کنار گذاشتن خودروهای فعلی و تولید محصولات جدید/ با قیمت دلاری پژو پارس میتوان خودرو ژاپنی دست دوم خرید
به گزارش نبض بازار-صنعت خودرو ایران این روزها میان وعدههای سیاستگذاری متناقض و منتظران مصرفکننده گرفتار آمده است؛ از تصمیمهای متغیر درباره تعرفهها و فهرست وارداتیها تا ادعاهای خودروسازان درباره زیاندهی که با قیمتگذاریهای بازار همخوانی ندارد. عماد جعفری، کارشناس خودرو، میگوید تعرفهها اکنون پلکانی است و برای خودروهای بنزینی پس از خودروهای برقی حدود ۲۰ درصد تعیین شده، اما اجرایی شدن واردات آنقدر محدود و بوروکراتیک بوده که تنها به یک خبر تبدیل شده است. نتیجه سیاستهای حزبی و کندی در باز شدن بازار، افزایش حباب قیمتی و تقویت دلالی است؛ طوری که خودروهایی مانند دنا در بازار داخلی به نرخهای چندبرابری رسیدهاند در حالی که گزینههای وارداتی یا دستدوم بهتر در دسترساند.
بهجهت بررسی موضوع فوق، گفتوگو کردیم با عماد جعفری، کارشناس خودرو، که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
• در یک هفته اخیر اخبار متعددی در رابطه با واردات به گوش میرسد، اما به طور شفاف مشخص نیست سرنوشت واردات به کجا ختم شد. نظر شما چیست؟
اخبار ضد و نقیضی درباره واردات به گوش میرسد. یک روز مشخصات پرادو و لندکروز برای واردات میگذارند، یک روز هم حذف میکنند. الان تعرفه صددرصد نیست و بهصورت پلکانی است. بعد از خودروهای برقی، تعرفه برای بنزینیها حدود ۲۰ درصد است. ما وقتی میگوییم ریرا در حال تولید است، پنج سال طول میکشد تا مردم تصویر آن را ببینند. برای واردات هم چندین سال طول میکشد تا مردم بتوانند از آن استفاده کنند. وارداتی که اجرایی شد، رقم آن آنقدر کم و بروکراسی آن آنقدر تند است که صرفاً در حد خبر باقی ماند. واردات شهروندان خارج از کشور هم مشخص نیست چه سازوکاری دارد. آنچه برای آخرین بار اعلام شده، فرمول واردات ۱۵۰۰ سیسی با تعرفه ۲۰ درصد و بیشتر است. آنچه مجلس تأیید کرده، تعرفه پلکانی برای واردات است.
· در صورت آزادسازی واقعی واردات، خودروسازداخلی چه راهکاری برای رقابت با برندهای خارجی دارد؟
خودروساز ما اگر با آزادسازی قیمت مواجه شود، اما واردات هم واقعاً باز شود، یک راه بیشتر ندارند: کنار گذاشتن خودروهای فعلی و تولید محصولات جدید رقابتی تنها راه است. ال۹۰ ایرانی و ریرا دیگر نمیتواند آنها را نجات دهد. اینکه سطح توقع ما از خودروساز پایین آمده، هیچ شکی نیست. مشکلات خودروسازی ما خیلی پیچیدهتر است، اما راه آن پیچیده نیست. ما ۵۰ سال است که راه حل ساده را پیچیده میکنیم.
•خودروسازهای داخلی در این شرایط چه وضعیتی دارند؟ آیا زیان دهی آنها افزایش پیدا کرده است؟
سودده یا زیانده بودن خودروسازها توسط خودشان اعلام میشود. من فکر میکنم خیلی کار سخت و عجیبی نباشد اگر بخواهیم متوجه شویم یک خودرویی مانند دنا یا پژوپارس که زیانده اعلام شده، قیمت آن به دلار خیلی زیاد است. ما میتوانیم با ۱۲ هزار دلار، در بازار چین تویوتا کرولا لوین بخریم. یک شرکت واردکننده نیز با این قیمت خودرو را احراز کرد و مشخص شد بقیه واردکنندهها در حال تخلف قیمتی هستند. وقتی میتوان یک تویوتا و هوندا سیتی را در کشور وارد کرد، چرا سوار پارس و دنا شویم؟ این وضعیت نشان میدهد خودروسازهای ما با ساخت خودروهای دهه هشتاد میلادی و با قطعات ارزان و کمکیفیت، سود خوبی میبرند. با این وجود خودروساز دم از زیانده بودن میزند. خودروسازهای ما خودروسازی نکردهاند و در ساختاری سفارشی، اقدام به تأسیس شرکتهای بزرگ و کوچک زیانده و نیروهای مازاد کردهاند. تمام اینها دست به دست هم داده که صنعت خودرو ما زیانده باشد.
•حباب قیمتی خودرو تا چه حد توسط خود کارخانه ایجاد شده است؟
در همان شش ماهی که جلو واردات گرفته شد، دولت این فرصت را در اختیار خودروساز گذاشت تا از زیاندهی خارج شود. تیرماه بود که قیمت خودروهای داخلی در قیمت بازار و کارخانه به صفر رسیده بود و حبابی وجود نداشت. الان حباب را چک کنید؛ در همان شش ماه این فرصت داده شد، اما خودروساز آنقدر عرضه را کم کرد که حباب قیمتی به وضعیت فعلی رسید. یک کاسبی عجیب راه انداختهاند و خودرویی مثل دنا در بازار به ۱.۴ میلیارد تومان رسیده است. مخاطب با ۱.۴ میلیارد انتخابهای دستدوم بسیار بهتری نسبت به دنا دارد. خودروساز همواره در حال دلالسازی است. فکر نکنید دلالسازی کار عجیبی است. من هیچ امیدی به درست شدن صنعت خودرو ندارم.
•نکته آخر
آنقدر سطح اطلاعات خودروسازها و مونتاژکارها پایین است که شما نمیدانید. در شرکتهای خصوصی، بازارسنجی آنها خندهدار است. لیست ماشینها را گذاشتهاند و ماشینهایی که بیشترین سهم بازار را دارند را بهسبب رشد بیلبوردها در شهر ارزیابی کردهاند. بیسوادی در شرکتها به شکلی رخنه کرده که من فکر میکنم اتفاقی در صنعت خودرو میافتد که فرقی نمیکند وارداتی یا تولیدی باشد. برخی از شرکتهای خصوصی یک سال است که ماشین را تحویل ندادهاند. خریدار هم چارهای ندارد و نهایتاً با حاشیه سودی که برایش ایجاد شده را به یک زخمی بزند.