برای بنگاهها فراهم میکند.
۲. صندوقهای تضمین
یکی از جدیترین چالشهای سرمایهگذاری، بهویژه برای افراد با سرمایههای خرد، نگرانی از ریسک است. صندوقهای تضمین دقیقاً برای کاهش این نگرانی طراحی شدهاند. این صندوقها نقش سپر امنیتی را ایفا میکنند و به مردم اطمینان میدهند که سرمایهشان در بستری شفاف و دارای پشتوانه قرار دارد.
وزارت اقتصاد امیدوار است وجود این صندوقها اعتماد ازدسترفته بخشی از جامعه نسبت به بازارهای رسمی را بازسازی کند.
۳. سامانه وثایق
یکی دیگر از محورهای کلیدی طرح، سامانه وثایق است که امکان استفاده از داراییها بهعنوان پشتوانه مالی را تسهیل میکند. این سامانه قرار است فرآیند وثیقهگذاری را شفاف، سریع و دیجیتال کند و به بنگاهها کمک کند تا با تکیه بر داراییهای موجود، منابع جدید جذب کنند.
رویش چه تأثیری بر اقتصاد دارد؟
اگر طرح رویش بهدرستی اجرا شود، میتواند مجموعهای از اثرات مثبت و تحولآفرین در اقتصاد کشور ایجاد کند:
افزایش ظرفیت تأمین مالی پروژههای صادراتی و تولید محور
مشارکت واقعی مردم در پروژههای ملی و بزرگ
کمک به ایجاد خطوط تولید جدید
رشد پایدار بر پایه داراییهای ارزی
کاهش رکود داراییهای غیرمولد مانند طلا، ارز و رمزارز
افزایش شفافیت در جریانهای ارزی
تقویت نقش بازار سرمایه در تأمین مالی بلندمدت
کاهش وابستگی به منابع بانکی و تعدیل فشار بر شبکه بانکی کشور
به تعبیر بسیاری از تحلیلگران، رویش میتواند گام مهمی برای حرکت از اقتصاد مبتنی بر دلالی و سوداگری، به سمت اقتصاد مبتنی بر تولید و صادرات باشد.
بازسازی اعتماد؛ شرط اصلی موفقیت رویش
مدنیزاده، وزیر اقتصاد، در معرفی این طرح تأکید کرده است که «بازگرداندن تعهد دولت به بازار سرمایه» و «تقویت اعتماد عمومی» یکی از محورهای اصلی رویش است.واقعیت آن است که بازار سرمایه ایران طی سالهای اخیر نوسانات و تصمیمات غیرمنتظره متعددی را تجربه کرده و همین مسئله بخشی از اعتماد مردم به ابزارهای سرمایهگذاری رسمی را کاهش داده است.
اگر دولت بتواند با ارائه تضمینهای حقوقی و مالی قدرتمند، این بیاعتمادی را ترمیم کند، رویش میتواند به نقطه شروع یک همکاری پایدار میان دولت، بازار سرمایه و مردم تبدیل شود.
برای مردم چه مزیتی دارد؟
مزیت اصلی رویش برای مردم این است که داراییهایشان در بستری مولد و امن به کار گرفته میشود.
بهجای نگهداری طلا یا ارز در خانه، افراد میتوانند در طرحی شرکت کنند که پشت آن پروژههای واقعی، تولیدی و ارزآور قرار دارد و بازدهی آن مستقیماً از محل فعالیت اقتصادی حاصل میشود. این ویژگی، رویش را از بسیاری طرحهای سرمایهگذاری گذشته متمایز میکند.
رویش، آغاز یک مسیر جدید؟
«طرح رویش» را میتوان نخستین تلاش جدی دولت برای آزادسازی سرمایههای راکد مردم بهمنظور تأمین مالی تولید دانست؛ تلاشی که اگر همراه با شفافیت، گزارشدهی مستمر، ضمانتهای اجرایی و ثبات سیاستی باشد، میتواند به یکی از محورهای اصلی رشد اقتصادی در سالهای آینده تبدیل شود.
به تعبیر وزیر اقتصاد، «مردم ثمرات رویش را طی چهار سال آینده در اقتصاد خواهند دید». اما تحقق این وعده، بیش از هر چیز به نحوه اجرا و میزان جلب اعتماد مردم وابسته است.