جعبه تقسیم استاندارد؛ کاهش جرقه، آتشسوزی در برابر قطعی برق
جعبه تقسیم استاندارد نقش مهمی در ایمنی و عملکرد صحیح سیستم برق ایفا میکند. این تجهیز با پوشش و عایقبندی مناسب، از تماس مستقیم سیمها جلوگیری کرده و خطر جرقه و اتصال کوتاه را به حداقل میرساند. استفاده از جعبه تقسیم با کیفیت، مانع افزایش دما و بروز آتشسوزی میشود و در عین حال از نفوذ گرد و غبار و رطوبت به اتصالات برق جلوگیری میکند. نتیجه این ایمنی، کاهش قطعیهای ناگهانی برق و افزایش طول عمر تجهیزات برقی خواهد بود.
جعبه تقسیم چیست و چه نقشی در سیستم برقی دارد؟
جعبه تقسیم (به آن جعبه فیوز یا تابلو برق نیز میگویند)، محفظهای عایق و مقاوم است که برای تجمیع، انشعابگیری و محافظت از اتصالات هادیها در سیستمهای برقی مورد استفاده قرار میگیرد. این تجهیز با فراهم کردن محیطی ایمن و استاندارد، امکان مدیریت و سازماندهی کابلها و سیمها را فراهم کرده و از تماس ناخواسته هادیها و بروز پدیدههایی مانند اتصال کوتاه، قوس الکتریکی و افت ولتاژ جلوگیری میکند. اتصالات گالوانیزه به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، گزینهای عالی برای پروژههای صنعتی و ساختمانی هستند. برای مشاهده قیمت اتصالات گالوانیزه و اطلاعات بیشتر، به این صفحه مراجعه کنید:
https://pgco.info/galvanized-electrical-fittings/
جعبه تقسیم با توجه به سطح حفاظت (IP) و جنس بدنه، میتواند در شرایط محیطی مختلف از جمله مکانهای مرطوب، صنعتی یا فضای باز مورد استفاده قرار گیرد. استفاده صحیح از این تجهیز، علاوه بر افزایش ایمنی و طول عمر سیستم برقی، فرآیند تعمیر و توسعه شبکه را نیز سادهتر و مطمئنتر میسازد.
چرا جرقه در سیستمهای برقی به وجود میآید؟
جرقه در سیستمهای برقی معمولا به دلیل ایجاد تخلیه الکتریکی ناگهانی بین دو رسانای دارای اختلاف پتانسیل ( مثل کابلها) رخ میدهد. این پدیده زمانی اتفاق میافتد که میدان الکتریکی موجود بین هادیها از حد شکست دیالکتریک محیط (معمولا هوا) فراتر رود و یونیزاسیون گازها آغاز شود.
- عوامل متعددی شرایط ایجاد جرقه را فراهم میکنند:
- اتصال شل یا فرسوده در محل ترمینالها: موجب افزایش مقاومت تماس و تولید حرارت موضعی میشود.
- اضافهبار یا جریان نشتی: با افزایش دمای محیط، عایق سیمها را تضعیف کرده و مسیر تخلیه را تسهیل میکند.
- سایش یا آسیب مکانیکی عایقها: منجر به کاهش فاصله خزشی (Creepage Distance) و فاصله هوایی (Clearance) بین هادیها میشود.
- کلیدزنی ناگهانی یا قطعوصل جریان القایی بالا: قوس الکتریکی لحظهای ایجاد میکند.
- اتصال کوتاه: زمانی که دو سیم با جریان برق در تماس مستقیم قرار میگیرند و یک مسیر غیرقانونی برای عبور جریان فراهم میآید.
- استفاده از سیمهای بیکیفیت یا فرسوده: سیمهای کهنه یا بیکیفیت میتوانند باعث نشت برق و در نتیجه ایجاد جرقه شوند.
- اتصال ضعیف تجهیزات: اتصالات نادرست و ضعیف بهطور معمول موجب ایجاد جرقههای کوچک میشوند که میتوانند در صورت عدم کنترل، به آتشسوزی تبدیل شوند.
جعبه تقسیم استاندارد چگونه به کاهش خطر جرقه کمک میکند؟
- فیوزها و کلیدهای حفاظتی اتوماتیک: این اجزا در مواقع بروز اتصال کوتاه یا عبور جریان بیش از حد مجاز، بلافاصله مدار را قطع کرده و از افزایش دما و ایجاد جرقههای شدید جلوگیری میکنند.
- سامانههای هشداردهنده: برخی مدلها دارای سیستم آلارم هستند که در صورت افزایش غیرمجاز جریان یا بروز نقص در تجهیزات، به کاربر هشدار میدهند.
- مواد بدنه مقاوم: جعبه تقسیمهای استاندارد معمولا از متریال ضد حریق و مقاوم در برابر دماهای بالا (آلومینیوم، چدن یا فولاد گالوانیزه) ساخته میشوند که از انتشار آتش در زمان بروز حادثه جلوگیری میکند.
- ترمینالهای استاندارد و ضدزنگ: استفاده از اتصالات با روکش قلع یا نیکل برای کاهش خوردگی و افزایش دوام.
- مدیریت حرارتی بهینه: وجود شیارها یا تهویه کنترلشده برای جلوگیری از تجمع حرارت داخلی.
جعبه تقسیم چگونه از آتشسوزی جلوگیری میکند؟
- قطع خودکار جریان برق در زمان اتصال کوتاه یا اضافهبار.
- جلوگیری از داغشدن سیمها با کنترل و محدود کردن جریان.
- استفاده از بدنه و اجزای مقاوم در برابر حرارت و شعله.
- عایقبندی دقیق برای پیشگیری از قوس الکتریکی و جرقه.
- ممانعت از نفوذ رطوبت و گرد و غبار که میتواند باعث اتصالی شود.
- هشداردهی در صورت بروز نقص یا افزایش غیرعادی جریان.
- فیوزهای محافظ برای قطع سریع مدار هنگام افزایش جریان.
- بدنه مقاوم در برابر حرارت برای جلوگیری از گسترش شعله.
قطع برق و نقش جعبه تقسیم در کاهش قطعیهای مکرر
قطعیهای مکرر برق معمولا ناشی از عواملی مانند اتصال کوتاه، اضافهبار، خرابی تجهیزات یا اتصالات غیراستاندارد است. این وضعیت نهتنها عملکرد تجهیزات برقی را مختل میکند، بلکه میتواند باعث کاهش عمر مفید آنها نیز شود.
-
جعبه تقسیم چگونه قطعیهای مکرر را کاهش میدهد؟
- سیستمهای محافظتی و پشتیبان: فیوزها، کلیدهای اتوماتیک و عایقبندی استاندارد با قطع سریع مدار در شرایط غیرعادی، از آسیب تجهیزات و قطعیهای مکرر جلوگیری کرده و پایداری شبکه را حفظ میکنند.
- بررسی و نگهداری دورهای: بسیاری از جعبههای تقسیم دارای نشانگرهایی برای بررسی وضعیت جریان برق و وضعیت فیوزها هستند. این ویژگی کمک میکند تا پیش از بروز مشکل، از وضعیت سیستم اطلاع پیدا کنیم و اقدامات پیشگیرانه انجام دهیم.
انواع جعبه تقسیمها و کاربردهای آنها کدام است؟
- جعبه تقسیم خانگی: این نوع جعبهها برای استفاده در خانهها طراحی شدهاند و از سیستمهای سادهتری برای توزیع برق استفاده میکنند. بیشتر به منظور محافظت از تجهیزات خانگی در برابر خطرات جرقه و آتشسوزی طراحی میشوند.
- جعبه تقسیم توکار: داخل دیوار یا سقف نصب میشود و سیمکشی را بهصورت مخفی سازماندهی میکند. این جعبهها بیشتر در ساختمانهای مسکونی و اداری استفاده میشود.
- جعبه تقسیم روکار: روی سطح دیوار یا سقف نصب شده و برای مکانهایی که امکان شیارزنی یا نصب توکار وجود ندارد به کار میرود؛ مانند کارگاهها و فضاهای صنعتی.
- جعبه تقسیم ضد آب (IPبالا): دارای آببندی و مقاومت در برابر نفوذ رطوبت و گرد و غبار، مناسب برای محیطهای باز، مرطوب یا صنعتی.
- جعبه تقسیم صنعتی: از متریال مقاوم و با ابعاد بزرگتر ساخته شده و برای مدیریت کابلهای فشار قوی یا سیستمهای برق پیچیده در کارخانهها استفاده میشود.
- جعبه تقسیم با سیستم هشدار و مانیتورینگ: مجهز به حسگرها و آلارم برای شناسایی جریان غیرعادی، اتصال کوتاه یا افزایش دما، مناسب سیستمهای حساس و صنعتی.
- جعبه تقسیم ضد انفجار (Ex): طراحی شده برای محیطهای دارای گاز یا گرد و غبار قابل اشتعال، مثل صنایع نفت، گاز و پتروشیمی استفاده میشود.
نحوه انتخاب جعبه تقسیم مناسب به چه صورت است؟
انتخاب جعبه تقسیم مناسب مستلزم بررسی چند معیار فنی و محیطی است:
- محیط نصب: برای فضاهای مرطوب، باز یا صنعتی، جعبه با درجه حفاظت IP بالا و مقاومت در برابر گرد و غبار و آب ضروری است.
- نوع سیمکشی و کاربرد: جعبههای توکار برای ساختمانهای مسکونی و اداری، و جعبههای روکار برای کارگاهها و فضاهای صنعتی مناسب هستند.
- جنس بدنه: پلاستیک نسوز برای محیطهای مسکونی کافی است، اما در شرایط صنعتی یا مکانهای پرخطر، بدنه فلزی یا آلومینیومی مقاوم توصیه میشود.
- ظرفیت و اندازه: ابعاد جعبه باید متناسب با تعداد و سایز کابلها باشد تا از فشار مکانیکی و گرم شدن سیمها جلوگیری شود.
- سیستمهای حفاظتی: وجود فیوز، کلید اتوماتیک یا سیستم هشدار برای محافظت در برابر اتصال کوتاه و اضافهبار الزامی است.
- استاندارد و گواهی ایمنی: انتخاب جعبههای دارای تاییدیههای معتبر مانند IEC یا VDE برای تضمین کیفیت و ایمنی ضروری است.
نگهداری و بررسی دورهای جعبه تقسیم
- محکمبودن اتصالات و عدم خوردگی ترمینالها را بررسی کنید.
- بدنه و عایقها را از نظر ترک، شکستگی یا آسیب بررسی کنید.
- گرد و غبار و رطوبت داخلی را پاکسازی کنید.
- عملکرد فیوزها و کلیدهای حفاظتی را تست کنید.
- نتایج بازرسی را ثبت کنید.