سود میلیاردی با کاهش تولید: ساوهکلید موفقیت در اقتصاد تورمی
به گزارش نبض بازار- کاهش ۵ درصدی حجم فروش داخلی، عدم استفاده مؤثر از فرصت نرخهای صادراتی بالا و مهمتر از همه، سونامی هزینههای انرژی و مواد اولیه (افزایش ۱۸۰ درصدی هزینه برق و جهش ۲۱۶ درصدی نرخ کاولین سفید)، نشاندهنده آن است که شرکت نه تنها نتوانسته فشارهای عملیاتی را مهار کند، بلکه بخش اعظم افزایش درآمد را صرفاً برای پوشش ضعف راندمان تولید و ناترازی تأمین انرژی به کار گرفته است. این مدل، که متکی به تزریق مداوم تورم به بازار است، یک الگوی سودآوری ناپایدار بوده و در بلندمدت، حاشیه سود واقعی شرکت را در معرض خطر جدی قرار میدهد؛ رشد ریالی چشمگیر، اما تهی از بهرهوری.
سودآوری تحت فرمان قیمت (تحلیل فروش)
بزرگترین نقطه قوت عملکرد نیمه اول ۱۴۰۴ سیمان ساوه، توانایی بینظیر آن در مدیریت قیمتهای فروش داخلی و حفاظت از سبد درآمدی شرکت بوده است.
۱. تسلط مطلق بر درآمد کل (۵۹.۹٪ رشد)
رشد درآمد ۵۹.۹ درصدی به معنای کسب بیش از ۱۰،۳۸۹ میلیارد ریال درآمد بیشتر نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۳ است. این موفقیت در شرایطی به دست آمده که حجم کل فروش داخلی از ۱،۱۸۴،۵۳۲ تن به ۱،۱۲۹،۷۷۱ تن کاهش یافته (حدود ۵- درصد). این اختلاف، تأییدی قاطع بر این موضوع است که محرک اصلی سودآوری شرکت، تورم قیمتی بوده است.
۲. جهش تاریخی در نرخ فروش سیمان خاکستری
بررسی تفکیکی نرخ فروش محصولات پرمصرف، نشاندهنده یک افزایش قیمتی برنامهریزی شده است:
سیمان فله تیپ ۲ (پر حجم): میانگین نرخ فروش هر تن از ۱۱،۵۰۳،۲۲۲ ریال در ششماهه ۱۴۰۳ به ۲۰،۴۵۵،۷۴۱ ریال در ششماهه ۱۴۰۴ رسیده است. این به معنای رشد ۷۷.۸ درصدی نرخ این محصول کلیدی است.
سیمان پاکتی تیپ ۲: نرخ این محصول نیز با رشد ۶۹.۴ درصدی از ۱۴،۰۰۹،۹۷۰ ریال به ۲۳،۸۹۱،۱۲۳ ریال صعود کرده است.
این افزایشهای قیمتی بیسابقه (به طور متوسط حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد در محصولات خاکستری)، با وجود کاهش حجم، نه تنها درآمد کل را به شدت افزایش داده، بلکه به طور مستقیم حاشیه سود ناخالص شرکت را در برابر موج فزاینده هزینههای عملیاتی ایمن ساخته است.
۳. عملکرد متناقض سیمان سفید
در حوزه سیمان سفید (که سهم مهمی در صادرات دارد)، رشد نرخ کمتر و پایدارتر بوده است:
سیمان سفید پاکتی ۴۰ کیلویی: رشد نرخ ۳۵،۹۰۵،۵۵۹ ریال در ۱۴۰۴ در مقابل ۲۹،۹۸۶،۸۸۷ ریال در ۱۴۰۳، نشاندهنده رشد ۲۰ درصدی است.
عملکرد صادراتی ضعیف: علیرغم افزایش ۷۳.۲ درصدی ارزش ریالی صادرات (از ۱،۳۲۶ میلیارد ریال به ۲،۱۶۵ میلیارد ریال) که ناشی از جهش نرخ تسعیر ارز (از ۴۹۶ هزار ریال به ۷۰۴ هزار ریال به ازای هر دلار) است، حجم کل صادرات تنها ۲۶.۶ درصد رشد کرده است. این بدان معناست که «ساوه» نتوانسته از فرصت نرخ ارز بالای ۷۰۰ هزار ریال، برای افزایش چشمگیر سهم بازار خود در منطقه استفاده کند و همچنان از پتانسیل صادراتی خود دور مانده است.
زخمهای عملیاتی و ناترازی هزینه (نقد عملکرد)
با وجود موفقیت مطلق در مدیریت درآمد، سیمان ساوه در بخش مدیریت بهای تمام شده و راندمان تولید، تحت فشار شدید قرار گرفته است که میتواند پایداری سودآوری در بلندمدت را تضعیف کند.
۱. سونامی هزینههای انرژی و برق
بیشترین فشار بر ساختار هزینهای شرکت، از بخش انرژی وارد شده است:
افزایش ۱۸۰ درصدی هزینه برق: مبلغ کل مصرف برق از ۵۷۱ میلیارد ریال در ۶ ماهه ۱۴۰۳ به ۳،۶۰۸ میلیارد ریال در ۶ ماهه ۱۴۰۴ افزایش یافته است. این جهش حدوداً ۵۳۰ درصدی نشاندهنده افزایش شدید تعرفههای برق صنعتی و یا تغییر شدید در الگوی مصرف ناشی از ناترازیهای تأمین انرژی در کشور است.
رشد ۹۶ درصدی کل هزینه انرژی: مجموع هزینههای انرژی از ۳،۳۴۸ میلیارد ریال در ۱۴۰۳ به ۶،۷۷۵ میلیارد ریال در ۱۴۰۴ رسیده است. این امر نشان میدهد که تقریباً نیمی از افزایش درآمد ریالی شرکت، صرفاً صرف جبران هزینههای گزاف انرژی شده است.
۲. جهش مواد اولیه و فشار بر بهای تمام شده
هزینه مواد اولیه خریداری شده از ۱،۳۴۰ میلیارد ریال در ۱۴۰۳ به ۲،۸۰۶ میلیارد ریال در ۱۴۰۴ افزایش یافته است (رشد ۱۰۹ درصدی). مهمترین عوامل این رشد شامل:
سنگ آهک: با وجود افزایش نرخ خرید از ۴۱۶ هزار ریال به ۵۳۴ هزار ریال (رشد ۲۸ درصدی)، حجم خرید آن کاهش یافته است.
سنگ آهن خاکستری: نرخ خرید آن به طور نگرانکنندهای از حدود ۹.۵ میلیون ریال به ۹.۷ میلیون ریال افزایش یافته است.
سنگ کائولن سفید: نرخ خرید این ماده از ۲.۴ میلیون ریال به ۷.۶ میلیون ریال به ازای هر واحد، جهشی باورنکردنی بیش از ۲۱۶ درصدی داشته است که نشاندهنده مشکلات جدی در تأمین این ماده خاص است.
۳. ناترازی تولید و کاهش راندمان
کاهش ۵ درصدی حجم فروش داخلی و عدم افزایش معنیدار حجم صادرات در شرایط جهش تقاضا و قیمت، ریشه در ناتوانی در حفظ سطح تولید دارد:
تولید کلینکر خاکستری: تولید این محصول استراتژیک از ۱،۰۵۵،۷۶۳ تن (با احتساب تولید ۱۶۰،۶۷۱ تن در شهریور ۱۴۰۳) به ۱،۰۰۱،۵۹۶ تن در ۱۴۰۴ کاهش یافته است. این ناتوانی در تولید، مستقیماً به محدودیتهای انرژی (به ویژه در تابستان و پاییز) بازمیگردد و بزرگترین گلوگاه عملیاتی «ساوه» محسوب میشود.
جمعبندی و چشمانداز: سودآوری ناپایدار
این مدل سودآوری، اگرچه در کوتاهمدت سهامداران را راضی نگه میدارد، اما در بلندمدت ناپایدار است. ناترازی برق، کاهش راندمان تولید کلینکر، و انزوای نسبی در بازارهای صادراتی (با وجود نرخهای جذاب ارز)، نشاندهنده آن است که چالشهای ساختاری شرکت همچنان پابرجا هستند. برای تضمین رشد آتی و جلوگیری از بلعیده شدن حاشیه سود توسط هزینههای انرژی، «ساوه» باید تمرکز خود را از افزایش قیمت بر روی مشتری به افزایش راندمان تولید و کاهش مصرف انرژی معطوف سازد. در غیر این صورت، این رشد ریالی شکوهمند، در عمل به رشد اندک یا حتی کاهش سود واقعی عملیاتی منجر خواهد شد.