افزایش افسارگسیخته قیمت دلار در بازار آزاد/دلایل اوج گیری قیمت ارز
به گزارش نبض بازار،در روزهای اخیر و همزمان با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد کشورمان به بیش از ۶۱ هزار تومان، تحلیل و تفسیرهای مختلفی در مورد دلایل و محرک های این افزایش قیمت مطرح می شود.
علت اوج گیری مجدد قیمت دلار، پس از یک دوره قابل توجه از سکون و پایداری در حوزه قیمت این ارز خارجی چیست؟ به نظر می‌رسد در پاسخ به این سوال، توجه به ۳ نکته ضروری است.
اول اینکه بخش قابل ملاحظه‌ای از چالش‌های ساختاری و نهادینه در اقتصاد ایران که در نوع خود در فضای کلی اقتصاد، ایجاد آشفتگی و نوسان می‌کنند، هنوز پابرجا هستند. به عنوان مثال، بانک‌های کشورمان هنوز روزانه چیزی بین ۵ تا ۷ هزار میلیارد تومان پولِ بی کیفیت تولید می‌کنند که این موضوع، خود نقش موثری در تشدید چالش نقدینگی در اقتصاد ایران و متعاقبا افزایش تورم و تحریک افزایش قیمت ارز، بازی می‌کند.
در عین حال، اقتصاد ایران سال هاست که با چالش کسری بودجه نیز دست و پنجه نرم می‌کند که این مساله نیز در افزایش قیمت ارز نقشی محوری بازی کرده و می‌کند (برخی ارزیابی‌ها از کسری بودجه قریب به ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی در اقتصاد ایران خبر می‌دهند).این در حالی است که این چالش‌ها سال هاست که در فضای کلی اقتصاد ایران حاکم هستند و دولت‌های مختلف نیز راهکار جامع و پایداری را جهت مهار آن‌ها ارائه نکرده اند.
از این رو، تداوم چالش‌های نهادینه در فضای اقتصاد ایران، جدای از اینکه انباشت و بزرگتر شدنِ آن‌ها را در پی داشته، در عین حال، یکی از برونداد‌های عینی خود را در قالب افزایش افسارگسیخته قیمت ارز نیز به نمایش گذاشته است.
دوم اینکه اقتصاد ایران هنوز هم تحت تحریم و فشار‌های گسترده بین المللی قرار دارد. مولفه‌ای که موانع خارجی در حوزه بهبود شاخص‌ها و تعاملات اقتصادی ایران در محیط بین المللی را حفظ کرده و افزایش داده است. معادله‌ای که در کلیت خود، ملاحظاتی خاص را در فضای کلی اقتصاد ایران حاکم کرده و سبب شده تا دیدگاهی روشن و عاری از ابهام در مورد آینده اقتصادی کشورمان شکل نگیرد.
البته که بسیاری از تحلیلگران اقتصادی در ایران در سال‌های اخیر به این مساله اشاره داشته اند که قدرت اثرگذاری مخرب این مولفه در قیاس با سومدیریت‌های داخلی به مراتب کمتر است. از این رو، مولفه تحریم و فشار‌های خارجی در کنار سومدیریت‌های داخلی در فضای اقتصاد ایران نیز نقشی بارز و مهم در تقویت روند افزایشی قیمت دلار بازی کرده است.
معادله‌ای که با توجه به تشدید منازعات ژئوپلیتیک در منطقه غرب آسیا و البته طرح چشم اندزا‌های مختلف در مورد احتمال قدرت گیری مجدد ترامپ و اوج گیری سیاست‌های ضدایرانی وی به عنوان رئیس جمهور آتی آمریکا، ابعاد و جلوه‌های عینی و جدی تری را نیز به خود می‌گیرد؛ و در نهایت سوم اینکه یکی از مولفه‌هایی که در برهه‌های زمانی مختلف و در بحبوحه افزایش قیمت ارز در کشورمان به تقویت هر چه بیشتر این روند کمک می‌کند، رفتار‌های احساسی و هیجانی افکار عمومی و هجوم آن‌ها به بازار‌های ارز و طلا با نیت حفظ ارزش دارایی‌های خود است.
البته برخی نیز با انگیزه‌های مرتبط با دلالی در این فضا مشغول به فعالیت می‌شوند. مسائلی از این دست، در قالب تعطیل شدن رفتار‌های منطقی در حوزه کنش‌های اقتصادی افراد نیز در تشدید چالش افزایش قیمت ارز در کشورمان نقشی محوری بازی می‌کنند.
