فارابی در جدال با ارز و انرژی
به گزارش نبض بازار- شرکت داروسازی فارابی با تولید بیش از ۴۲۳ میلیون کپسول، ۱۶۷ میلیون قرص و ۱۱ میلیون شیشه سوسپانسیون از ابتدای سال ۱۴۰۴، همچنان یکی از ستونهای صنعت دارویی داخلی به شمار میرود. با این حال، تمرکز شدید بر بازار داخلی و محدودیت صادرات باعث شده شرکت درگیر چالشهای جدی ارزی و عملیاتی شود.
تا مهر ۱۴۰۴، فارابی بیش از ۳،۱۲۱،۴۲۹ یورو ارزبری داشته است؛ حجم ارزی که عمدتاً صرف واردات مواد موثره و جانبی شده و بخش زیادی از سودآوری شرکت را به نوسانات نرخ ارز گره زده است. در کنار آن، مصرف انرژی شرکت نیز چشمگیر است؛ بیش از ۶۰۰ هزار متر مکعب گاز، ۱۵۴ هزار متر مکعب آب، ۴۶ هزار لیتر بنزین و بیش از ۳ هزار کیلووات ساعت برق، فشار عملیاتی قابل توجهی بر حاشیه سود شرکت وارد کرده است. کارشناسان صنعت دارویی هشدار میدهند که بدون مدیریت ریسک ارزی، کاهش وابستگی به واردات و بهینهسازی مصرف انرژی، پایداری سود و جایگاه رقابتی فارابی در بلندمدت به خطر میافتد.
فارابی از کجا آمد؟
شرکت داروسازی فارابی (نماد دفارا) یکی از شرکتهای زیرمجموعه شرکت سرمایهگذاری دارویی تیپیکو (شستا) است.
این شرکت در دیماه سال ۱۳۷۱ به بهرهبرداری رسیده است. این شرکت در حوزه تولید داروهای ژنریک، محصولات شیمیایی و برخی مکملهای غذایی فعال است. فارابی شرکتی باسابقه و شناختهشده است، اما چالشهای ساختاری و عملکردی آن همچنان قابل توجهاند. در حالی که تولید ژنریک و دسترسی به بازار داخلی از نقاط قوت شرکت به شمار میروند، وابستگی به مواد اولیه وارداتی و نوسانات نرخ ارز، ریسک قابل توجهی برای ثبات تولید و سودآوری ایجاد میکند. از سوی دیگر، سرعت نوآوری در توسعه محصولات جدید نسبت به برخی رقبای خصوصی پایینتر است و این میتواند بر جایگاه رقابتی شرکت اثرگذار باشد.
ظرفیت بالا با ریسکهای پنهان جدی
شرکت داروسازی فارابی با تولید بیش از ۴۲۳ میلیون کپسول، ۱۶۷ میلیون قرص و ۱۱ میلیون شیشه سوسپانسیون از ابتدای سال ۱۴۰۴، همچنان یکی از بازیگران اصلی صنعت دارویی ایران است. اما آمارها نشان میدهد که رشد تولید، به هیچ وجه با توسعه صادرات و کاهش ریسکهای عملیاتی همسو نبوده است.
صادرات شرکت تقریباً صفر است و تنها در مهر ۱۴۰۴ بخش اندکی از تولید به خارج ارسال شده است؛ ۱۴،۲۰۰ هزار کپسول، ۳۰۰ هزار قرص و ۲۸۰ هزار شیشه سوسپانسیون. این تمرکز شدید بر بازار داخلی، شرکت را در معرض ریسک شدید وابستگی به تقاضای داخلی، تغییر سیاستهای دولتی و نوسانات بازار داخلی قرار داده است.
وابستگی بیچون و چرا به واردات مواد اولیه و جانبی، بحران دیگری است که شرکت را تهدید میکند. تا مهر ۱۴۰۴، بیش از ۱۹۴ تن ماده موثره و ۱۴۵ تن مواد جانبی وارد شده است. ارزبری شرکت از ابتدای سال تا مهر بیش از ۳،۱۲۱،۴۲۹ یورو بوده است؛ رقمی که در مقایسه با صادرات محدود، نشاندهنده ریسک مالی و آسیبپذیری بالا در مقابل نوسانات ارزی است.
مصرف انرژی شرکت نیز به طرز قابل توجهی بالا است: ۶۰۰ هزار متر مکعب گاز، ۱۵۴ هزار متر مکعب آب، ۴۶ هزار لیتر بنزین و بیش از ۳ هزار کیلووات ساعت برق تا مهر ۱۴۰۴. این میزان مصرف، فشار عملیاتی و هزینههای ثابت شرکت را افزایش داده و حاشیه سود واقعی را تهدید میکند.
در نهایت، فارابی با وجود ظرفیت تولید بالا، عملاً در نوآوری محصولی، توسعه بازار صادراتی و کاهش وابستگی به واردات عاجز مانده است. تمرکز صرف بر تولید داخلی بدون مدیریت ریسکهای ارزی، انرژی و بازار، میتواند آینده سودآوری و جایگاه رقابتی شرکت را به شدت تهدید کند.
فارابی امروز یک شرکت قدرتمند از نظر عدد و تولید است، اما ضعفهای ساختاری و استراتژیک آن، مانند شمشیر داموکلس بالای سر سرمایهگذاران و مدیران باقی مانده است.
ارزبری فارابی
تا مهر ۱۴۰۴، ارزبری شرکت از ابتدای سال بیش از ۳،۱۲۱،۴۲۹ یورو گزارش شده است. این حجم ارزبری هنگامی که صادرات عملاً محدود و سهم بازار خارجی ناچیز است، رقم نگرانکنندهای محسوب میشود. در حالی که تولید داخلی با ظرفیت بالا انجام میشود، بخش اعظم ارز صرف واردات مواد اولیه و جانبی شده و این یعنی سودآوری شرکت به نوسانات نرخ ارز و محدودیتهای وارداتی کاملاً وابسته است.
این وضعیت، فارابی را در جایگاهی شکننده قرار داده است: هر افزایش ناگهانی نرخ ارز یا اختلال در تأمین مواد اولیه میتواند هزینه تولید را به شدت افزایش دهد و حاشیه سود را به خطر بیندازد. در واقع، شرکت با وجود درآمدهای بالا، به جای خلق ارزش پایدار، در حال سوزاندن منابع ارزی خود است.
تحلیلگران و سرمایهگذاران باید بدانند که ارزبری بالا بدون افزایش صادرات یا کاهش وابستگی به واردات، ریسک سیستماتیک بزرگی برای آینده مالی و سودآوری شرکت ایجاد کرده است. فارابی امروز به نظر میرسد که توان تولید دارد، اما مدیریت ریسک ارزی و استراتژی کاهش ارزبری، هنوز نقطه ضعف جدی و نگرانکنندهای است.
بررسی درآمد عملیاتی شرکت
درآمدهای عملیاتی شرکت در دوره منتهی به ۱۴۰۴/۰۶/۳۱ برابر با ۱۷،۹۲۷،۵۲۸ میلیون ریال اعلام شده است. بهای تمامشده درآمدهای عملیاتی شرکت ۱۲،۶۰۰،۵۲۳ میلیون ریال بوده و بنابراین سود ناخالص شرکت ۵،۳۲۷،۰۰۵ میلیون ریال برآورد میشود. سود عملیات در حال تداوم قبل از مالیات نیز ۳،۶۴۰،۷۱۲ میلیون ریال اعلام شده است.
اعداد نشان میدهد که شرکت حاشیه سود ناخالص تقریبا ۳۰٪ دارد و این نسبت برای صنعت دارویی ایران عدد قابلقبولی است، به ویژه برای شرکتی که عمده تولیداتش ژنریک و مکملهای دارویی است. همچنین، نسبت سود عملیاتی به درآمد، حدود ۲۰٪ برآورد میشود که نشاندهنده عملکرد نسبی در کنترل هزینهها و مدیریت عملیاتی است. شرکت داروسازی فارابی با درآمد عملیاتی حدود ۱۸ هزار میلیارد ریال و سود ناخالص بیش از ۵ هزار میلیارد ریال، از نظر عددی عملکرد مناسبی دارد، اما برای ارزیابی پایداری سود و ارزش واقعی شرکت، نیاز به شفافیت بیشتر در تفکیک درآمدها و تحلیل ریسکها وجود دارد. سرمایهگذاران و تحلیلگران بدون این اطلاعات نمیتوانند اطمینان پیدا کنند که رشد سود در دوره جاری، صرفا یک اتفاق موقتی نبوده و در آینده نیز تکرارپذیر خواهد بود.
این نکته نیز قابل توجه است که بهای تمامشده درآمدها بیش از ۷۰٪ از درآمدهاست. با توجه به اینکه بخش زیادی از مواد اولیه وارداتی است، هرگونه نوسان ارزی یا محدودیت تامین میتواند به شدت بر حاشیه سود و پایداری عملکرد شرکت اثر بگذارد.
