بررسی همگرایی و واگرایی قیمت دلار و شاخص کل بورس/ کاهش قیمت ارز باعث عقب نشینی بورس می‌شود؟
به گزارش نبض بازار، مقایسه روند بلند مدت نرخ دلار و شاخص کل بورس اوراق بهادار در دهه‌های اخیر نشان می‌دهد که همبستگی (convergence) محسوسی میان این دو وجود دارد. برای مثال از نیمه دوم سال ۹۰ دلار روندی صعودی به خود می‌گیرد و از حدود ۱۳۰۰ تومان در مهر ۹۰ به ۳۸۰۰ تومان در دی‌ماه ۹۱ می‌رسد. همبستگی میان دلار و بازار سرمایه باعث می‌شود تا شاخص بورس نیز با کمی تاخیر به افزایش دلار واکنش نشان داده و از حدود ۲۶ هزار واحد در مهر ۹۰ به ۸۸ هزار واحد در دی‌ماه ۹۲ افزایش یابد.
بررسی شوک ارزی سال ۹۷ نیز همبستگی مشابهی را نشان می‌دهد؛ دلار در سال ۹۷ حدود ۱۴ هزار تومان افزایش قیمت پیدا می‌کند و از حدود ۶ هزار تومان در فروردین به ۱۹ هزار تومان در مهر ماه می‌رسد. شاخص کل نیز هم‌گام با این افزایش از حدود ۹۶ هزار واحد به ۱۸۵ هزار واحد در در همین مدت مشابه صعود می‌کند. رکورد زنی بورس در تابستان ۹۹ و صعود به کانال ۲ میلیون واحد و ثبت دلار ۳۲ هزار تومانی در مهر همان سال نیز مثال دیگری از همبستگی میان دلار و شاخص کل بورس است.
این همبستگی همیشگی است؟
وجود این همبستگی باعث شده تا برخی فعالان بازار سرمایه به واسطه کاهش قیمت دلار در روز‌ها و هفته‌های اخیر، انتظار کاهش متقابل در شاخص بورس را داشته باشند؛ اگر چه بررسی روند دلار و شاخص در چند ماه‌های اخیر حامل پیام دیگری است.
بررسی روند دلار و شاخص کل از اواخر تابستان تاکنون نشان دهنده شکل گیری یک واگرایی (divergence) میان این دو است. در واقع برخلاف روند بلند مدت دلار و شاخص بورس از تابستان امسال علی رغم روند افزایشی دلار، بورس روندی نزولی داشته است. شاخص بورس از یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحد در ۳۰ مرداد به یک میلیون و ۲۹۱ هزار واحد در ۲۸ آذر سقوط می‌کند. از طرف دیگر، اما دلار در مدت مشابه از حدود ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان به نزدیک ۳۰ هزار تومان می‌رسد.
در واقع علی‌رغم رشد دلار تا کانال ۳۰ هزار تومان، بازار سرمایه در این بازه زمانی واکنشی به این افزایش نشان نداد و خود را با این نرخ هماهنگ نکرد؛ و از طرفی شرکت‌های بورسی صورت‌های مالی و سودآوری خود را با نرخ دلار نیمایی (میانگین یک‌ساله ۲۳۵۰۰ هزار تومان) و نه آزاد محاسبه کرده‌اند با این رویکرد چند سناریو برای بازگشت همگرایی شاخص کل بورس با شاخص دلار وجود دارد. یا دلار خود را به عدد شاخص می‌رساند یا شاخص باید به دلار برسد.
در پایان می‌توان در شرایط فعلی و با توجه به بحث داغ اهالی بازار درباره توافق در مذاکرات و احتمال کاهش دلار نتیجه گرفت حتی اگر دلار در بازار آزاد تا حدود ۲۳ هزار تومان (نرخ تسعیر ارز در بودجه ۱۴۰۱) ریزش داشته باشد، ریزش خاص و قابل توجهی در بازار سرمایه رقم نمی‌خورد، زیرا اساساً بازار سرمایه به واسطه رشد دلار در ماه‌های اخیر رشدی را تجربه نکرده که اکنون به واسطه ریزش دلار بخواهد آن رشد را پس بگیرد و از آن عقب نشینی کند.
