قیمت جهانی نفت مرز ۱۰۰ دلار را رد میکند؟
به گزارش نبض بازار، در پایان معاملات روز جمعه، ۲۲ خرداد ۱۴۰۴، پس از گزارشهای اولیه مبنی بر حملات جدید اسرائیل و پاسخ احتمالی ایران، قیمت نفت برنت با افزایش ۷ درصدی به ۷۴.۲۳ دلار در هر بشکه و وست تگزاس اینترمدیت (WTI) به ۷۳.۵۰ دلار در هر بشکه رسید. این جهش، بالاترین افزایش روزانه در چندین ماه اخیر بود که نشاندهنده واکنش فوری بازار به ریسک ژئوپلیتیکی بود.
در روزهای شنبه و یکشنبه، ۲۳ و ۲۴ خرداد ۱۴۰۴، بازارهای نفت فیزیکی و برخی بازارهای آتی تعطیل بودند، اما نگرانیها در معاملات خارج از ساعات کاری و در آسیا ادامه یافت. تحلیلگران هشدار دادند که گشایش بازار در روز دوشنبه میتواند با جهش قیمتی همراه باشد.
در معاملات اولیه آسیایی روز دوشنبه، ۲۵ خرداد ۱۴۰۴، بهای نفت برنت و WTI هر دو با جهشی بیش از ۴ دلار آغاز به کار کردند و به ترتیب به ۷۸.۸۷ دلار و ۷۷.۷۴ دلار رسیدند. این صعود نشاندهنده بازتاب کامل نگرانیهای روزهای تعطیل بود. با این حال، در اواخر روز و با انتشار اخباری مبنی بر تلاشهای دیپلماتیک (مانند اظهارات ترامپ و صدراعظم آلمان) و موضع ایران مبنی بر عدم مذاکره تحت فشار، بخشی از این افزایش تعدیل شد. نفت برنت در پایان روز با ۰.۸۶ درصد افزایش به ۷۴.۸۷ دلار و WTI با ۱.۰۴ درصد افزایش به ۷۳.۷۴ دلار بسته شد. این نوسان شدید، نشاندهنده تعادل شکننده میان ریسکهای عرضه و امید به کاهش تنش بود.
در معاملات امروز، سهشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ قیمت نفت با کاهش ۰.۵ درصدی همراه بود و برنت به ۷۴.۴۹ دلار و WTI به ۷۳.۳۷ دلار رسید. این کاهش جزئی، میتواند ناشی از ارزیابی مجدد بازار نسبت به شدت درگیریها یا سیگنالهای دیپلماتیک باشد. با این حال، قیمتها همچنان در سطحی بالاتر از هفته گذشته قرار دارند.
۲. عوامل مؤثر بر نوسان قیمت نفت
کانون اصلی نگرانی بازار، تنگه هرمز است. این آبراهه استراتژیک، مسیری حیاتی برای عبور بیش از ۲۰ میلیون بشکه نفت در روز است که بخش قابل توجهی از تجارت جهانی نفت را شامل میشود. ایران در گذشته تهدید به مسدود کردن این تنگه کرده است و هرگونه اقدام در این راستا، میتواند بهای نفت را به شدت افزایش دهد. اگرچه ایران حدود ۳.۳ میلیون بشکه در روز نفت خام تولید میکند (حدود سه درصد تولید جهانی) و حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز صادر میکند که ۸۰ درصد آن به چین میرود، اما تأثیر اصلی بر بازار جهانی نفت نه تنها از طریق کاهش احتمالی عرضه ایران، بلکه از طریق اختلال در کل حمل و نقل نفت در منطقه حساس خلیج فارس خواهد بود.
چرخه حملات و تلافیجوییها نیز، عدم قطعیت را در بازار افزایش داده و معاملهگران را به سمت داراییهای امنتر سوق میدهد. موضع ایران مبنی بر عدم مذاکره زیر حملات، نشاندهنده عزم این کشور برای پاسخ قاطعانه است و میتواند ریسک را بالا نگه دارد. در مقابل، اظهارات سران گروه هفت و میانجیگری کشورهایی مانند عمان و عربستان سعودی، تا حدی از شدت افزایش قیمتها کاسته است، زیرا امید به مهار بحران را زنده نگه میدارد. در حال حاضر، ذخایر استراتژیک برخی کشورها و تولید خارج از اوپک، تا حدی میتواند شوکهای کوچک عرضه را جذب کند، اما در صورت اختلال گسترده، این ظرفیت محدود است.
۳. پیشبینیها درباره آینده قیمت نفت در صورت تداوم درگیری
کارشناسان و تحلیلگران بازار نفت، سناریوهای مختلفی را برای آینده قیمت نفت با توجه به ادامه تنشها در خاورمیانه پیشبینی میکنند:
سناریوی تشدید گسترده (Hard Escalation Scenario): بسیاری از موسسات مالی بزرگ مانند جیپی مورگان (JPMorgan Chase)، گلدمن ساکس (Goldman Sachs) و مورگان استنلی (Morgan Stanley) هشدار دادهاند که در صورت تبدیل درگیری به جنگی تمامعیار با تأثیر مستقیم بر تنگه هرمز یا زیرساختهای انرژی منطقه، قیمت نفت برنت میتواند به راحتی از ۱۰۰ دلار در هر بشکه فراتر رود و حتی به ۱۳۰ دلار یا بیشتر نیز برسد. این امر میتواند ناشی از کاهش شدید عرضه (حتی تا ۴-۵ میلیون بشکه در روز) و وحشت بازار باشد. این افزایش شدید قیمت، میتواند به رکود اقتصادی جهانی دامن بزند و فشارهای تورمی را به طور بیسابقهای تشدید کند.
سناریوی درگیری مهار شده (Contained Conflict Scenario): اگر درگیریها در سطوح کنونی باقی بماند و از حملات محدود و تلافیجوییهای متقابل فراتر نرود، و به مسیرهای کشتیرانی اصلی آسیبی وارد نشود، تحلیلگران مودیز (Moody's) و بلومبرگ (Bloomberg Intelligence) پیشبینی میکنند که قیمت نفت برنت میتواند در محدوده ۸۰ تا ۹۵ دلار در هر بشکه نوسان کند. در این سناریو، یک "پاداش ریسک ژئوپلیتیکی" دائمی در قیمت نفت وجود خواهد داشت (شاید ۱۰ تا ۱۵ دلار در هر بشکه بالاتر از شرایط عادی)، اما به اوجهای بحرانی نخواهد رسید.
عوامل کلان اقتصادی نیز بر قیمت نفت تأثیرگذار خواهند بود. پیشبینیهای مربوط به رشد تقاضای جهانی (به ویژه از چین) و همچنین سیاستهای پولی بانکهای مرکزی (نرخ بهره) و تصمیمات اوپک پلاس در مورد سطوح تولید و افزایش تولید نفت شیل آمریکا، همگی میتوانند بر تعادل عرضه و تقاضا و در نتیجه قیمتها تأثیر بگذارند.
بازار نفت در حال حاضر در یک وضعیت بسیار حساس و پرریسک قرار دارد. درگیریهای کنونی میان ایران و اسرائیل، مهمترین عامل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر قیمتهاست. در حالی که تلاشهای دیپلماتیک میتواند تا حدی از افزایش بیرویه قیمتها جلوگیری کند، هرگونه تشدید ناگهانی یا گسترش دامنه درگیریها به تنگه هرمز یا تأسیسات نفتی منطقه، پتانسیل افزایش سریع و چشمگیر قیمت نفت را به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه دارد. بازار جهانی نفت، با دقت فراوان، تحولات منطقهای را دنبال خواهد کرد و واکنشهای آن، نمایانگر ارزیابیهای مداوم از تعادل عرضه و تقاضا در این منطقه استراتژیک خواهد بود.