چگونه می توان از غلبه دلار بر ریال خلاص شد؟

به گزارش نبض بازار, برای دهه ها تصمیم گیرندگان در ایران نسبت به نرخ ارز بسیار حساس بوده و از طریقه های مختلف سعی در کاهش غلبه دلار بر ریال داشته اند.

این سیاست از سال 1350 تاکنون:

1. تا جایی که منابع ارزی ما اجازه می دهد نرخ ارز را تثبیت کنید.

2. تلاش برای تثبیت قیمت کالاهای مختلف ، به ویژه در صورت شوک ارزی.

چرا نرخ ارز در ایران به نوعی متغیر اصلی اقتصاد کلان است و چرا واحدهای اقتصادی انتظارات تورمی خود را متناسب با نوسانات نرخ ارز تنظیم می کنند؟

چرا علی رغم همه این تثبیت نرخ ارز در دوره فراوانی و "تثبیت" قیمت کالاها در دوره آشفتگی ، تسلط دلار بر اقتصاد ایران بیش از غلبه دلار بر ریال و واحد پول بسیاری از کشورهای همسایه است؟

پاسخ این سوال : عدم خودکفایی در ساخت لنگر اسمی است!
لنگر اسمی ابزاری است که به وسیله آن سیاستگذاران می توانند انتظارات کارگزاران اقتصادی از تورم آینده را همگرا کنند.

دو گزینه اصلی سیاست گذاران پولی برای لنگر اسمی

1. کنترل نرخ ارز (و تثبیت) ،
2. از چارچوب هدف گذاری تورم استفاده کنید.

اولین لنگر اسمی (تثبیت نرخ ارز) لنگر اسمی وارداتی است و به این معنی است که هیچ سیاست پولی مستقلی وجود ندارد و تسلط دلار بر پول شما دارد. حسن این سیاست سادگی و بازگشت سریع آن در حضور منابع ارزی فراوان است. مشکل این سیاست این است که انتظارات تورمی به شدت تحت تأثیر نرخ ارز است و چنین اقتصادهایی در برابر شوک های ارزی بسیار آسیب پذیر هستند.

این سیاست در کشورهای مختلف بارها شکست خورده است و بحران مالی 94 در مکزیک و سپس بحران آسیای شرقی و گسترش آن به سایر کشورهای در حال توسعه را به استفاده از لنگرهای وارداتی بجای ساخت اسمی لنگر اسمی خود سوق داده است.

در واقع اشتباهی که سیاستمدار ما از پنج دهه قبل مرتکب می شود همان اشتباهی است که بسیاری از کشورها قبل از سال 2000 و به ویژه قبل از دهه 1990 مرتکب شدند و فکر می کردند با تثبیت نرخ ارز و کنترل قیمت ها می توان تورم را کنترل کرد. آنها سرانجام آموختند که بهترین راه برای کنترل پایدار تورم ، ایجاد خودکفایی در لنگر اسمی است.

مصالح مورد نیاز برای ساخت یک لنگر اسمی ملی چیست؟

1.اصلاح ساختاری بودجه به طوری که دچار کسری بودجه سیستماتیک نشود.
2.سیستم بانکی را اصلاح کنید تا نقدینگی جدید متناسب با سطح فعالیتهای اقتصادی و سرمایه ای سیستم بانکی باشد.
3.شناور بودن نرخ ارز به گونه ای که نرخ ارز همیشه حول و حوش قیمت تعادل خود باشد و بخش صادرات غیرمنابع رقابت قدرت خود را حفظ کند.

روش تهیه لنگر اسمی ملی چگونه است؟

1. نرخ هدف را برای تورم انتخاب کنید. نرخ هدف براساس شرایط کشور شما انتخاب شده است.

2. استفاده فعال از نرخ های بهره کوتاه مدت به منظور انحراف تورم از تورم هدف با تغییر بیشتر نرخ بهره اصلاح می شود و فعالان اقتصادی می دانند که اگر تورم بخواهد از تورم هدف منحرف شود, بانک مرکزی این آزادی عمل می کند تا نرخ را به اندازه کافی بالا ببرد تا به تورم هدف برگردد.

3. عدم وجود عدم تعادل سیستماتیک بودجه یا عدم تعادل در سیستم بانکی ایجاب می کند که سیاست های پولی بتوانند به طور مستقل عمل کنند.

4. ترکیب نرخ ارز شناور و سیاست پولی فعال بانک مرکزی این امکان را برای بانک مرکزی فراهم می کند تا با کمترین دخالت ارزی از شوک ارزی جلوگیری کند. زیرا ارز شناور باعث می شود که قیمت ارز تفاوت چندانی با قیمت تعادل آن نداشته باشد (برخلاف سیاست تثبیت نرخ ارز که می تواند منجر به اختلاف فاحشی بین قیمت تعادل و نرخ ارز شود). سیاست پولی اصلاح سیستم بانکی فعال همچنین هزینه حملات سوداگرانه به بازار ارز را افزایش می دهد.

نتیجه ساختن لنگر اسمی ملی چیست؟

یکی از مهمترین پیامدهای داشتن لنگر اسمی داخلی این است که نرخ تورم شما بسیار کمتر تحت تأثیر نرخ ارز قرار می گیرد.

به عنوان مثال در ترکیه در سال 2018 علی رغم افزایش 85 درصدی نرخ لیر در برابر دلار ، نرخ تورم در ترکیه تنها 15 درصد افزایش یافت. در مقابل ، در سال 2001 ، افزایش 120 درصدی دلار در برابر لیر منجر به تورم 70 درصدی شد.

آیا می توان هم لنگر اسمی ملی داشت و هم نوسانات نرخ ارز؟

بله ، با افزایش ذخایر ارزی بانک مرکزی در دوران رونق و در شرایط عادی.

نتیجه گیری: در صورت تهیه یا تصویب بودجه نامتعادل یا اصلاح سیستم بانکی ، شخص حق شکایت از غلبه دلار بر ریال انتظارات تورمی را ندارد.

اخبار روز مهم اقتصادی را اینجا بخوانید :