سیمان شاهرود، قهرمان صادرات یا قربانی ناترازی؟

به گزارش نبض بازار- بررسی عملکرد شش‌ماهه شرکت سیمان شاهرود (سشاهرود) منتهی به شهریور ۱۴۰۴، یک موفقیت مالی خیره‌کننده را در شرایط محدودیت‌های عملیاتی نشان می‌دهد. مجموع درآمد ریالی شرکت در این دوره با جهشی ۱۰۰.۹ درصدی، از ۱۰،۴۵۹ میلیارد ریال در سال گذشته به ۲۱،۰۲۴ میلیارد ریال افزایش یافته است. برخلاف رقبای بازار داخلی، محرک اصلی این رشد، انفجار درآمد صادراتی است که از ۵،۱۹۲ میلیارد ریال به ۱۱،۹۶۳ میلیارد ریال صعود کرده است. این دستاورد درخشان، محصول مستقیم افزایش ۳۰۰ درصدی نرخ تسعیر ارز صادراتی (دلار از ۴۸۰ هزار ریال به ۷۱۶ هزار ریال) است که توانسته است فشار‌های عملیاتی سنگین، به خصوص رشد ۱۲۷ درصدی هزینه انرژی، را خنثی کند. با این حال، استفاده نگران‌کننده از مازوت، زنگ خطر پایداری عملیات در آینده را به صدا درآورده است.

انفجار درآمد و حکمرانی صادرات (تحلیل فروش)

بزرگترین تمایز عملکرد سیمان شاهرود نسبت به سایر رقبا در صنعت، تمرکز موفقیت‌آمیز بر بازار‌های برون‌مرزی و کسب درآمد ارزی با نرخ‌های ممتاز بوده است.

۱. تسلط مطلق صادرات بر سبد درآمدی (۴۰٪ سهم)

درآمد کل شرکت بیش از ۱۰۰ درصد رشد کرده و از ۱۰،۴۵۹ میلیارد ریال به ۲۱،۰۲۴ میلیارد ریال رسیده است. مهم‌تر از حجم رشد، ترکیب درآمد است. سهم درآمد صادراتی از کل فروش شرکت در سال ۱۴۰۳ حدود ۴۹.۶٪ بوده است، اما در شش‌ماهه ۱۴۰۴ این سهم به ۵۶.۹٪ افزایش یافته است. این ساختار، «سشاهرود» را به یک شرکت صادرات‌محور تبدیل کرده که از نوسانات بازار داخلی تا حد زیادی ایمن است.

جهش درآمد صادراتی: ارزش ریالی صادرات از ۵،۱۹۲ میلیارد ریال به ۱۱،۹۶۳ میلیارد ریال صعود کرده که افزایش ۱۳۰.۴ درصدی را نشان می‌دهد.
رشد حجم صادرات: حجم کل سیمان صادراتی از ۳۲۰،۰۶۱ تن به ۳۸۳،۳۶۱ تن افزایش یافته، که رشد ۱۹.۷ درصدی را نشان می‌دهد.

۲. شمشیر دولبه نرخ تسعیر ارز

محرک اصلی این جهش، نرخ تسعیر ارز بوده است. متوسط نرخ هر دلار صادراتی از ۴۸۰،۴۵۶ ریال در ۱۴۰۳ به ۷۱۶،۰۲۴ ریال در ۱۴۰۴ رسیده است. این رشد ۴۹ درصدی در نرخ ارز، سودآوری ریالی هر واحد صادراتی را به شدت تقویت کرده و به شرکت اجازه داده است تا با فروش حجمی کمتر از انتظار، درآمد ریالی عظیمی کسب کند. به عبارتی، هرچند شرکت توانسته حجم صادرات را افزایش دهد، اما این رشد درآمدی عمدتاً از نیروی تورم ارزی نشأت می‌گیرد، نه فقط افزایش راندمان فروش.

۳. مدیریت قوی نرخ‌های داخلی

برخلاف برخی رقبا، «سشاهرود» در کنار تمرکز بر صادرات، از بازار داخلی غافل نمانده و قیمت‌ها را با تورم هماهنگ کرده است:

رشد درآمد داخلی: درآمد داخلی از ۵،۲۶۷ میلیارد ریال به ۹،۰۶۰ میلیارد ریال افزایش یافته که رشد ۷۲ درصدی را نشان می‌دهد.
رشد نرخ پاکتی تیپ ۲: میانگین نرخ فروش سیمان پاکتی تیپ ۲ داخلی از ۱۰،۳۶۷،۸۲۲ ریال به ۱۹،۹۶۵،۸۵۹ ریال صعود کرده که رشد ۹۲.۶ درصدی را نشان می‌دهد.

این رشد نرخ‌های داخلی، شرکت را در مقابل هرگونه کاهش احتمالی درآمد صادراتی، از طریق قدرت قیمت‌گذاری در بازار بومی، محافظت کرده است.

چالش‌های عمیق عملیاتی و هشدار‌های هزینه

در پس این آمار مالی درخشان، داده‌های مربوط به هزینه‌ها و تولید، هشدار‌هایی جدی درباره پایداری عملکرد شرکت در فصول سرد و بلندمدت صادر می‌کنند.

۱. بحران انرژی و استفاده از مازوت

هزینه‌های انرژی، بزرگترین تهدید برای حاشیه سود سیمان شاهرود است:

جهش در هزینه برق و گاز: مجموع هزینه‌های انرژی از ۳۴۲ میلیارد ریال در ۱۴۰۳ به ۴،۳۰۲ میلیارد ریال در ۱۴۰۴ رسیده است. این رشد ۱۱۵۷ درصدی در مبلغ ریالی، فاجعه‌آمیز است. نرخ هر مگاوات ساعت برق از ۳،۳۶۷ ریال به ۲۲،۸۶۸ ریال (رشد ۶۷۹٪) و نرخ گاز از ۹،۷۶۳ ریال به ۲۲،۸۷۲ ریال (رشد ۱۳۴٪) رسیده است. این ارقام نشان می‌دهند که شرکت تحت شدیدترین فشار افزایش تعرفه‌های دولتی قرار گرفته است.
زنگ خطر مازوت: گزارش صریحاً به "علت استفاده از مازوت به دلیل قطعی گاز و محدودیت آن به دلیل شرایط کاهش برق تحویلی" اشاره کرده است. مصرف مازوت در این دوره با مبلغ ۱۷۰ میلیارد ریال ثبت شده است. استفاده از مازوت، علاوه بر افزایش آلودگی زیست محیطی و جریمه‌های احتمالی، به معنای کاهش راندمان تولید، فرسایش تجهیزات و تحمیل هزینه‌های پنهان است که در صورت سود و زیان نهایی، اثرات مخربی خواهد داشت.

۲. کنترل ضعیف هزینه‌های مواد اولیه کلیدی

با وجود رشد درآمد، هزینه‌های مواد اولیه نیز افزایش نگران‌کننده‌ای داشته است:

رشد ۲۰۷ درصدی مواد اولیه: کل هزینه‌های مواد اولیه خریداری شده از ۲۳۴ میلیارد ریال به ۷۵۱ میلیارد ریال افزایش یافته است.
افزایش قیمت سنگ گچ: مهم‌ترین عامل در این بخش، جهش نرخ سنگ گچ است که از ۳۸۴ هزار ریال به ازای هر واحد به ۳،۳۸۰،۰۰۰ ریال رسیده است (رشد ۸۷۹٪). این افزایش سرسام‌آور نشان‌دهنده مشکلات جدی در زنجیره تأمین این ماده حیاتی است و می‌تواند در دوره‌های بعدی حاشیه سود را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

۳. ناترازی در تولید کلینکر (عامل نگرانی)

اگرچه حجم کلینکر تولید شده از ۶۱۶،۶۶۹ تن در ۱۴۰۳ به ۷۷۴،۸۶۶ تن در ۱۴۰۴ افزایش یافته (رشد ۲۵.۶٪)، اما این رشد در مقابل جهش ۱۰۰ درصدی درآمد، نسبتاً اندک است. ناتوانی در افزایش چشمگیر تولید کلینکر به دلیل محدودیت‌های انرژی، شرکت را از دستیابی به ظرفیت کامل بازداشته است. در واقع، «سشاهرود» سودآوری را با بیشتر فروختن دلار به دست آورده، نه با بیشتر تولید کردن کلینکر.

معادله رشد شکننده

عملکرد سیمان شاهرود در شش‌ماهه ۱۴۰۴ یک رشد "شکننده" را به نمایش گذاشته است. شرکت با هوشمندی کامل، خود را به یک صادرکننده ارزی تبدیل کرده تا از مزیت نرخ‌های بالای دلار بهره‌مند شود. این استراتژی در کوتاه‌مدت، افزایش بی‌نظیر درآمد را تضمین کرده است.