سود ۸ میلیاردی واردات بنز در ایران/ بازار خودرو را به دلال‌ها واگذار کرده‌ایم
به گزارش نبض بازار، یکی از موضوعات مهم در بازار خودرو، طرح واردات خودرو با کارت ملی است که قرار بود عدالت در عرضه خودرو را افزایش دهد و دست دلال‌ها را کوتاه کند، اما تاکنون به نتیجه نرسیده است. عماد جعفری، کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره این طرح اظهار داشت: «واردات خودرو با کارت ملی قرار بود روند را تسهیل کند، اما مشکلاتی مانند تخصیص کند ارز و منافع برخی افراد باعث شده این وعده عملی نشود. ما خودرو را آنقدر سخت و دست‌نیافتنی کردیم که مردم ناامید شده‌اند و همچنان در حسرت خودروی با کیفیت و قیمت مناسب هستند.اکنون با شرایط فعلی و رانت‌ها، اجرای این طرح بسیار دشوار شده و بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.»
جعفری به معضل دلال‌ها اشاره کرد و گفت: «دلال‌هایی که وضع مالی خوبی دارند، خودروها را ثبت‌نام می‌کنند و با قیمت‌های نجومی در بازار به فروش می‌رسانند. حتی در واردات خودروهای جانبازان هم وضعیت مشابه است؛ جانبازان توان خرید ندارند و خودروهای وارد شده با قیمت‌های چند برابر فروخته می‌شوند.»
او با انتقاد از طرح واردات خودرو با کارت ملی افزود: «گفتند سامانه‌ای درست می‌کنند اما عملاً جلوی واردات را گرفتند و دست مردم را بستند. نتیجه این شد که بازار خودرو به جای رقابت و تنوع، در دستان دلال‌ها متمرکز شد و مردم همچنان در حسرت خودرو با کیفیت مانده‌اند.»
جعفری با اشاره به تاریخچه واردات خودرو گفت: «ما حدود ۸ سال، یعنی از سال ۸۵ تا ۹۶ واردات خودرو داشتیم. حتی مدل‌های متنوعی مثل پژو ۲۰۵ هم وارد می‌شدند. اما از حدود سال ۹۶ به بعد، سایت ثبت سفارش بسته شد و عملاً واردات کنترل و محدود شد. سیاست‌هایی اتخاذ کردند که روند واردات را متوقف کنند.»
جعفری در پاسخ به این سوال که آیا کشورهای دیگر تجربه چنین طرحی را دارند، گفت: «اگر کشورهای دیگر چنین طرحی داشتند، نیازی به این بازی‌ها نبود. ما واردات را سخت کردیم، چون فکر می‌کنیم خودرو فقط باید برای عده خاصی باشد. در حالی که کشورهایی مانند امارات، ارمنستان و گرجستان، خودرو نو یا دست دوم را با تعرفه منطقی وارد می‌کنند و مردم به راحتی خرید می‌کنند.»
این کارشناس خودرو به دوران گذشته نیز اشاره کرد و گفت: «اگر خاطرتان باشد، در دوره احمدی‌نژاد شرایط واردات خودرو بسیار ساده‌تر بود. مثلاً در سال‌های ۸۵ و ۸۶ شمسی، خودروهایی مثل هیوندا، کیا و مدل‌های ژاپنی با قوانین ساده و بدون پیچیدگی‌های فعلی وارد می‌شدند.»
جعفری با بیان اینکه مسئولان آمارهای بالایی از واردات ارائه می‌دهند، گفت: «مثلاً آقای علی‌آبادی زمانی که وزیر صمت بود گفتتد ۴۶ هزار دستگاه خودرو وارد شده، اما این آمار با واقعیت تطابق ندارد. یکی از مشکلات اصلی، روند کند تخصیص ارز در بانک مرکزی است. علاوه بر این، برخی افراد در وزارتخانه‌ها و نهادهای دیگر منافع شخصی دارند و عمداً روند واردات را کند می‌کنند.»
او درباره شرکت‌های واردکننده گفت: «بسیاری از شرکت‌ها بدون سابقه وارد بازار شده‌اند و مردم مدت‌هاست خودروهای پیش‌خرید شده را تحویل نگرفته‌اند. شکایات زیادی درباره تأخیر در تحویل وجود دارد.»
جعفری درباره سامانه ثبت سفارش دولت اظهار کرد: «دولت خودروها را در سامانه فروخته اما تحویل آن بر عهده شرکت‌هاست که پاسخگو نیستند و همین باعث سردرگمی مردم شده است.»
وی درباره تعرفه‌های بالا در واردات خودرو هم گفت: «تعرفه‌های سنگین واردات خودروهای زیر ۲۰ هزار دلار را عملاً غیرممکن کرده و شرکت‌های تازه‌تأسیس بازار را قبضه کرده‌اند؛ رقابت واقعی وجود ندارد.»
دلال‌ها بر بازار خودرو تسلط پیدا کرده‌اند
جعفری درباره تأثیر تعرفه‌های بالا بر بازار خودرو گفت: «این تعرفه‌ها باعث شده مثلاً یک خودرو ۲۰ هزار دلاری در بهترین حالت، حدود یک میلیارد و چهارصد میلیون تومان تا سه میلیارد تومان به دست مشتری برسد. با این قیمت دیگر قشر کم‌درآمد توان خرید ندارند و عملاً بازار را به دلال‌ها واگذار کرده‌ایم.»
او با اشاره به قیمت خودرو بنز ای کلاس افزود: «قیمت واقعی این خودرو حدود ۳ میلیارد تومان است، اما با تعرفه‌ها و دلالی، قیمت‌ها تا ۱۶ میلیارد تومان هم رسیده است! یعنی ۸ میلیارد تومان سود دلالان است. این واردات مثل تولید خودرو شده؛ فقط به نفع دلال‌هاست.»
جعفری درباره نقش شرکت‌های واردکننده گفت: «شرکت‌ها قیمت‌ها را به گونه‌ای بالا برده‌اند که کمتر کسی توان خرید دارد و بازار را قبضه کرده‌اند. حتی خودروهای داخلی مثل ریرا هم پس از تحویل، به سرعت با قیمت‌های چند برابر در بازار فروخته می‌شوند.»
او در انتقاد از فروش خودرو در بورس کالا اظهار کرد: «وقتی خودرو کالای مصرفی است، عرضه در بورس و فروش قطعات آن مثل کاپوت و موتور یعنی دلالی رسمی شده است! این وضعیت بسیار عجیب است که خودرو باید در بورس معامله شود.»
خدمات پس از فروش و گارانتی‌ها به موضوعی خنده دار تبدیل شده
جعفری ادامه داد: «شرکت‌های بزرگ واردکننده با شبکه خدمات پس از فروش گسترده فعالیت می‌کردند و در کنار آن واردکننده‌های خرد هم بودند که با پرداخت مبالغی بین ۲ تا ۸ میلیون تومان، گارانتی خریداری می‌کردند. مثلاً اگر شما ماشین هیوندا یا کیا فول‌آپشن می‌خریدید، معمولاً گارانتی خوبی هم داشت.»
وی درباره کیفیت گارانتی‌ها افزود: «اگرچه گارانتی در ایران به موضوعی خنده‌دار تبدیل شده، چون خدمات پس از فروش واقعی داده نمی‌شود، اما آن زمان حداقل وجود داشت و تا حدی مردم را امیدوار می‌کرد.»
