اشتباهات فاحشی که باعث رشد قیمت دلار شد

این تغییر و قیمت گذاری دلار دولتی در حالی که قیمت در بازار آزاد ۴۴ هزار تومان بود بازار را در مورد دو چیز مطمئن ساخت: یکی اختلاف نظر بر سر نحوه مدیریت بازار ارز که با تغییر معاون ارزی بانک مرکزی کم و بیش آشکار شده بود و دوم تکرار تجربه ارز جهانگیری.

با اعلام ارز ۲۸۵۰۰ تقاضا برای ارز نیما اوج گرفت. یک دسته از وارد کنندگان برای ارز ۲۸۵۰۰ صف کشیدند و دسته دوم راهی بازار دبی شدند تا با خرید ارز و انجام واردات در آینده، زمان ورود کالا به کشور ارز نیمایی دریافت کنند؛ این دسته بیشترین خریداران بودند که بازار شکننده ریال را با مازاد تقاضا در دبی مواجه کردند.

صادر کنندگان نیز به دلیل عدم صرفه برای فروش ارز نیمایی، عرضه را به تاخیر انداخته و عملا بخشی از عرضه از بازار دبی و تهران خارج شد تا بالانس بازار بیشتر به هم بخورد.

با توجه وجود تجربه ارز جهانگیری بنگاه‌های اقتصادی که نمی‌توانستند واردات انجام دهند، فشار برای خرید کالا جهت حفظ ارزش پول و کسب سود از خرید کالا‌های قیمت گذاری شده با ارز نیمایی را بالا بردند. نمود این امر در بورس کالا و شدت یابی رقابت بر سر کالا‌ها که با نرخ‌های پایه نیمایی عرضه می‌شدند به تشدید نگرانی در اقتصاد منجر شد.

این امر هم به میزان سرعت نقدینگی افزود و هم بازار را با کمبود کالا و در نتیجه افزایش قیمت‌ها مواجه کرد.

با بروز عدم تعادل در بازار دبی و همچنین کارشکنی آمریکایی‌ها در بازار عراق که جرقه حرکت‌های اولیه عرضه ارز در کشور بود، فرزین نوزدهم دی ماه در حالی که قیمت ارز همچنان در کانال ۴۰ هزار تومان بود راهی دبی شد؛ سفری که برای بازار ارز خوش یمن نبود و به سرعت بازار بعد این سفر و احتمالا خبر‌های غیر رسمی مربوط به آن به حرکت درآمد.- همانند دفعات قبل بانک مرکزی احتمالا با اطمینان از کم و کیف برهم خوردن تعادل ریال - درهم و عدم بازگشت آن به وضعیت عادی، نرخ بهره را در بازار بین بانکی بالا برد که همین امر به بازار پولی وضعیت نامتعادل را القا کرد.

در حالی که بورس با دو تصمیم عدم عرضه خودرو در بورس کالا و نرخ نیمایی با ریزش و خروج منابع مواجه شد، سر ریز نقدینگی از بورس هم به بازار ارز و سکه جاری شد تا رشد قیمت‌ها شتاب بگیرد که همچنان ادامه دارد.

با جمع بندی این موارد می‌توان گفت جهش کنونی بازار ارز ناشی از دخالت خارجی در بازار عراق و کارشکنی آمریکایی‌ها برای فشار به تهران و بروز مشکل در روند تبدیل درهم به ریال در بازار دبی، دو اشتباه اعلام ارز ۲۸۵۰۰ و افزایش نرخ بهره بین بانکی و در نهایت افت شدید بورس به دلیل نامه شورای رقابت در مورد خودرو و نرخ نیمایی و دستکاری در بازار کالایی با تقویت سود جویی از نرخ‌های غیر واقعی به حرکت در آمده است و تلاش‌های چند روز اخیر در راه اندازی بازار مبادله ارز و طلا معطوف به رفع تاثیر ارز ۲۸۵۰۰ است که البته در اجرا با مشکلاتی همراه خواهد بود و بازگشت ثبات به بازار ارز و سرد کردن پول داغ کنونی نیازمند تصمیمات بیشتر است..

تا زمانی که دولت اشتباهاتش را نپذیرد و بازار را نیز به رسمیت نشناسد اوضاع بر همین روال است.