آیا چین حاضر است در بزنگاه اسنپبک از ایران حمایت کند؟
به گزارش نبض بازار ، چین در بزنگاه اسنپبک علیه ایران موضع رسمی خود را اعلام و مخالفت قاطع خود با بازگرداندن تحریمهای جدید را بیان کرد. وزارت امور خارجه این کشور تحریمها را غیرسازنده دانسته و تأکید کرده است که فشارها روند مذاکرات را متوقف نخواهد کرد. پکن با حمایت از موضع تهران در رد صلاحیت حقوقی قدرتهای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم اسنپبک، پیام سیاسی مهمی به ایران ارسال کرده است. همراهی روسیه با چین نیز نشاندهنده اهمیت این اتحاد در معادلات دیپلماتیک آینده ایران است. تحلیلگران معتقدند این سیاست، ابزار مؤثری برای کاهش فشارهای بینالمللی محسوب میشود. چین با دیپلماسی محتاطانه تلاش میکند همزمان منافع اقتصادی و ژئوپلیتیک خود را حفظ کند. این مواضع، نشاندهنده تعادل دقیق میان ریسکها و منافع راهبردی پکن است.
مخالفت آشکار چین با فعالسازی اسنپبک
وزارت خارجه چین فعالسازی مکانیسم اسنپبک را اقدامی غیرسازنده و مخرب در روند مذاکرات توصیف کرده است. پکن معتقد است تحریمها نه تنها اعتماد را افزایش نمیدهند، بلکه احتمال بازگشت به شرایط تنشآلود دیپلماتیک را تقویت میکنند. نماینده دائم چین در سازمان ملل نیز مخالفت خود با بازگرداندن تحریمها را اعلام و خواستار تمرکز بر گفتوگو شده است. این موضع به ایران پیام روشن حمایت سیاسی را منتقل میکند. حضور روسیه در کنار چین، وزن سیاسی مخالفت با اسنپبک را افزایش میدهد. تحلیلگران میگویند این اتحاد میتواند فشارهای غربی بر ایران را تعدیل کند. سیاست چین نشان میدهد که دیپلماسی فعال، جایگزین برخورد مستقیم و تنشزا شده است.
حمایت راهبردی چین در سازمان همکاری شانگهای
چین در چارچوب سازمان همکاری شانگهای نیز حمایت خود از ایران را تقویت کرده است. پکن بر اصول احترام به حاکمیت ملی و استقلال اعضا تأکید دارد و ایران را شریک راهبردی این سازمان میداند. این حمایت شامل مواضع سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی است و غالباً به شکل محتاطانه و غیرعلنی اعمال میشود. سیاست عدم مداخله آشکار به چین اجازه میدهد توازن میان منافع خود در خلیج فارس و خاورمیانه را حفظ کند. تحلیلگران بر این باورند که این سیاست ابزار مؤثری برای کاهش فشارهای تحریمی شدید بر ایران است. این اقدام، هم جایگاه چین را بهعنوان قدرت جهانی مسئول حفظ میکند و هم امکان تأمین منافع راهبردی پکن را فراهم میآورد.
محدودیتها و ریسکهای حمایت چین
حمایت چین با مجموعهای از محدودیتها و ریسکها همراه است که تصمیمگیریها را محدود میکند. حفظ تعادل منطقهای و روابط با کشورهای خلیج فارس اهمیت بالایی دارد. کمک نظامی مستقیم محدود و عمدتاً حمایتی دیپلماتیک و اقتصادی اعمال میشود. فشارهای آمریکا و اتحادیه اروپا میتواند هزینههای تحریمی بیشتری به پکن تحمیل کند. نگرانیهای امنیتی درباره تشدید تنشها در منطقه، یکی دیگر از محدودیتهاست. چین باید این موانع را مدیریت کند تا هم منافع خود حفظ شود و هم از درگیری مستقیم پرهیز گردد. این محدودیتها نشاندهنده محتاط بودن سیاست چین و تلاش برای کاهش ریسکهاست.
منفعت اقتصادی و انرژی چین
یکی از انگیزههای اصلی چین برای حمایت از ایران، تضمین منابع انرژی و نفت ارزان است. ایران بهعنوان شریک مهم انرژی، جریان پایدار نفت خام را برای اقتصاد چین تضمین میکند. پکن تلاش میکند این جریان پایدار را حفظ و در عین حال از برخورد مستقیم با تحریمها پرهیز نماید. سرمایهگذاریهای اقتصادی چین در ایران بخشی از استراتژی بلندمدت نفوذ ژئوپلیتیک پکن محسوب میشود. تحلیلگران میگویند منافع اقتصادی چین، ریسکهای سیاسی و امنیتی را توجیه میکند. این سیاست اجازه میدهد ضمن حفاظت از منابع انرژی، نفوذ پکن در خاورمیانه افزایش یابد.
انگیزههای راهبردی حمایت چین
چین با حمایت از ایران اهداف متعددی دنبال میکند، کاهش نفوذ آمریکا و غرب در منطقه، حفظ دسترسی به منابع انرژی ارزان، بهرهبرداری از آشفتگیهای منطقه برای افزایش نفوذ ژئوپلیتیک و ایجاد فضای راهبردی مناسب برای خود. سابقه حمایتهای پنهانی چین از کشورهای درگیر منازعات نشان میدهد که ایران نیز میتواند از حمایت غیرعلنی بهرهمند شود. حفظ تصویر صلحطلبانه و همزمان اجرای حمایت مخفیانه، جزو سیاستهای تاکتیکی پکن محسوب میشود.
محدودیتها در حمایت مستقیم و آشکار
با وجود حمایت دیپلماتیک، چین از حمایت مستقیم و آشکار اجتناب میکند. سیاست عدم مداخله، جلوگیری از شعلهور شدن جنگ منطقهای، نگرانی از واکنشهای آمریکا و اروپا و حفظ روابط متوازن با کشورهای خلیج فارس از دلایل این محدودیتهاست. نگرانی از نقاط ضعف داخلی ایران نیز باعث محتاطتر شدن پکن شده است؛ بنابراین چین بیشتر به دیپلماسی، سرمایهگذاری اقتصادی و اقدامات غیرعلنی اتکا دارد. این ترکیب سیاستی، راهبرد محافظهکارانه و حسابشده پکن را نشان میدهد.
حمایت محتاطانه چین و فرصتهای پیش روی تهران
در مجموع، چین حاضر است در بزنگاههای حساس ریسک حمایت از ایران را بپذیرد، اما این حمایت عمدتاً محتاطانه، غیرعلنی و مبتنی بر منافع اقتصادی و دیپلماسی است. تهران باید با تقویت دیپلماسی و اقتصاد مقاومتی از این فرصت بهره ببرد. تحلیلگران معتقدند حمایت چین میتواند فشارهای بینالمللی را تعدیل کرده و نقش مهمی در حفظ توازن ژئوپلیتیک منطقه ایفا کند. هرچند شرایط بینالمللی پیچیده و متغیر است، اما سیاست محافظهکارانه پکن به ایران امکان میدهد از فضای دیپلماتیک و اقتصادی موجود حداکثر بهره را ببرد.