فشارافزایی پارس جنوبی به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز داشت که ۵ میلیارد آن تخصیص یافته است

به گزارش نبض بازار ، ایران با داشتن حدود ۱۵ میدان نفت و گاز مشترک با کشور‌های همسایه، از ظرفیت قابل توجهی برای تولید انرژی برخوردار است، اما همچنان در بخش توسعه و بهره‌برداری از این میادین نسبت به رقبا عقب مانده است. محدودیت سرمایه‌گذاری، کمبود فناوری‌های نوین و پیچیدگی‌های بروکراسی صنعتی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی کشور در این حوزه محسوب می‌شوند و مانع استفاده بهینه از ذخایر استراتژیک نفت و گاز می‌شوند.

با این حال، فرصت‌های توسعه هنوز وجود دارد و می‌توان با جذب سرمایه داخلی و خارجی، بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز و ایجاد شفافیت و چشم‌انداز روشن، ظرفیت تولید نفت و گاز را افزایش داد. توسعه این میادین نه تنها به تقویت صادرات انرژی کمک می‌کند، بلکه امکان ارتقای ظرفیت صنایع پایین‌دستی و پالایشگاهی کشور را نیز فراهم می‌سازد.

عرفان افاضلی، دبیرکل فدراسیون صنعت نفت ایران در گفت‌و‌گو با نبض بازار به بررسی کامل وضعیت میادین نفت و گاز کشور پرداخت و نکات مهمی درباره چالش‌های سرمایه‌گذاری، عقب‌ماندگی در میادین مشترک، فرصت‌های توسعه و لزوم بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز و سرمایه‌های داخلی و خارجی مطرح کرد. وی با اشاره به وضعیت میادین مشترک، نحوه سرمایه‌گذاری و ضرورت اقدامات استراتژیک، چشم‌انداز توسعه صنعت نفت را برای سال‌های آینده ترسیم کرد.

تنوع میادین مشترک ایران و مناقشات دیپلماتیک

عرفان افاضلی با بیان اینکه ایران حدود ۱۶ میدان مشترک دارد، جزئیات این میادین را شرح داد: یک میدان با عمان، ۴ میدان با امارات، ۶ میدان با عراق، دو میدان با قطر و یک میدان با عربستان و کویت. او به میدان آرش اشاره کرد و گفت این میدان محل مناقشه دیپلماتیک با کویت است و دارای حدود یک میلیارد فوت مکعب گاز و ۳۱۰ میلیون بشکه نفت است.

دبیرکل فدراسیون صنعت نفت همچنین بزرگترین میدان مشترک جهان، پارس جنوبی، را محور بحث خود قرار داد و افزود: این میدان بیش از ۷۰ درصد گاز کشور و ۴۰ درصد بنزین تولیدی ایران را تأمین می‌کند و اهمیت استراتژیک بالایی برای ایران و قطر دارد.

عقب‌ماندگی ایران در میادین مشترک و محدودیت سرمایه‌گذاری

افاضلی تأکید کرد که ایران در تمام میادین مشترک از رقبای منطقه‌ای عقب است و این عقب‌ماندگی ناشی از عوامل متعدد است که کل صنعت نفت را تحت تأثیر قرار داده‌اند. وی افزود: پروژه‌های بزرگ صنعت نفت به سرمایه‌گذاری چند ده میلیارد دلاری نیاز دارند و حتی پروژه فشارافزایی پارس جنوبی به حدود ۸۰ میلیارد دلار سرمایه نیازمند بود. دولت و وزارت نفت توانایی تأمین این سرمایه‌ها را ندارند و سرمایه‌گذاری موجود توسط شرکت ملی نفت محدود به دو و نیم میلیارد دلار در بالا دست و دو و نیم میلیارد دلار در پایین دست است.

محدودیت جذب سرمایه داخلی و خارجی

او با اشاره به شرایط سرمایه‌گذاری، گفت: جلب سرمایه خارج از بخش دولتی، چه داخلی و چه خارجی، بسیار محدود است. وی افزود: نرخ بازده داخلی (IRR) اخیراً تا ۲۴ درصد افزایش یافته، اما هنوز ظرفیت بالاتری برای جذب سرمایه وجود دارد.

افاضلی همچنین بروکراسی و فرهنگ ناشی از تاریخچه صنعت نفت را یکی از موانع توسعه دانست و تأکید کرد: عدم دسترسی به تکنولوژی‌های روز مانع افزایش ریکاوری نفت و بهره‌وری می‌شود. او توضیح داد که با تکنولوژی‌های مدرن می‌توان ریکاوری نفت را از ۲۵ درصد به ۴۰ درصد رساند و تولید روزانه نفت خام را تا سه میلیون بشکه افزایش داد، که درآمد سالانه کشور را تا ۷۰ میلیارد دلار افزایش خواهد داد.

فشارافزایی پارس جنوبی، ضرورت و راهکار

دبیرکل فدراسیون صنعت نفت به میادین توسعه‌نیافته و اکتشافی اشاره کرد و گفت: میادین کیش، پارس جنوبی و مناطق شمال شرق، بوشهر و بخش جنوبی خلیج فارس هنوز ظرفیت توسعه دارند. وی افزود: جذب سرمایه خارجی مستلزم کاهش تحریم‌ها و ایجاد قطعیت سرمایه‌گذاری است و همکاری با شرکت‌های خارجی می‌تواند رشد شرکت‌های داخلی را نیز تسریع کند.

افاضلی درباره فشارافزایی پارس جنوبی اظهار داشت: اگر از سال ۱۴۰۶ این اقدام انجام نشود، تولید کشور هر سال به اندازه یک فاز پارس جنوبی کاهش خواهد یافت. وی تأکید کرد که استفاده از توان داخلی، کاهش عدم قطعیت‌ها و جذب سرمایه‌های خرد مردم می‌تواند به حفظ و توسعه منابع نفت و گاز کمک کند.

رقابت با قطر و محدودیت فرصت‌ها

دبیرکل فدراسیون صنعت نفت با اشاره به وضعیت قطر گفت: این کشور دسترسی به شرکت‌های بین‌المللی و تکنولوژی‌های مدرن دارد و بخش عمده میدان پارس جنوبی در اختیارش است، بنابراین از ایران پیشروتر عمل می‌کند. وی افزود: محدودیت‌های جهانی و گذار انرژی به سمت کربن صفر، دریچه فرصت ایران را محدود کرده، اما با سرمایه‌گذاری مناسب و بهره‌گیری از دانش روز، امکان تبدیل منابع زیرزمینی به زیرساخت‌های ارزشمند وجود دارد.

تفاهم‌نامه‌ها و روند اجرایی پروژه‌ها

افاضلی درباره تفاهم‌نامه‌های اردیبهشت ۱۴۰۳ توضیح داد: هفت تفاهم‌نامه با شرکت‌های پتروشیمی برای توسعه ۱۶ میدان گازی بسته شد، اما هنوز هیچ‌کدام به قرارداد اجرایی تبدیل نشده‌اند. وی افزود: طولانی شدن مراحل قرارداد و تغییر شرایط داخلی و بین‌المللی باعث کندی روند سرمایه‌گذاری شده است، هرچند دولت و شرکت ملی نفت تلاش کرده‌اند زمان انعقاد قرارداد‌ها را از چهار سال به شش ماه کاهش دهند.

چشم‌انداز تولید و برنامه هفتم

دبیرکل فدراسیون صنعت نفت در پایان گفت: برنامه هفتم توسعه، افزایش تولید نفت و گاز و تقویت صادرات را در دستور کار دارد. وی تأکید کرد: تحقق این اهداف مستلزم ایجاد قطعیت و جلب سرمایه داخلی و خارجی است و این اقدامات نه تنها به افزایش ظرفیت صنایع پایین‌دستی کمک می‌کند بلکه منابع کشور را برای نسل‌های آینده حفظ خواهد کرد.