شرایط آبی هر روز بدتر از دیروز
وضعیت منابع آبی در کشور به گونه ای شده که در برخی از استان‌ها مردم معنای واقعی بی‌آبی را درک کرده‌اند و آمار و ارقام از وضعیت منابع آبی نیز نشان می‌دهد که دیگر صدای هشدار تشنگی ایران به صدا درآمده است.
آخرین وضعیت بارندگی های کشور نیز بیانگر این است که تا اواخر هفته گذشته میزان بارش‌های کشور نسبت به سال آبی گذشته ۲۷ درصد و در مقایسه با آمار بلندمدت ۵۰ ساله نیز حدود ۳۱ درصد کاهش داشته است.
البته باید گفت که این اعداد متوسط کشوری است و در برخی مناطق شمال غربی کشور بارندگی‌های مثبتی را شاهد بوده‌ایم، ولی در غالب مناطق پهناور کشور به ویژه مناطق مرکزی و حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان که استان‌های جنوبی کشور را دربرگرفته‌اند، کاهش بارندگی بین ۶۵ تا ۷۵ درصد بوده است.
همچنین این میزان کاهش بارندگی باعث شده تا میزان جریانات سطحی و میزان ورودی به پشت سدها نیز کاهشی ۳۳ درصدی نسبت به سال گذشته داشته باشد همچنین ورودی به مخازن سدهای کشور در مقایسه با سال گذشته ۱۲ میلیارد مترمکعب کاهش یافته و با وجود اینکه در بخش‌های شمال غربی کشور سدها پر شده‌اند ولی غالب سدهای بزرگ ما در استان‌های خوزستان، کرمان، فارس، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و حتی خراسان رضوی با کاهش‌های شدیدی مواجه شده‌اند. تنها در استان سیستان و بلوچستان کاهش ۷۵ درصدی بارش‌ها موجب شده تا ۵۵۰ میلیون مترمکعب ورودی این استان در سال آبی جاری به سه میلیون مترمکعب برسد.
از سوی دیگر باید گفت که در کشور ۱۷۷ سد بزرگ وجود دارد این سازه‌های آبی وظیفه تنظیم، تامین آب و ذخیره منابع آبی را برای مناطق مختلف کشور بر عهده دارند. از این تعداد نیز ۱۱۰ سد بزرگ وظیفه تامین آب شرب کشور را بر عهده دارند که بر اساس درجه اهمیت این سدها از حدود ۳۰ تا ۸۰ درصد آب شرب شهرها توسط این سازه‌های آبی ذخیره، تنظیم و تامین می‌شود.
بر اساس برآوردهای صورت گرفته از ۱۱۰ سد بزرگ تامین کننده آب شرب کشور حدود ۴۶ سد دارای وضعیت بحرانی است که این وضعیت شرایط ناخواسته عموما ناشی از تغییرات جوی و کاهش محسوس بارندگی‌ها بوده است، بر اساس الگوی بارندگی که در کشور وجود دارد مطمئنا تا پایان سال جاری اتفاقی خاصی نخواهد افتاد و پرونده سال آبی ۹۶-۹۷ با ۱۶۹ میلیمتر بارندگی بسته خواهد شد.
در این رابطه سیف‌الله آقابیگی، مدیرکل دفتر مدیریت بحران منابع آب ایران صراحتا اعلام کرد که با این وضعیت در طبیعت برای اکثر نقاط کشور تا ماه‌های مهر و آبان هم غالبا بارش جدی نخواهیم داشت، بنابراین همواره میزان مصرف و خروجی ما از سدها از میزان ورودی به این سازه‌های بیشتر خواهد بود.
به گفته وی، در این بین باید به این نکته هم توجه کنیم که بخشی از منابع تامین آب از طریق سفره‌های زیرزمینی است که به دلیل کاهش بارندگی‌های در چند سال اخیر و ادامه خشکسالی در مناطق مختلف شرایطی به وجود آمده که سفره‌های زیرزمینی نیز با کاهش سطح آب مواجه شوند، لذا با علم به این شرط لازم است در مصارف خود و همچنین مدیریت مصرف نهایت دقت و توجه را داشته باشیم و مراقبت‌های که لازم است را به کار بگیریم.
از سوی دیگر، در حالی که ارتقا و حفظ کیفیت آب یکی از سیاست‌های اصلی وزارت نیرو تبیین شده، اما هنوز ۴۰ شهر و ۷۰۰ روستا با تنش کیفی آب مواجه هستند که برخی مربوط به مشکلات نیترات و فلزات سنگین می‌شود؛ موضوعی که باید زیر ذره‌بین دولت قرار گیرد.
وضعیت و شرایط منابع آبی در ایران به خط قرمز رسیده و لازم است که مسوولان و مردم نسبت به این مساله هوشیار تر باشند تا چالش های پیش رو کاهش و از میان برداشته شود.
