قطع برق چه آسیب فنی به صنعت فولاد زده است؟
به جهت بررسی موضوع فوق، در نبض بازار، گفتوگو کردیم با مهران محجوب نژاد، معاون فولادتکنیک و مشاور طرح جامع فولاد کشور، که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
به طور کلی صنعتیها چه میزان از برق کشور را در اختیار دارند؟
«اگر کل مصرف برق کشور را در نظر بگیریم ۳۱ درصد خانگی، ۳۶ درصد صنعت، ۱۸ درصد سایر مصارف و ۱۴ درصد هم سهم کشاورزی است. در برق صنعتی، ۷ درصد متعلق به صنعت فولاد است. نرخ بازدهی پایین نیروگاههای حرارتی بخشی از مشکل برقی ماست. ما ۳۹ درصد نرخ بازدهی در سال گذشته داشتیم که نرخ پایینی است. واحدهای برخوردار مثل گلگهر و خوزستان بخش قابل توجهی از برقشان را خودشان دنبال میکنند. نیروگاههای سیکل ترکیبی و تجدیدپذیر، بادی و... بخشی از فعالیت این کارخانه هاست. اتلاف ۱۰.۵ درصد برق در شبکه توزیع هم باید مورد اصلاح قرار بگیرد. واحدهای فولادی برای توسعه پایدار باید در حوزه معدن و انرژی سرمایهگذاری کنند.»
زنجیره فولاد چه میزان برق مستقیم مصرف میکند؟
«قدرت نامی نیروگاه صنایع ما ۸ هزار مگاوات بود که ۱۷۰۴ مگاوات آن در اختیار شبکه سراسری و باقی آن در اختیار کارخانه هاست. در زنجیره فولاد حدود ۵۶۰۰ مگاوات مصرف داریم. برای ظرفیت ۵۵ میلیون تنی باید با ۹۷۰۰ مگاوات برسد. اگر ظرفیت بیشتر شود تا ۱۱ هزار مگاوات هم خواهد رسید. مازاد ظرفیتها بر افزایش ظرفیت انرژیهای الکتریکی دارد. باید متناسب با صنعت فولاد نیروگاهها را توسعه دهیم. اگر کارخانهای احداث میشود، باید انرژی آن را هم بتوانیم تأمین کنیم.»
ناترازی برق در چند وقت اخیر از جمله در سال گذشته تا چه حد به صنعت فولاد زیان مالی و فنیزده است؟
«فولاد کشور طی سالیان گذشته، موفقیتهای بسیاری در ظرفیتسازی داشته و با حفظ رتبه دهم تولید توانسته ۴.۵ درصد از تولید ناخالص را به خود اختصاص دهد. توسعه فعالیتهای صنعتی با تولید و مصرف این محصول استراتژیک ارتباط مستقیم دارد و توسعه و ثبات پایدار آن باید مورد توجه قرار بگیرد. یکی از مهمترین عوامل چالش برانگیز این صنعت، مسأله ناترازی انرژی است که دو بخش عمده دارد: اول مربوط به برق و دوم گاز که در شرایط فعلی خیلی بحرانی شده است. تداوم ناترازی برق و گاز مستقیماً بر روی تولید اثر منفی گذاشته است. فولاد کشور ظرفیت تولید ۵۲ میلیون تن فولاد را دارد. سال گذشته ۳۲ میلیون تن تولید داشتیم. متأسفانه با وجود افزایش ظرفیت، ۲ میلیون تن کاهش تولید نسبت به سال ۱۴۰۲ داشتیم. یک میلیارد دلار عدم النفع تولید به کسری انرژی برمی گردد. این صنعت ۸ درصد از اشتغال کشور را به خود اختصاص داده و باید مورد توجه قرار بگیرد.»
مهمترین بخش زنجیره تولید که از قطع برق آسیب میبیند، کدام بخش است؟
«ما ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد را بر اساس اهداف ۱۴۰۴ را تعریف کردیم، البته در پایان سال به ارقام بیشتری میرسیم. مشکل اینجاست که این حجم ظرفیت، به تولید نمیرسد. از ۵۵ میلیون تن فولاد ایران، بالا ۹۰ درصد کورههای القایی هستند که به برق وابستگی دارند و ۵ درصد با کوره بلند کار میکنند و بر اساس زغال سنک و کوک کار میکنند. در زنجیره فولاد در بخش کورهها بیشترین مشکل را داریم. قطع برق باعث چالشهای اساسی برای کوره میشود.»
چه میزان نیاز به توسعه نیروگاهی داریم؟ آیا صنایع باید به سوی سرمایهگذاری در صنعت برق بروند؟
«۲ تا ۳ میلیارد یورو در احداث نیروگاههای برق نیاز داریم. واحدهای صنعتی و معدنی در قالب طرحهای توجیهپذیر باید این موضوعات را دنبال کنند. همیشه پیک برق را در فصول گرما داشتیم، اما افزایش ناترازیها باعث شد در اردیبهشت و خرداد ناترازیها جدیتر شود. در تابستان که مصرف بیشتر میشود، ناترازی تا ۲۵ هزار مگاوات میرسید و صنایع بیشترین ضرر را میبینند. تولید و تجارت ما با قطع برق کاهش یافته و بخش فولاد هم زیانهای جدی دیده است. تحریم فولاد مشکلی به وجود نیاورده و بومیسازی فولاد خیلی پیشرفت کرده است. چالشهای انرژی سختتر از تحریمها بوده است. هزینه تعمیرات دستگاهها متناسب با قطعی برق قابل توجه است. از سال ۹۲ که طرح جامع فولاد را شروع کردیم قطعی برق پیشبینی شده بود و به صنایع توصیه کردیم که روی این موضوع سرمایهگذاری کنند. طبق سند چشم انداز به ۵۵ میلیون تن میرسیم، اما در بحث آب و برق و ریل و اکتشافات عقب هستیم.»