بورس ایران با ظرفیت بالا، اما جذابیت پایین برای سرمایهگذاران
به گزارش نبض بازار ، بازار سرمایه در ایران با وجود پتانسیل بالای نقدشوندگی و امکان توزیع ریسک بین صنایع مختلف، هنوز نتوانسته جایگاه واقعی خود را در مقایسه با بازارهایی مانند مسکن، خودرو و سکه پیدا کند. کارشناسان معتقدند دلیل اصلی این وضعیت، نه زیرساختهای معاملاتی بورس، بلکه دخالتهای غیرکارشناسی حاکمیت و دولت در تصمیمات اقتصادی و سیاستهای کلان است که جذابیت سرمایهگذاری را کاهش داده است.
بورس در مقایسه با سایر بازارهای سرمایهای
فردین آقا بزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با نبض بازار، میگوید: «اگر بازدهی بورس را در تایم فریمهای بلندمدت، ۱۰، ۱۵ یا حتی ۳۰ ساله بررسی کنیم، به هیچ عنوان نمیتوان آن را با بازارهایی مثل مسکن، خودرو و سکه مقایسه کرد.» او توضیح میدهد که تنها استثنا، سالهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ به دلیل جهش مقطعی نرخ ارز و افزایش قیمتهای جهانی بود که بازدهی سکه در کوتاهمدت قابل توجه شد.
وی اضافه میکند که یکی از مزایای بورس نسبت به سایر بازارها، امکان توزیع ریسک سرمایهگذاری است؛ برای مثال، سرمایهگذار میتواند همزمان در صنایع پتروشیمی، فولاد، پالایش، ساختمان و خودرو سرمایهگذاری کند. در مقابل، کسانی که در بازار مسکن، خودرو یا سکه سرمایهگذاری میکنند، سرمایهشان در یک دارایی محدود و متمرکز باقی میماند و انعطاف نقدشوندگی کمتری دارند.
نوسانات شدید و فرهنگ سرمایهگذاری محدود
آقا بزرگی به ویژگی نوسانات بورس اشاره میکند و میگوید: «بازار سرمایه جزو منحصر به فردترین بازارهاست که نوسانات آن به سرعت قابل مشاهده است. در مقابل، وقتی مسکن یا خودرو ۳۰ درصد کاهش قیمت دارد، بسیاری از سرمایهگذاران متوجه ریزش قیمت نمیشوند، اما در بورس هر تغییر قیمت به سرعت منعکس میشود.»
وی معتقد است فرهنگ سرمایهگذاری در ایران هنوز با بورس آشنا نیست و بخشی از این مسئله ناشی از سیاستهای مداخلهای و دستاندازانه دولت در گذشته است. سرمایهگذاران خرد به دلیل این نگرانیها ترجیح میدهند بخش زیادی از سرمایه خود را به بازارهای کمنوسانتر منتقل کنند و ریسک بازار سرمایه را نپذیرند.
دخالتهای دولت، عامل اصلی کاهش جذابیت بورس
کارشناس بازار سرمایه به نقش دولت و حاکمیت در کاهش جذابیت بورس اشاره میکند: «بسیاری از ریسکهای بازار ناشی از تصمیمات خلقالساعه و غیرکارشناسی دولت است. دستکاری سود شرکتها، قیمتگذاری دستوری، افزایش تعرفهها و سایر مداخلات باعث شده سرمایهگذاران اعتماد خود را به بازار از دست بدهند.»
او اضافه میکند که حتی با وجود اصلاحات زیرساختی مانند دامنه نوسان و حجم مبنا، تا زمانی که دولت در سیاستهای کلان اقتصادی و خارجی دخالتهای ذینفعانه داشته باشد، بورس نمیتواند جایگاه واقعی خود را پیدا کند.
راهکارهای بهبود وضعیت بورس
آقا بزرگی تاکید میکند که برای بهبود وضعیت بازار سرمایه، اصلاحات بنیادین باید ابتدا در سطح سیاستهای اقتصادی و خارجی انجام شود. به گفته او، اتصال به چرخه اقتصادی بینالمللی و کاهش مداخلات ذینفعانه، پیششرط افزایش جذابیت بورس است.
وی میگوید: «دولت با کسری بودجه و ناترازی مالی، به ناچار به سود شرکتها دست میزند و این اقدام باعث کاهش اعتماد سهامداران خرد میشود. تا زمانی که سیاستهای کلان اقتصادی اصلاح نشود، هیچ زیرساخت معاملاتی نمیتواند مشکل اعتماد سرمایهگذاران را حل کند.»
آقا بزرگی در پایان تصریح میکند: «با وجود ظرفیت نقدشوندگی، امکان توزیع ریسک و تنوع صنایع در بورس، هنوز بازار سرمایه ایران در مقایسه با سایر بازارها جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است و سرمایهگذاران ترجیح میدهند به سمت بازارهای سنتی با نوسانات کمتر بروند.»