شوروی بزرگترین معادن آهن را داشت، اما نقشی در بازار جهانی پیدا نکرد/ عرضه آزاد فولاد میتواند بازار را به تعادل برساند
به گزارش نبض بازار- چندی پیش بود که شیوهنامهای جدید برای قیمتگذاری فولاد در بورس منتشر شد. این شیوه از سوی فعالان حوزه فولاد از جمله انجمن فولاد مورد انتقاد قرار گرفته است. پیش تر در نبض بازار در گزارش «خریداران فولاد بخوانند/محاسبه جدید قیمت پایه فولاد» به جزئیات این موضوع اشاره کردیم. در پی تضاد میان فعالان فولاد و وزارت صمت، مشخصاً بهرام سبحانی، مدیر انجمن طی نامهای به وزارت صمت مدعی بازگشت به شیوه مرسوم قیمتگذاری شده است. بهرام سبحانی رئیس انجمن فولاد در این نامه با اشاره به توافق تاریخی تشکلهای زنجیره فولاد بر ضرایب قیمتی محصولات این زنجیره به عنوان حداکثر قیمت پایه عرضه در بورس کالا، از قائم مقام وزیر صمت خواسته با ورود به موضوع، وعده خود مبنی بر اجرای توافق تشکلها را عملیاتی کند.
به جهت بررسی موضوع فوق، گفتوگو کردیم با همایون دارابی، کارشناس بورس، که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
· قیمتگذاری فولاد در بورس کالا مورد انتقاد فعالان این حوزه از جمله انجمن تولیدکنندگان فولاد قرار گرفته است. به نظر شما شیوه مطلوب قیمتگذاری فولاد برای رضایتمندی تمامی بخشهای فعال در این حوزه چیست؟
وقتی کالایی را وارد بورس میکنیم و معاملات آن را به بورس انرژی و دیگر بازارها میسپاریم، دیگر شیوه قیمتگذاری و مسائل آن چنینی بی معنا میشود. شما نباید اجازه دهید عرضه و تقاضا در محیط آزاد و تحت نظارت، به لحاظ سلامت انجام معاملات بهم بخورند. هر روشی که مکانیسم بازار را از مدار خارج کند، مورد انتقاد یک گروه از ذی نفعان قرار میگیرد. یک روز ممکن است تولیدکننده، یک روز واسطهگر، یک روز هم صادرکننده شاکی شود. شرایط به مروز دیگر نمیتواند عادلانه باشد. روش مورد تأیید عموم فعالان اقتصادی، عرضه به صورت آزاد است.
متأسفانه الان چند محدودیت ما را اذیت میکند که مهمترین آن نرخ ارز و قیمتگذاری عجیب است. میدانید که دستکاری کردن قیمت بزرگترین گناه در اقتصاد است. وقتی شما یک بار دروغ بگویید، ناچار میشوید تا آخر دروغ بگویید. وقتی در یک زنجیره یک جا تغییر ایجاد میکنید، مجبور میشوید در دیگر نقاط هم تغییرات ایجاد کنید و در دامی میافتید که شوروی افتاد و با وجود منابع عظیم سنگ آهن، هیچ نقشی در فولاد جهان نداشت. دست کاری ارز و تأثیر ذی نفعان روی تصمیمها، مشکلات جدی برای سرمایهگذاری در بازار فولاد ایجاد میکند.
· عرضه فولاد به صورت آزاد، منجر به رشد قیمت و گران شدن تولید مسکن نمیشود؟
شما بدون دست کاری در قیمت فولاد هم شاهد تورم در قیمت مسکن هستید. دلیل این امر به مشکلات ما در ساختار بازار مسکن برمی گردد. ساخت و ساز ضعیف و فقدان تسهیلات باعث میشود در بازار مسکن دچار مشکل و ناترازی شوید. محدودیتهای ۵ طبقه و سطح اشغال و ... در مسکن بیشتر از قمیت فولاد مشکل ساز بوده است. قیمت سیمان در این بازار به شکل منطقی در آمد و نه تنها کمبود نداریم، بلکه دسترسی آن هم کافی است.
اقتصاد به صورت نامرئی میتواند خود را کنترل کند و ما باید سراغ جاهایی برویم که خودمان دست کاری کردیم. مشخصاً قوانین شهرسازی و شهرداری و نظام بانکی دست کاری بیشتری شده است. شرایط بانکی به شکلی است که نمیگذارد سرمایهگذاری در اقتصاد به شکل واقعیتری جریان پیدا کند.
· اشاره به بازار سیمان کردید؛ شیوه بروز و ظهور سیمان در بورس کالا به چه شکل است که آن را موفق میدانید؟
اگر یادتان باشد سه سال قبل کمبود سیمان داشتید و هر زمان قیمتها بالا میرفت. قبلاً مردم مجبور بودند از نمایندگیها به سختی سیمان بخرند. امروز وقتی سیمان وارد بورس کالا شده، از دست کاری نجات پیدا کرد. شب گذشته دیدید که بورس کالا محدودیت خرید را هم برداشت و هرکسی میتواند سیمان بخرد. این نشان میدهد که روند خرید سیمان متعادل و روان شده است. کارخانهها نیز به سراغ طرحهای توسعه حرکت کردهاند و حضور د بازارهای منطقهای تقتویت شده است.
· آیا فولاد هم مانند سیمان عمل خواهد کرد یا این دو کالا با تفاوت از یکدیگر در بورس اثر میگذارند؟
اگر یادتان باشد زمانیکه فولاد وارد بورس کالا شد، ما سالانه ۳ میلیون تن واردات فولاد داشتیم. امروز به مدد بورس و آزادی نسبی اقتصادی، به صادرکننده تبدیل شدهایم.
· نکته آخر
وقتی اقتصاد را دست کاری میکنیم، مردم خودشان را با این دست کاری هماهنگ میکنیم. بازار املاک و طلا کاملاً خصوصی است و دولت نمیتواند دخالت جدی در آن داشته باشد. در بازار سرمایه و قیمتگذاری دستوری روی کالاها و نرخ بهره، باعث میشود بازار سرمایه تابع دخالتهای دولت شود. اگر این دخالتها برداشته شود، قطعاً بازار سرمایهگذاری به بازار اول سرمایهگذاری خانوادهها تبدیل میشود.