بررسی استراتژیک «ستران» و «سپاها»/سیمانیهای اصفهان و تهران چگونه رقابت میکنند؟
به گزارش نبض بازار- صنعت سیمان ایران در پایان شهریور ۱۴۰۴ به نقطهای رسیده است که «مدیریت هزینه انرژی» و «نرخ تسعیر ارز»، مرز میان شرکتهای سودده و زیانده را تعیین میکند. بررسی تطبیقی صورتهای مالی سیمان تهران (ستران) و سیمان سپاهان (سپاها) نشاندهنده یک دگردیسی در مدل درآمدی این دو شرکت است. در حالی که سپاهان با اهرم صادرات و دلار ۶۹ هزار تومانی در حال عبور از بحران است، سیمان تهران با تکیه بر بازار بیرقیب پایتخت، در حال دستوپنجه نرم کردن با هزینههای کمرشکن «برق آزاد» و ناترازی سوخت است.
سپاهان؛ فرار رو به جلو با دلار تالار دوم
سیمان سپاهان (سپاها) سال مالی خود را در ۳۱ شهریورماه در شرایطی به پایان برد که گزارش ماهانه آن، بوی «رشد ارزی» میداد. بررسی درآمد تجمعی ۳۶.۵ همتی این شرکت نشان میدهد که مدیریت سپاهان توانسته است تهدیدِ دوری از بنادر را با فرصتِ دلارِ تالار دوم (نرخ ۶۹۲،۱۵۲ ریال) خنثی کند.
سپاهان در شهریورماه نه تنها تولید کلینکر خود را در سطح ۱۵۶ هزار تن حفظ کرد، بلکه با شناسایی سود ناشی از تسعیر ارز صادراتی، تراز تجاری خود را مثبت نگه داشت. این شرکت با فروش ارزی ۱.۱ همتی در شهریور، عملاً نقدینگی لازم برای بازسازی خطوط تولید خود را از بازار خارج (صادرات) تامین کرده است.
سیمان تهران؛ شوک هزینهای در قلب پایتخت
در آن سوی میدان، گزارش شهریورماه ستران حاوی یک «شوک محاسباتی» بود. اصلاحیه سنگین در جدول خرید انرژی نشان میدهد که ستران برای جلوگیری از توقف کوره، ناچار به خرید «برق قطعنیشو» یا همان برق با نرخ آزاد شده است.
بررسی هزینههای انرژی ستران نشان میدهد که نرخ برق مصرفی این شرکت در شهریورماه به عدد سرسامآور ۲۱ میلیون ریال به ازای هر مگاوات ساعت رسیده است. برای درک بهتر این عدد، کافی است آن را با نرخهای میانگین ۵ تا ۷ میلیون ریالی سال گذشته مقایسه کنید. ستران عملاً در شهریورماه ۴.۲ همت هزینه برق ثبت کرده که یک اصلاحیه ۲.۲ همتی را در دل خود جای داده است. این یعنی «انحصار فروش در تهران» به بهای سنگین «هزینه انرژی آزاد» تمام شده است.
نرخ فروش؛ سیمان پاکتی، فرشته نجات ستران
اگرچه ستران در بخش هزینه انرژی ضربه خورده است، اما در بخش «نرخ فروش» همچنان پادشاهی میکند. بررسی نرخهای شهریور نشان میدهد:
ستران: نرخ سیمان پاکتی را به عدد خیرهکننده ۲۳.۶ میلیون ریال در هر تن رسانده است.
سپاها: نرخ سیمان پاکتی سپاهان در همان بازه حدود ۲۱.۸ میلیون ریال بوده است.
این اختلاف ۲ میلیون تومانی در هر تن، ناشی از تقاضای شدید پروژههای عمرانی در تهران و برند معتبر ستران است. ستران عملاً با تمرکز بر فروش داخلی (بدون حتی یک ریال صادرات در شهریور)، استراتژی «فروش حداکثری در نزدیکترین نقطه» را دنبال کرده تا هزینه حمل را صفر کند.
خرید مواد اولیه؛ مدیریت زنجیره تامین
در بخش تامین مواد اولیه، ستران در شهریورماه دست به یک اصلاحیه ۱۰۰ میلیارد ریالی زده است. بررسی جدول خرید نشان میدهد که ستران با چالش افزایش نرخ سنگآهک و بوکسیت (مواد افزودنی کلینکر) روبروست. در مقابل، سپاهان با داشتن معادن غنی مارل در نزدیکی کارخانه، هزینه مواد اولیه بسیار کنترلشدهتری دارد. سپاها در مهرماه تنها ۱۳۵ میلیارد ریال برای مواد اولیه هزینه کرده، در حالی که ستران برای شهریورماه ۵.۵ همت (به صورت تجمعی) هزینه خرید مواد اولیه ثبت کرده است. این نشاندهنده «ارزانتمامشدن» تولید در سپاهان نسبت به تهران است.
مصارف ارزی؛ نوسازی در برابر فرسودگی
یکی از نقاط پنهان و بسیار مهم در مقایسه این دو شرکت، «مصارف ارزی» برای خرید ماشینآلات است:
ستران: در شهریورماه بیش از ۱.۳ میلیون یورو مصرف ارزی برای خرید تجهیزات ثبت کرده است. این نشان میدهد که ستران علیرغم نداشتن درآمد ارزی، ناچار است برای سرپا نگه داشتن خطوط قدیمی خود، ارز را از سامانه نیما تامین کند که ریسک نقدینگی بالایی ایجاد میکند.
سپاها: سپاهان با درآمد ارزی خود، به راحتی ۳۷۵ هزار دلار صرف خرید تجهیزات کرده است.
این تقابل نشان میدهد که سپاهان در حال «نوسازی با سود صادراتی» است، در حالی که ستران در حال «هزینه کرد ریالی برای بقای ارزی» است.
پیشبینی زمستان سخت (گاز و مازوت)
با نگاهی به مانده پیشبینی تا انتهای سال مالی در گزارش ستران، میبینیم که شرکت انتظار مصرف ۱۲۶ میلیون مترمکعب گاز دیگر را دارد. اما با توجه به ناترازی گاز در دی و بهمن، ستران احتمالاً با همان چالشی روبهرو خواهد شد که سپاهان در شهریور با مصرف ۶.۶ میلیون لیتر مازوت تجربه کرد. سپاهان به دلیل موقعیت جغرافیایی، محدودیتهای زیستمحیطی کمتری برای مصرف مازوت دارد، اما ستران در صورت قطع گاز، با فشار شدید سازمان محیطزیست برای توقف کوره مواجه خواهد شد که میتواند عرضه سیمان در تهران را در اواخر سال با بحران مواجه کند.
انتخاب میان «دلار» و «لوکیشن»
بررسی دقیق صورتهای مالی نشان میدهد که سیمان سپاهان (سپاها) در حال حاضر به دلیل: ۱. پایان سال مالی با ذخایر ارزی مناسب. ۲. تسعیر ارز با نرخهای جدید (۶۹ هزار تومان). ۳. هزینه انرژی پایینتر نسبت به ستران. در جایگاه عملیاتی باثباتتری قرار دارد.
اما سیمان تهران (ستران) با وجود هزینههای سرسامآور برق: ۱. پتانسیل رشد نرخ فروش بیشتری در بورس کالا دارد. ۲. انحصار مطلق بازار تهران را در دست دارد. ۳. در صورت تعدیل نرخ برق در ماههای آینده، پتانسیل بازگشت سودآوری سریعی دارد.
در نهایت، اعداد شهریورماه به ما میگویند که سپاها شرکتی برای «سودآوری ارزی» و ستران شرکتی برای «بازی با ارزش داراییها و نرخ فروش داخلی» است. برای تحلیلگران بازار سرمایه، گزارش اصلاحی ستران یک زنگ خطر برای هزینههای سربار بود، در حالی که گزارش سپاهان، اطمینان از جریان نقدینگی ارزی را تداوم بخشید.