دستور خورشیدی دیرهنگام، چرا تابستان یاد پنلهای خورشیدی افتادیم؟
به گزارش نبض بازار، در یک نگاه کلی اگر بخواهیم وعده مسعود پزشکیان را بررسی کنیم باید بگوییم به دو دلیل این دستور قابلیت اجرایی ندارد؛ یکی اینکه ما در فصل گرم سال هستیم و ادارات دولتی به سرعت نمیتوانند پنل خورشیذی نصب کنند و دوم اینکه حتی اگر بتوانند باید دید آیا ادارات دولتی توان پرداخت چنین هزینهای را دارند یا نه؟
پزشکیان دقیقا عنوان نکرده که منظورش از ادارات دولتی چیست و آیا هدفش تجهیز ادارات بزرگ و وزارتخانهها به پنل خورشیدی است یا اینکه این دستور شامل یک اداره کوچک در یک شهرستان دور افتاده هم میشود.
سایت اداره اداری و استخدامی کشور، تعداد ادارات و ارگانهای دولتی را حدود ۶ هزار دستگاه اعلام کرده است. از طرف دیگر بر اساس گزارشهای رسانهها هزینه خرید و راهاندازی هر دستگاه پنل خورشیدی برای ادارات بین یک تا ۱.۵ میلیارد تومان است.
یک محاسبه ساده نشان میدهد دولت برای تجهیز ادارات دولتی به پنل خورشیدی باید ۹ هزار میلیارد تومان هزینه کند و باید دید آیا چنین هزینهای در توان ادارات و دستگاههای دولتی هست یا نه.
وضعیت فعلی پنلهای خورشیدی در ایران
ظرفیت نصبشده انرژی خورشیدی در کشور تا پایان سال ۱۴۰۳ به حدود ۱۰۰۰ مگاوات رسیده و بیش از ۷۰ هزار خانوار، بهویژه در مناطق محروم، از سیستمهای خورشیدی بهرهمند شدهاند. تسهیلات کمبهرهای که از سوی کمیته امداد و بهزیستی به مددجویان پرداخت میشود، روند نصب را تسهیل کرده است. همچنین، دولت برای تسریع توسعه این حوزه، واردات پنلهای خورشیدی را برای بخش خصوصی تسهیل کرده و امکان ثبت سفارش با سهمیه مازاد فراهم شده است.
وضعیت تولید و واردات پنلهای خورشیدی
در حال حاضر، ظرفیت اسمی تولید پنل در داخل کشور حدود ۲۰۰۰ مگاوات است، اما تنها ۳۰۰ مگاوات آن بهصورت بالفعل مورد استفاده قرار میگیرد. شرکتهایی مانند مانا انرژی و سولار صنعت از جمله تولیدکنندگان داخلی محسوب میشوند، اما بخش عمدهای از پروژههای متوسط و بزرگ با استفاده از پنلهای وارداتی از برندهای معتبری، چون Trina، Jinko و Canadian Solar انجام میشود. دولت نیز برای توسعه این بخش در حال مذاکره برای انعقاد قرارداد با تأمینکنندگان بینالمللی است.
هزینههای نصب پنل خورشیدی (سال ۱۴۰۴)
از نظر هزینه، نصب یک سیستم خورشیدی خانگی با ظرفیت ۳ تا ۵ کیلووات در سال ۱۴۰۴ بین ۵۰ تا ۸۵ میلیون تومان برآورد میشود. این مبلغ شامل قیمت پنلها، اینورتر، نصب و کابلکشی، و در صورت نیاز باتری ذخیرهساز است. نیروگاههای کوچک مانند سیستمهای ۱۰۰ کیلوواتی نیز بسته به کیفیت تجهیزات و شرایط نصب، هزینهای بین یک تا ۱.۵ میلیارد تومان دارند. این قیمتها بر اساس اطلاعات منابعی، چون همشهری آنلاین، پرشین پلن و ساتبا بهدست آمدهاند و تحتتأثیر عواملی نظیر نرخ ارز، برند تجهیزات، موقعیت جغرافیایی و حجم پروژه تغییر میکنند. هرچند برخی هزینهها با تسهیلات بانکی قابل جبراناند، اما همچنان هزینه اولیه مانعی جدی برای فراگیری این فناوری در کشور به شمار میرود.
این قیمتها تحتتأثیر عواملی، چون نرخ ارز، برند تجهیزات، شرایط جغرافیایی و حجم پروژه متغیرند. هرچند بخشی از هزینهها از طریق تسهیلات بانکی یا وامهای دولتی قابل تأمین است، اما همچنان هزینه اولیه مانعی برای توسعه گسترده به شمار میرود.
دستور ریاستجمهوری: ادارات باید به پنل خورشیدی مجهز شوند
در چنین شرایطی، دستور اخیر رئیسجمهور مبنی بر اینکه «در تابستان برق به ادارات داده نخواهد شد، مگر اینکه از پنل خورشیدی استفاده کنند» آیا قابلیت اجرایی دارد؟
این دستور، اگرچه در ظاهر گامی مثبت در جهت اصلاح الگوی مصرف و ترویج انرژیهای پاک است، اما با چالشهایی روبهروست. از جمله اینکه تنها چند هفته تا آغاز تابستان باقیمانده و اجرای سراسری چنین طرحی در این مدت کوتاه بسیار دشوار است. بسیاری از ادارات نیز فاقد بودجه کافی برای خرید و نصب سیستمهای خورشیدی هستند. همچنین، تجربه طرحهای مشابه در گذشته نشان میدهد که در نبود ضمانت اجرایی، اینگونه دستورات ممکن است صرفاً جنبه نمایشی و رسانهای پیدا کنند.
از طرف دیگر سوالی که وجود دارد این است که چرا چنین دستوری در فصل قبل به ادارات دولتی داده شده است؟ مگر دولت و در راس آن رئیس جمهور در جریان کمبود آب و برق در تابستان ۱۴۰۴ نبوده است که زودتر به ادارات چنین دستوری بدهد.