شوک به جامعه جهانی/آیا آخرالزمان از پاکستان آغاز میشود؟
به گزارش نبض بازار، تحرکات و سیاستهایی که پاکستان در پیش گرفته است جامعه جهانی را شوکه کرده و بسیاری نگران شکل گیری اتفاقات آخرالزمانی در پاکستان هستهای هستند!
ژنرال پاکستانی،کیداوی که در بیست و پنجمین سالگرد آزمایشهای هستهای پاکستان سخنانی گفت که به دو دلیل مهم است. دلیل اول این است که این سخنرانی توسط کیدوای در قامت رئیس سابق بخش برنامههای استراتژیک - که تمام سیاستها و استراتژیهای مربوط به برنامههای هستهای و موشکی پاکستان را مدیریت میکند – ایراد شده است. از این ژنرال پاکستانی تحت عنوان مغز متفکر سیاستهای هستهای و دکترینهای بازدارندگی پاکستان و معمار برنامه انرژی هستهای این کشور یاد میشود. او در واقع مهمترین نویسنده و مرجع در استراتژی هستهای پاکستان است.
دلیل دوم آن عباراتی است که کیدوای در سخنرانی خود بر زبان آورد. کیدوای با تکرار استراتژی بازدارندگی هستهای پاکستان، بر تلاشهای مداوم این کشور جهت تضمین بازدارندگی، با پشتیبانی قابلیتهای زمینی، هوایی و دریایی تاکید کرد. این موضع گیری به طور خلاصه، سیاست پاکستان برای داشتن قابلیتهای کافی جهت پاسخگویی به طیف وسیعی از تهدیدها بالاخص از جانب هند را نشان میدهد.
سپر استراتژیک هراسناک در اسلام آباد
با این حال، کیدوای پا را فراتر گذاشت و دو بعد سیاست بازدارندگی تازه اسلام آباد را توصیف کرد: بعد افقی که شامل سه سیستم قوی از انواع سلاحهای هستهای است، و بعد عمودی که برد موشکها از صفر تا دو هزار و ۷۵۰ متر را در بر میگیرد. گزارهای که بازده مخرب مناسب برای سطوح استراتژیک، عملیاتی و تاکتیکی است.
او استدلال کرد که چنین زرادخانه پیچیده و مجهزی سپر استراتژیک برای پاکستان ایجاد کرده و عدم تقارن متعارف حاکم با هند را کمرنگ میکند. به عبارت دیگر، کیدوای به شکل ضمنی گفت که پاکستان میتواند یا باید با توسل به سلاحهای هستهای کوتاهبرد در خط مقدم پیشروی کند. حال با توسل به توپخانه هستهای یا مینهای زمینی هسته ای.
به نوشته نشنال اینترست، تغییرهای پیشنهادی در دکترین هستهای، ظاهرا گستاخانه به نظر برسد، اما خارج از عرف نیست. دکترین هستهای تازه پاکستان نتیجه ذهنیتی که در میانه جنگ اسلام اباد و دهلی نو رخ داد. بنابراین، ارتش پاکستان قصد دارد برتری نظامی هند را از طریق استقرار سریع سلاحهای هستهای تضعیف کند. با این حال، زمانی که پاکستان از نظر اعتقادی تلاش میکند از سلاحهای هستهای برای حمایت از سیاست تروریسم فرامرزی اش استفاده کند، چالش اصلی عریان میشود.
استراتژی هستهای با نتیجه معکوس
با این وجود، به دلیل عدم تقارن در قابلیتهای نظامی متعارف دهلی نو و اسلام آباد، تمایل پاکستان برای واکنشهای هستهای تاکتیکی، به عنوان یک اقدام بازدارنده پیشگیرانه تداوم دارد. در همین راستا کیدوای اکنون اصطلاح جدیدی موسوم به «صفر متر» را مطرح کرده در حالی که در باب معنایش سکوت کرده است.
با این همه این عبارت به معنای گلولههای توپخانه هستهای، مهمات تخریب اتمی یا مینهای زمینی هستهای تفسیر شده است.
به نظر میرسد که فرماندهی نظامی پاکستان با تکیه بر استراتژی خود، معتقد است که میتواند جنگها را به طرز ماهرانهای در سه سطح منظم تعریف کرد. در این فضا انواع کلاهکها و برد سیستمهای تحویل آن با هر حرکت هند مقابله میکند.
هند، به نوبه خود، هرگز تشدید هستهای گام به گام را نپذیرفته و در عوض از دکترین انتقام جویی گسترده علیه هرگونه استفاده هستهای پیروی میکند. نقطه نامطلوب استراتژی جدید پاکستان توسط تحلیلگران پاکستانی تفسیر شده است. اعجاز حیدر، روزنامهنگار و مفسر برجسته پاکستانی فعال در حوزه مسائل دفاعی، در مقالهای، ادبیات کلاسیک بازدارندگی هستهای را بازگو میکند تا این سوال را مطرح کند که چگونه موضع غیرمنطقی کیدوای برای ایجاد ثبات استراتژیک میتواند اجرایی شده و نتیجه معکوس داشته باشد.
ستاره نور، تحلیلگر برجسته هستهای پاکستان نیز با انتشار یادداشتی در فارین پالیسی پرسید که اگر هدف استراتژیک تسلیحات با برد صفر، جلوگیری از شکاف جدید پس از انجام حملات هند است، پس چگونه میتوان از آنها استفاده کرد.
پاسخ آخر زمانی ماری آنتوانت پاکستان
طبیعتا توسل به سلاح هستهای با هدف بازدارندگی زمینه ساز ویرانی گسترده در منطقه و فراتر از آن خواهد شد. چنین تاثیرات مخرب نامحدود سلاحهای هستهای این تجهیزات را از بزرگترین بمبهای معمولی متمایز میکند، در همین راستا ناظران بر این باورند که بی مسئولیتی پاکستان در مورد استراتژی هستهای اش میتواند فراتر از دشمن اصلی این کشور مشکل ساز باشد. در واقع، طعنه آمیز است که کیدوای برای تجلیل از تمایل مردم پاکستان جهت پذیرش محرومیتها به خاطر برنامه تسلیحات هستهای این کشور، به یوم تکبیر، روز عظمت، اشاره کرد. آن هم در شرایطی که این کشور درگیر آشفتگیهای سیاسی و اقتصادی بیسابقه است.
کیدوای، مانند پاسخ آخرالزمان ماری آنتوانت، از مردم پاکستان میخواهد به دلیل نبود نان ناامید نشوند، بلکه از داشتن سلاح هستهای خوشحال باشند.
استراتژی پاکستان که حول محور تحریکهای غیرمتعارف و پرتوهای هستهای تعریف شده، دغدغه مشترک هند و ایالات متحده است.
در واقع، دست نظامی سنگین که سکان دار ماشین تصمیمگیری پاکستان است، صرفا روند دموکراتیک را منحرف میکند. ناظران میگویند، حداقل چهار نگرانی عمده در مورد پاکستان وجود دارد که میتواند پیامدهای منطقهای و حتی جهانی داشته باشد و باید به طور جدی آنها را لحاظ کرد. اول، فضای ناپایدار سیاسی-اقتصادی در داخل، دوم شکاف عمیق حاکم بر ارتش پاکستان، سوم، خشم عمومی حاکم، به ویژه در قلب پاکستان، و در نهایت، نفوذ چین در استراتژی و زرادخانه هستهای پیشنهادی «۰ تا ۲۷۵۰ کیلومتر» اسلام اباد.
گفته میشود به واسطه استراتژی هستهای که پاکستان از آن پیروی میکند، این کشور گرفته روی لبه پرتگاه هستهای بایستد. بیانیه محدوده صفر ممکن است در بخش برنامههای استراتژیک به عنوان یک تغییر اعتقادی بزرگ تلقی شود، اما برای هند تغییر چندانی نمیکند. از منظر دهلی نو رویکرد تازه اسلام آباد مهم است چرا که به دهلی نو فرصت میدهد تا با احساس خطر ماشه را بکشد.