ورق خودرو در ایران چقدر قابل اعتماد است؟
به گزارش نبض بازار- ورق خودرو در ایران نتوانسته امتیاز خاصی کسب کند. در مقایسه با استانداردهای جهانی و خودروهای روز دنیا نیز ایران کماکان عقب است. این مشکل باعث شده شهروندان هم نسبت به استفاده از خودروهای داخلی و ایمنی بدنه آنها همواره دچار شک و شبهه باشند. حجم واردات ورق خودرو نیز در مقاطعی قابل توجه است که نشان از ضعف داخلی در تولید ورق با کیفیت است.
تولید ورق خودرو در ایران
ورق مورد استفاده در بدنه و قطعات ساختاری خودرو باید ترکیبِ استحکام و قالبپذیری را دارا باشد، قابلیت جوش و فرمپذیری مناسب، مقاومت خوردگی برای ورقهای پوششدار و یکنواختی شیمیایی داشته باشد. در ایران توان تولید ورق پایه مانند ورق گرم، ورق سرد، ورق پوششدار/گالوانیزه، ورق رنگی در ظرفیتهای بزرگ وجود دارد. تولیدکنندگان شناختهشدهای که بخشی از نیاز خودروسازی را پوشش میدهند عبارتند از: فولاد مبارکه (بزرگترین تولیدکننده ورق سیاه و ورق پایه)، فولاد اکسین اهواز، فولاد کاویان اهواز، مجتمع هفت الماس (ورق روغنی/رنگی/گالوانیزه) و چند واحد دیگر (فولاد سبا، امیرکبیر کاشان برای گالوانیزه و…). هر کدام از این کارخانهها محدودهای از ضخامتها و نوع پوششها را تولید میکنند، اما گریدهای پیشرفته یا پوششهای خاص گاهی نیازمند واردات یا تأمین از تولیدکنندگان تخصصیاند.
طی چند سال اخیر واردات مقاطع تخت فولادی (شامل ورق گرم/سرد/پوششدار) رشد داشته که نشاندهنده فشار تقاضا یا ناهماهنگی ظرفیت و کیفیت تولید داخلی است. همواره این انتقاد به فولاد سازان داخلی وجود داشته که چرا پس از چندین دهه فعالیت، نتوانستهاند ورق خودرو مورد نیاز داخل را از نظر کیفی و کمی تأمین کنند. اگرچه در برنامه و ادعاهای فولادسازان همواره توسعه تولید ورق خودرو مطرح شده، اما هنوز این برنامه محقق نشده است.
واردات در اثر بی کیفیتی
آمارها نشان میدهد واردات مقاطع تخت فولادی (شامل ورق گرم، ورق سرد و پوششدار) در سالهای اخیر رشد داشته است. گزارشها حاکی از افزایش چشمگیر واردات ورق گرم و سرد در سال ۱۴۰۲ و افزایش ارزش دلاری واردات در بازههایی از ۱۴۰۳است. بهعنوان مثال، واردات ورق گرم از حدود ۳۳۰ هزار تن ۱۴۰۱ به۴۸۷ هزار تن در ۱۴۰۲ رسید و ورق سرد نیز رشد قابلتوجهی داشته است. مشخصاً در چهار ماهه اول ۱۴۰۳ میزان دلاری واردات ورق بالغ بر ۴۲۳ میلیون دلار گزارش شده است. این ارقام نشان میدهد سهمی از تقاضای صنعت خودرو بهویژه ورقهای خاص یا زمانی که کیفیت قیمت داخلی مناسب نیست از طریق واردات تأمین میشود. در بازههای زمانی مختلف در ایران خودرو و سایپا نیز این ادعا شنیده شده که ورق خودروها نسبت به زمان و خودرو تغییر کردهاند. مشخصاً ورق به کار رفته در ال ۹۰ و پارس با خودروهای جدید قابل مقایسه نیستند و در برخی از موارد نازکتر شدهاند.
استاندارد ورق خودرو چیست
استانداردهای ملی و بینالمللی متعددی در رابطه با ورق خودرو وجود دارد. استاندارد ISIRI، EN, ASTM و معادلات بین آنها برای ورقهای سرد، گرم و پوششدار وجود دارد و در اسناد فنی تولیدکنندگان داخلی نیز به این مراجع ارجاع میشود. اما کاربرد مؤثر استاندارد مستلزم کنترل کیفی مداوم در خط تولید، بررسی بسته chemical analysis، کشش، سختی، چقرمگی در دماهای مورد نیاز و آزمونهای اختصاصی جوش میباشد.
مشکلاتی که در بازار ایران مشاهده شدهاند متعددیاند. از جمله تناوب در یکنواختی خواص مکانیکی بین بچها، نقصهای سطحی در ورق سرد یا پوشش (که در رنگآمیزی جلوهگر میشود)، و کمبود گریدهای پیشرفته تولید داخل برای نیازهای خودروهای با طراحی جدید. اینها باعث میشود بعضی خودروسازان یا قطعهسازان برای تضمین کیفیت به واردات یا بازرسیهای اضافه متوسل شوند.