۷ میلیارد دلار، حجم بازار آرایشی-بهداشتی / قاچاق محصولات آرایشی-بهداشتی از ۱.۶ به ۲.۴ میلیارد رسیده است
به گزارش نبض بازار-بازار آرایشی و بهداشتی ایران طی سالهای اخیر با تحولات گستردهای روبهرو شده و اکنون با برآوردی نزدیک به ۷ میلیارد دلار، به یکی از بزرگترین بازارهای مصرفی کشور تبدیل شده است. با وجود چنین ظرفیتی، محدودیتهای وارداتی و مشکلات ناشی از تحریمها باعث شده روند واردات رسمی محصولات با اختلال روبهرو شود و در مقابل، قاچاق و ورود کالاهای تقلبی جهش قابلتوجهی پیدا کند. طبق اعلام ستاد قاچاق کالا و ارز، حجم قاچاق لوازم آرایشی-بهداشتی که پیش از ممنوعیت واردات ۱.۶ میلیارد دلار بود، امروز به حدود ۲.۴ میلیارد دلار رسیده است؛ رشدی که به گفته فعالان صنعت، نتیجه مستقیم سیاستهای نادرست و نبود امکان فعالیت قانونی برندهای معتبر بینالمللی در ایران است. در همین شرایط، تولیدکنندگان داخلی نیز برای جلب اعتماد مصرفکنندگان، بهویژه نسل جوان، با چالشهای جدی مواجهاند و نیازمند حمایت ساختاری هستند.
بهجهت بررسی موضوع فوق، گفتوگو کردیم با موسی احمدزاده، رئیس انجمن تولیدکنندگان آرایشیبهداشتی و نائبرئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
• وضعیت واردات عطر در یک سال اخیر چگونه بوده است؟ میزان عددی آن چقدر است؟
عدد واقعی واردات عطر و ادکلن باید توسط وزارت صمت اعلام شود. از بهمن ۱۴۰۳ تا الان چندین برند عطر و ادکلن واردات داشتهاند. ثبت سفارش و مجوز بهداشت برای واردات اخذ شده و از گمرک هم بهصورت قانونی ترخیص کردهاند. ما به اطلاعات ثبت سفارشها دسترسی نداریم و نمیدانیم حجم مالی آن چقدر است. براساس مصوبه شورای گفتوگو، یکسری از کدتعرفهها برای واردات آزاد شدند. بهطورکلی واردات آرایشی و بهداشتی در دنیا ممنوعیتی ندارد و شامل تحریمها نیست. مشکل تحریمها این است که، چون شرکتهای آرایشی-بهداشتی چندملیتی هستند، امکان انتقال پول به آنها وجود ندارد. شما میتوانید نمایندگی این شرکتها را بگیرید، اما امکان فعالیت مالی ندارید. به همین علت بازار پر از قاچاق و کالای تقلبی است.
• میزان قاچاق این کالاها به چه میزان رسیده است؟
طبق مصوبه ستاد قاچاق کالا و ارز، قبل از ممنوعیت واردات ۱.۶ میلیارد دلار بود، اما بهمرور این رقم به ۲.۴ میلیارد دلار رسید. عملاً ممنوعیت واردات برای تولید داخل، به سمت رشد قاچاق حرکت کرد. در شویندهها عملکرد بدی نداشتیم و قاچاق آن کم است. ما ۱۵ مرز داریم که کنترل آن انجامپذیر نیست. عدم دریافت عوارض گمرکی و ایجاد انحصار، بخش دیگری از این تصمیم اشتباه بود. تولیدات ما نیز نتوانستهاند رضایت نسل Z را جلب کنند. اگر دولت عوارض گمرکی دریافت میکرد، درآمدهای دولت افزایش پیدا میکرد، به کسری بودجه کمک میکرد و قاچاق هم در این حد رشد نمیکرد.
• حجم واقعی بازار آرایشی-بهداشتی در ایران چقدر است؟
آمارهای موجود درباره بازار آرایشی-بهداشتی دقیق نیست، اما برآورد ما در حوزه رشد آرایشی-بهداشتی رو به افزایش است. خانه شما و خانه ما قبلاً یک شامپو داشت، اما الان هرکسی برای خود محصولات بهداشتی شخصی دارد. چند نوع خمیردندان، کرم، مراقبت پوستی و... در هر خانهای یافت میشود. قاچاق و رسمی و غیررسمی، نزدیک ۷ میلیارد دلار بازار آرایشی-بهداشتی را تشکیل میدهد. تا آنجایی که من میدانم، بعد از لوازم خانگی، این صنعت هم در حال رشد است.
• با توجه به رشد قاچاق و کالاهای تقلبی، چگونه میتوان یک عطر و ادکلن اصلی را از تقلبی تشخیص داد؟
عطرها کد شناسه کالا دارند. کالاها از این طریق قابل رصد هستند. سامانه جامع تجارت و دیگر نهادها از این آیدی استفاده میکنند و قابل بررسیاند. با یک جستوجوی ساده در سامانه جامع تجارت، میتوان پی برد که کالای در دست شما اصل است یا تقلبی. شما حتی در فرانسه هم اگر به سمتوسوی آزادسازی نروید، باز هم تقلب شکل میگیرد. دولت باید بالاخره صادرات و تولید را آزاد بگذارد و با ارائه مشوقهای تولید، حقوق مصرفکننده رعایت میشود. کسانی که میگویند واردات را متوقف کنیم، علم اقتصاد نمیدانند. ما میگوییم بهشدت باید از تولیدکننده حمایت کنیم. بانک و مالیات و بیمه را باید به شکل دیگری حمایت کرد.
• نکته آخر
ما برای حمایت از تولید داخل نباید درِ کشور را ببندیم. تولیدکننده زمانی موفق است که بتواند با رقیب خارجی رقابت کند. ما «تولید بدون کارخانه» را در همین جهت دنبال میکنیم. برونسپاری تولید و احیای کارخانهها بخشی از برنامه ماست. بیش از ۱۷۰ برند در همین فرآیند راهی بازار شده است. من باید از رئیسجمهور هم تشکر کنم که تولید بدون کارخانه را مورد توجه قرار دادند. گواهی تولید بدون کارخانه را هرکسی بگیرد، ۵ امتیاز به دست میآورد. دریافت تسهیلات، تولید و ثبت سفارش مواد اولیه و... بخشی از این فرآیند است. برای رسیدن به رشد اقتصادی، دیگر قرار نیست تمام داراییها تبدیل به پیچومهره کارخانه شوند.