ایران برای بارورسازی ابرها مناسب نیست/ بارش مصنوعی در برخی شرایط نتیجه عکس میدهد
به گزارش نبض بازار، پرویز رضازاده، کارشناس هواشناسی، در گفتگو با نبض بازار به تشریح جزئیات بارورسازی ابرها و اثرات آن بر بارش و منابع آب پرداخت.
او توضیح داد: «برای تبدیل بخار آب موجود در ابر به بارش، وجود هستههای میعان ضروری است. این ذرات خاص میتوانند رشد قطرکهای آب را تسریع کنند، اما اگر تعدادشان کمتر یا بیشتر از حد بهینه باشد، اثربخشی کاهش مییابد.»
رضازاده ادامه داد: «اگر تعداد ذرات کمتر از نیاز باشد، ابر دیرتر رشد میکند و بارش کاهش مییابد. اگر تعداد ذرات بیش از حد باشد، این ذرات با رطوبت موجود سازگار نمیشوند و در ابر شناور میمانند، در نتیجه بارش کاهش پیدا میکند. به طور کلی اثر بارورسازی بین ۵ تا ۱۵ درصد افزایش بارش قابل انتظار است، اما این عدد وابسته به شرایط جوی است.»
وی همچنین اشاره کرد که در مناطقی که بخار آب کافی در ابرها وجود ندارد، هرگونه تلاش برای بارورسازی بیهوده خواهد بود. این موضوع بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک ایران اهمیت دارد. «در عمل، به دلیل محدودیت رطوبت و شرایط اقلیمی، بازده بارورسازی پایین است، حتی اگر از نظر علمی امکانپذیر باشد.»
بارورسازی ابرها صرفه اقتصادی ندارد
رضازاده به تجربه جهانی نیز اشاره کرد و گفت: «در کشورهای مختلف مانند روسیه، آمریکا و برخی مناطق خاورمیانه، بارورسازی ابرها سابقه طولانی دارد و تحقیقات آزمایشگاهی انجام شده است. با این حال، نتایج نشان میدهد که از نظر اقتصادی و عملیاتی، این روش در بسیاری موارد صرفه اقتصادی ندارد و هزینه بالایی به همراه دارد.»
او توضیح داد: «روشهای مختلف بارورسازی شامل پاشش هستههای میعان از هواپیما یا تجهیزات زمینی است. این عملیات علاوه بر هزینه بالا، نیازمند نیروی انسانی و تجهیزات تخصصی است. حتی در کشورهای پیشرفته، افزایش واقعی بارش به دلیل بارورسازی قابل توجه نبوده و اغلب انتظارات مردم بیش از توان واقعی است.»
رضازاده درباره ایران گفت: «شرایط اقلیمی کشور ما برای این عملیات محدود است. مناطقی مانند دامنه کوهها و استانهای غربی پتانسیل بیشتری دارند، اما حتی در این مناطق، اثر بارورسازی معمولاً محدود و زیر ۱۵ درصد است.»
وی تاکید کرد: «به جای اتکا به بارورسازی، توصیه من استفاده بهینه از منابع آب است. بهرهوری آب در کشاورزی و صنایع با فناوریهای نوین، کاهش مصرف و حفاظت از خاک و محیط زیست، اثر واقعی و پایدار دارد. قطع درختان و استفاده غیرمنطقی از منابع آب و جنگل، مشکل کمآبی را تشدید میکند.»
رضازاده در پایان گفت: «در ایران، ذهنیت عمومی و انتظارات غیرواقعی باعث شده بارورسازی به عنوان راهحل جادویی تبلیغ شود، در حالی که مدیریت علمی منابع آبی و بهرهوری واقعی، اثرگذاری بیشتری دارد و هزینههای کمتری تحمیل میکند.»