از آریا تا آریا/ کراس اوور جدید سایپا چه خصوصیاتی دارد؟
به گزارش نبض بازار- «دانه فلفل سیاه و خال مه رویان سیاه! هر دو جان سوزند اما این کجا و آن کجا!»
این تمثیل تاریخی بهترین گواه برای مقایسه آریا ساخته شده توسط سایپا و آریا ساخته شده توسط شرکت جیپ است.
پیش از انقلاب خودرویی آمریکایی با نام آریا در ایران وجود داشت. خودرویی که به خاطرهها سپرده شده است. حالا سایپا با استفاده از نام آن خودرو، قصد دارد کراس اووری جدید را روانه بازار کند. کراس اووری که هنوز در خیابانها دیده نشده و تنها از نظر نام، به آریای قدیمی شباهت دارد.
طراحی؛ تقلید یا تحول؟
در نگاه اول، آریای جدید قرار است پاسخ سایپا به موج کراساوورهای جمعوجور چینی باشد. فرم کلی خودرو ارتقا یافته، اما همچنان نشانههای طراحی خانوادهی شاهین در بدنه حضور دارد: همان قوس شانهی گلگیر عقب، همان انحنای ستون C و حتی همان تناسب جلوپنجره با چراغها. سایپا تلاش کرده با جلوپنجرهی بزرگتر، چراغهای تیزتر و قطعات مشکیرنگ در سپر، ظاهر «مدرن و جسور» بسازد، اما در عمل نتیجه بیشتر شبیه یک فیسلیفت پرزرقوبرق از نسخهی پیشین است تا یک طراحی نو. در مقایسه با آریای قدیمی، حجمپردازی بهتر و تناسب بدنه بهبود یافته؛ اما هنوز فاصلهی زیادی با زبان طراحی مستقل و جهانی دارد.
آریای قدیمی چگونه بود؟
نام آریا برای یک خودرو اتفاقی تکراری در ایران است. در گذشته نیز خودرویی به نام آریا وجود داشت که بسیاری از ایرانیها با آن خاطره داشتند. خودرویی کشیده و بزرگ با ساختاری آمریکایی که در سال ۱۳۴۶ وارد ایران شده بود. این خودرو که پیش از انقلاب رامبلر آمریکن نیز نام داشت، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله آفریقا جنوبی، آرژانتین، مکزیک، کانادا و ایران دیده میشد. موتور ۱۲۸ اسب بخاری آریا بخشی از قدرت این خودرو را نشان میداد. به مرور زمان این خودرو به فراموشی سپرده شد و شرکت جیپ ایران نیز دیگر یادی از آن کرد. حالا پس از سالها، سایپا به سراغ اسم این خودرو رفته، اما به نظر نمیرسد بتواند دوباره آریایی محبوب بسازد. سایپا حتی اگر همان اتاق را بازآفرینی کرده بود و با تجهیزات جدید روانه بازار میکرد، بیشتر مورد استقبال جامعه قرار میگرفت. آریای قدیمی حداقل محصولی بود که خریداران با نقاط ضعفش کنار آمده بودند. نسخهی جدید اگر نتواند کیفیت مونتاژ و دوام باتری را تضمین کند، بهسرعت از نظر اعتماد مصرفکننده سقوط میکند.
توان فنی آریا
نسخهی پلاگاین هیبرید آریا روی کاغذ جالب است: قدرت حدود ۱۳۸ اسب بخار و باتری با ظرفیت نزدیک به ۲۰ کیلوواتساعت. اما تا این لحظه هیچ تست جادهای مستقل منتشر نشده و عملکرد واقعی، دوام و هماهنگی موتور بنزینی و الکتریکی در هالهای از ابهام است. مصرف سوخت آن نیز ۷.۵ لیتر ذکر شده است.
تجربهی خودروهای پیشین سایپا نشان داده که فاصلهی بین «اعلام مشخصات» و «عملکرد واقعی» میتواند زیاد باشد.
آریای قدیمی، با پیشرانهی ۱. ۶ لیتری و گیربکس CVT، عملکردی متوسط، اما قابلپیشبینی داشت؛ آریای جدید در عوض وعدهی قدرت بالا و مصرف پایین را میدهد، ولی تا اثبات عملی، فقط یک «وعده» است. اگرچه بحث ما مقایسه این دو خودرو نیست.
چرا مردم به آریا اعتماد کنند؟
اعتماد مصرفکننده در بازار ایران بهسختی بهدست میآید و سایپا سابقهی تلخی در زمینهی کیفیت مونتاژ، خدمات پس از فروش و ثبات قطعات دارد. اگر آریای جدید همان مسیر تولید و کنترل کیفی محصولات قبلی را طی کند، حتی طراحی زیبا و پیشرانهی هیبرید هم نمیتواند اعتبار ایجاد کند.
سایپا آریای جدید را در ردهای مینشاند که پر از رقیب است: از کراساوورهای چینی مونتاژی گرفته تا خودروهای وارداتی اقتصادی. اگر قیمت نهایی بالا باشد (که با باتری بزرگ و تجهیزات جدید بعید نیست ارزان باشد)، مزیت رقابتی آن از بین میرود. مزیت اصلی میتواند ملی بودن و خدمات در داخل کشور باشد، ولی اگر تفاوت قیمت با رقبای چینی کم باشد، خریدار بهسختی حاضر است «ریسک محصول جدید سایپا» را بپذیرد.
وعدهی بزرگ، تردید بزرگتر
آریای جدید سایپا یک پروژهی جاهطلبانه است؛ نخستین تلاش جدی برای ورود به دنیای خودروهای برقی/هیبریدی داخلی. اما مشکل اینجاست که سایپا هنوز «اعتماد فنی و طراحی» لازم را در ذهن مردم ندارد. این خودرو از نظر ظاهری نسبت به آریای قدیمی رشد کرده، اما از نظر فلسفهی طراحی، کیفیت ساخت، و پشتوانهی فنی، هنوز در مرحلهی آزمایشی است.
اگر نسخهی نهایی بتواند در عملکرد واقعی و دوام قطعات سربلند بیرون بیاید، میتواند نقطهی عطفی برای سایپا باشد، اما تا آن زمان، آریای جدید بیشتر یک پروژهی پرهیاهو با آیندهی مبهم است تا یک تحول واقعی در صنعت خودرو ایران.