نفت پاسارگاد؛ سودآور اما شکننده

درباره‌ی شرکت

شرکت نفت پاسارگاد در سال ۱۳۸۲ با هدف اداره و بهره‌برداری شش واحد قیرسازی پالایشگاه‌های تهران، اراک، آبادان، تبریز، شیراز و بندرعباس تاسیس شد. در حال حاضر با توجه به مزایای فنی و اقتصادی موجود، این شرکت بیش از نیمی از سهم بازار داخلی را در اختیار دارد و همچنین با داشتن دو پایانه‌ی صادراتی شهید رجایی در بندرعباس و امام خمینی (ره) در ماهشهر و دسترسی به مسیر‌های تجارت بین‌المللی و قابلیت ذخیره‌سازی بیش از ۱۵۰ هزار تن، سهم به سزایی از بازار صادراتی قیر ایران را نیز در اختیار دارد.

این شرکت زیرمجموعه‌ی شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو) محسوب می‌شود و با بهره‌برداری از شش واحد قیرسازی، ظرفیت تولید سالانه بیش از چهار میلیون تن قیر را دارد و حدود ۷۰ درصد محصولات آن به کشور‌های آسیایی و آفریقایی صادر می‌شود.

رشد درآمد‌های عملیاتی

بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی‌شده‌ی این شرکت منتهی به ۳۰ اسفند ماه ۱۴۰۳، درآمد‌های عملیاتی شرکت از ۱۵۸ هزار میلیارد ریال در سال ۱۴۰۲ به بیش از ۲۰۳ هزار میلیارد ریال رسیده که این رشد عمدتاً به دلیل افزایش نرخ فروش محصولات بوده است. از آنجا که در راستای بند ۵ قسمت د تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، این شرکت مشمول قیمت‌گذاری تکلیفی نیست و روابط گسترده‌ای در قالب تهاتر با نهاد‌های دولتی دارد که به شرح جدول زیر است:

کاهش تولید

در حالی که این شرکت طی سال گذشته مالی عملکرد مثبتی را ثبت کرده بررسی گزارش مدیریت شش ماهه ۱۴۰۴ این شرکت نشان می‌دهد که تولید محصولات این شرکت از ۶۹۸ هزار تن طی شش ماهه اول سال گذشته با ۲۸ درصد کاهش به ۵۰۳ هزار تن طی شش ماهه اول سال جاری رسیده است. این در حالی است که ظرفیت اسمی این شرکت بالغ بر یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است.

وابستگی به خوراک

این شرکت به شدت وابسته به وکیوم باتوم (خوراک اصلی تولید قیر) است که بیش از ۹۰ درصد هزینه‌های تولید را تشکیل می‌دهد. نوسانات قیمت این ماده و مشکلات تأمین آن، حاشیه‌ی سود را تهدید می‌کند. طی سال‌های اخیر، سیاست‌های تهاتری و حذف یارانه‌ها این چالش را تشدید کرده و منجر به تنگنا‌های مالی شده است.

ارتباط با شستا

تحت تأثیر تحریم‌های بین‌المللی، مالیات بر درآمد بالا و سیاست‌های داخلی، شرکت با بحران تأمین منابع روبه‌رو است. نوسانات ارزی و صادراتی نیز حاشیه‌ی سود را ناپایدار می‌کند. همچنین سهامدار اصلی این شرکت با ۸۶ درصد سهام تاپیکو (شستا) است که خود به عنوان صندوقی زیان‌ده توصیف می‌شود و ریسک‌های مدیریتی و مالی شرکت را افزایش می‌دهد.